Ο Γιουνκέρ, ο Κάμερον και ο Τσίπρας

Έτσι, από το 2005 έως το 2013, του επετράπη να προεδρεύει στο Γιούρογκρουπ – την ομάδα των χωρών δηλαδή που συμμετέχουν στο κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα. Από αυτή τη θέση, βοήθησε στην επιβολή της λιτότητας σε μεγάλο μέρος της ευρωζώνης από το 2010 και μετά.

Μετά την αποδοκιμασία του από τους ψηφοφόρους του Λουξεμβούργου πέρσι, ο Γιουνκέρ προσπαθεί τώρα να ολοκληρώσει την πολιτική του καριέρα με θεαματικό τρόπο. Επελέγη ως ο υποψήφιος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος για την προεδρία της Κομισιόν στις Ευρωεκλογές του περασμένου μήνα.

Η ομάδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος είναι η μεγαλύτερη του Ευρωκοινοβουλίου, παρόλο που έχασε ψήφους και έδρες προς τα δεξιά της. Ισχυρίζεται όμως ότι κέρδισε τις εκλογές και διεκδικεί ότι οι αρχηγοί των κυβερνήσεων της ΕΕ θα διορίσουν τον Γιουνκέρ πρόεδρο της Κομισιόν.

Εδώ μπαίνει ο Ντέιβιντ Κάμερον, που διαφωνεί με την επιλογή Γιουνκέρ. Ο Γιουνκέρ θέλει η ΕΕ να εξελιχτεί σε ομοσπονδιακό κράτος, γι' αυτό και η κόντρα του Κάμερον κατά του Γιουνκέρ μπορεί να κερδίζει την εύνοια των ευρωφοβικών βουλευτών του συντηρητικού κόμματος και του κίτρινου τύπου. Ο Κάμερον θέλει απεγνωσμένα να δείξει σε αυτό το ακροατήριο ότι έχει επιρροή στην Ευρώπη.

Αυτή που έχει πραγματική δύναμη στην ΕΕ, η Γερμανίδα καγγελάριος Άνγκελα Μέρκελ δείχνει ότι θα ήθελε να βοηθήσει τον Κάμερον. Αλλά δέχεται έντονες επικρίσεις μέσα στη Γερμανία όπου τα βασικά κόμματα υποστηρίζουν την υποψηφιότητα Γιουνκέρ. Το ισχυρό περιοδικό Der Spiegel έφτασε στο σημείο να πει ότι η Βρετανία πρέπει να αποφασίσει “αν θα ακολουθήσει τους κανόνες ή θα φύγει”.

Μια ομάδα κεντροαριστερών διανοούμενων με επικεφαλής τον φιλόσοφο Γιούργκεν Χάμπερμας και τον κοινωνιολόγο των Εργατικών Τόνι Γκίντενς έχουν συσπειρωθεί υπερασπίζοντας τον Γιουνκέρ. Σε ένα γράμμα που δημοσιεύτηκε στον Γκάρντιαν και αλλού την περασμένη βδομάδα, επικαλούνται την Συνθήκη της Λισαβόνας του 2007 για να υποστηρίξουν ότι ο διορισμός του Γιουνκέρ “θα αποκαταστήσει την κυριαρχία των πολιτών της Ευρώπης” και ότι οι Ευρωεκλογές αποτέλεσαν “τη γέννηση της δημοκρατίας στην πολιτική μέσα στην ΕΕ”.

Αυτό είναι εξωφρενικό σε πολλά επίπεδα. Οι συγκεκριμένοι διανοούμενοι αγνοούν το γεγονός ότι οι περισσότεροι “πολίτες της Ευρώπης” δεν έχουν ιδέα για το ποιος είναι ο Γιουνκέρ και ότι, ακόμα κι αν πήγαν να ψηφίσουν, πολλοί υποστήριξαν κόμματα που είναι, σε διαφορετικό βαθμό, εχθρικά με την ΕΕ.

Όσο για τη συνθήκη της Λισαβόνας, είναι μία καινούργια βερσιόν του Ευρωσυντάγματος που απορρίφθηκε τρανταχτά στα δημοψηφίσματα της Γαλλίας και της Ολλανδίας το 2005.

Τη μοναδική φορά που η Συνθήκη της Λισαβόνας τέθηκε σε λαϊκή ψήφο, στην Ιρλανδία το 2008, ηττήθηκε ξανά. Ο Γιουνκέρ και η υπόλοιπη ευρωπαϊκή ελίτ επέμειναν ότι η Συνθήκη έπρεπε να μπει σε δεύτερο δημοψήφισμα και, με την απειλή της κρίσης της ευρωζώνης, εκβίασαν τους Ιρλανδούς να ψηφίσουν ΝΑΙ. Αυτού του είδους οι εξαναγκασμοί τροφοδότησαν το μαζικό αντι-ΕΕ ρεύμα.

Φτηνοί συμβιβασμοί

Κατά μία έννοια, η όλη ιστορία με τον Γιουνκέρ είναι επιπέδου φτηνών συμβολισμών. Το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο δεν έχει κάποια δύναμη και, κατά τη διάρκεια της κρίσης της ευρωζώνης, ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο μετατράπηκε σε απλό υπάλληλο της Μέρκελ και των άλλων ηγετών των μεγάλων χωρών-μελών.

Παραμένει ωστόσο σοκαριστικό ότι ο Αλέξης Τσίπρας, ο ηγέτης του ΣΥΡΙΖΑ (του συνασπισμού της ριζοσπαστικής αριστεράς) στην Ελλάδα, έκανε επίσης δηλώσεις υποστήριξης στον Γιουνκέρ. Λίγες μόνο βδομάδες πριν, ο Γιουνκέρ είπε ότι ο Τσίπρας, που ήταν ο υποψήφιος του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς για την προεδρία της Κομισιόν, είναι ακατάλληλος για πρωθυπουργός της Ελλάδας.

Γιατί λοιπόν τώρα ο Τσίπρας γυρνά και το άλλο μάγουλο; Ο Γιουνκέρ ήταν ένθερμος υποστηρικτής της λιτότητας στην Ελλάδα -σε μία από τις συνόδους κορυφής υπονόησε με χειρονομία του ότι θα πέσει πέλεκυς αν η Αθήνα δεν ακολουθούσε όσα της υποδείκνυαν.

Στο απόγειο της οικονομικής κρίσης το 2011-12, ο ΣΥΡΙΖΑ αρνήθηκε να υποστηρίξει την έξοδο από το ευρώ, επιχειρηματολογώντας πως είναι δυνατόν να σταματήσει η λιτότητα μεταρρυθμίζοντας την ΕΕ. Τώρα ο Τσίπρας μοιάζει να προσπαθεί να καθησυχάσει τα μεγάλα κτήνη στην ζούγκλα της ΕΕ ότι θα είναι το καλό παιδί που σέβεται τους κανόνες του παιχνιδιού. Μόνο που έτσι η άκρα δεξιά θα συνεχίσει να μονοπωλεί το αντι-ΕΕ ρεύμα.

• Ο Άλεξ Καλλινίκος θα είναι ομιλητής στον Μαρξισμό 2014 το Σάββατο 28/6 στις 7μμ με θέμα: “Όχι στην Ευρώπη της λιτότητας και του ρατσισμού”