Δεν πληρώνω! Δεν πληρώνω!

Αυτό δεν σταματάει την Ισπανία, την Πορτογαλία και τη Βρετανία που οργανώνουν νέα προγράμματα άγριας λιτότητας για να αντιμετωπίσουν τη κρίση του δημόσιου χρέους. Το ευρώ μέσα στη βδομάδα έφτασε σε νέο αρνητικό ρεκόρ τετραετίας με ορατή την προοπτική της κατάρρευσης. Τις ίδιες μέρες, η δημοσιοποίηση των στοιχείων της ανεργίας στις ΗΠΑ οδήγησε σε νέες εκτιμήσεις για κίνδυνο δεύτερης βουτιάς στην παγκόσμια ύφεση. Ο τρόπος με τον οποίο οι «από πάνω» προσπαθούν να αντιμετωπίσουν την κρίση είναι φανερό ότι δεν λειτουργεί. Η συζήτηση για τη στάση πληρωμών απέναντι στους τραπεζίτες έρχεται με αυτόν τον τρόπο στην καρδιά της επικαιρότητας. 

Στις σελίδες αυτές μπορείτε να διαβάσετε τα βασικά σημεία από τοποθετήσεις πάνω στο ζήτημα από τρεις ομιλητές που συμμετείχαν στο Μαρξισμό 2010, τον οικονομολόγο Σπύρο Μαρκέτο, και τους Κώστα Σαρρή και Μωυσή Λίτση, οικονομικούς συντάκτες στην Ημερησία και την Ελευθεροτυπία αντίστοιχα. Οι τρεις αναλυτές θα συμμετάσχουν μαζί με πολλούς άλλους ομιλητές στον κύκλο συζητήσεων που οργανώνει το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα σε όλη την Ελλάδα με θέμα: «Μπορεί να γίνει στάση πληρωμών του χρέους;»

Σπύρος Μαρκέτος

Είναι σημαντικό να μιλήσουμε για την μονομερή στάση πληρωμών και όχι για αναδιάρθρωση του χρέους. Δική μου πεποίθηση είναι πως προβάλλοντας ως αίτημα την στάση πληρωμών του χρέους, η ριζοσπαστική αριστερά δημιουργεί τον κατάλληλο συσχετισμό δυνάμεων. Είναι το αρχιμήδειο σημείο. 

Είναι το ζήτημα που πριν από λίγους μήνες κανείς δεν συζητούσε, αλλά σήμερα ακριβώς επειδή ο καπιταλισμός οδήγησε τα πράγματα εδώ που τα οδήγησε, γίνεται κατανοητό από τον απλό κόσμο. Σύμφωνα με την έρευνα της VPRC που δημοσιεύτηκε στο TVXS, περίπου το 50% του ελληνικού λαού αντιμετωπίζει θετικά το ενδεχόμενο της παύσης των πληρωμών, παρόλες τις κινδυνολογίες που άκουσε από τον Πρωθυπουργό μέσα στη Βουλή, ότι αν κάνουμε παύση πληρωμών δεν θα έχουμε να πληρώσουμε συντάξεις.

Πρέπει να πούμε καθαρά ότι ισχύει το αντίθετο: φτάνοντας στη στάση πληρωμών είναι που μπορούν να πληρωθούν και οι συντάξεις. Αν δεν την κάνουμε, δεν μπορούν να πληρωθούν. Αυτό μπορεί να το καταλάβει ακόμα και κόσμος που δεν έχει προηγούμενη σχέση ή συμπάθεια για την Αριστερά.

Τα πράγματα έχουν ως εξής: Το ελληνικό κράτος πληρώνει περίπου ένα δισεκατομμύριο την εβδομάδα προς τις τράπεζες, τα οποία κατά 80% φεύγουν στο εξωτερικό. Χρήματα που σύμφωνα με τον Γιάννη Μηλιό, συλλέγονται κατά 78%, από την εργατική τάξη, τους εργαζόμενους και τους δημόσιους υπάλληλους. Εχουμε ένα τρομακτικό μηχανισμό αφαίμαξης, ο οποίος αυτή τη στιγμή λειτουργεί στα όριά του. Δεν ξέρουν κάθε φορά που λήγει η δόση του δανείου, αν θα έχουν να πληρώσουν. Κανείς δεν πρέπει να πιστέψει ότι λύθηκε το πρόβλημα επειδή πήραν τα μέτρα που πήραν.

Μπορεί λοιπόν να μη βρεθούν αυτά τα χρήματα ή να δημιουργηθεί μια τέτοια δυναμική από το εργατικό και λαϊκό κίνημα που δεν θα τους αφήσει να πληρώσουν, ή η κυβέρνηση να αναγκαστεί να πέσει. Αν η κυβέρνηση πει «Δεν πληρώνω», δημιουργεί άμεσα πρόβλημα στον παγκόσμιο καπιταλισμό. Θυμάστε την συζήτηση που γινόταν μόλις πριν από λίγες εβδομάδες για κούρεμα του χρέους, μια συζήτηση που διεξάγεται μέσα στους κόλπους του ίδιου του ΔΝΤ και φυσικά σε όλες τις τράπεζες. Ολοι αυτοί γνωρίζουν καλά πως είναι αδύνατον να πληρωθεί το χρέος της Ελλάδας. Δεν υπάρχει ιστορικό προηγούμενο για την επιτυχία ενός τόσο φιλόδοξου σχεδίου όπως αυτό που προωθεί η κυβέρνηση Παπανδρέου. Το πρόβλημα είναι, αναρωτιέται κάθε αντικειμενικός παρατηρητής, για ποιο λόγο δεν προχωρούν στην αναδιάρθρωση έτσι ώστε και να εκτονώσουν την εσωτερική ένταση και να αποτραπεί η κρίση που απειλεί το ευρώ και όλη την συνοχή της ευρωζώνης, της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Χρεοκοπίες

Το θέμα είναι πως όλες οι ευρωπαϊκές τράπεζες, και αυτές που έχουν δανείσει την Ελλάδα και οι υπόλοιπες, βρίσκονται στο όριο αυτή τη στιγμή από τις συνέπειες αυτής της μόχλευσης. Αν η Ελλάδα δεν πληρώσει έστω και το 15-20% των χρεών της, αμέσως έχουμε τραπεζική κρίση στην ευρωζώνη κυρίως στη Γαλλία και στη Γερμανία. Αυτό είναι που τους τρομάζει. Λέγοντας τραπεζική κρίση εννοούμε χρεοκοπίες τραπεζών με απροσδιόριστα αποτελέσματα. Ηδη αν παρακολουθεί κάποιος τις ιστοσελίδες των χρηματιστών έχουμε ενδείξεις παγώματος του διατραπεζικού δανεισμού. Το ίδιο που συνέβη στην Αμερική πριν από την πτώση της Λήμαν Μπράδερς, μια πτώση που έγινε η αφορμή να έρθει στην επιφάνεια η προηγούμενη φάση της παγκόσμιας κρίσης.

Αυτή τη στιγμή νομίζω πως η Αριστερά πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι ζούμε ιστορικές στιγμές. Μετά από 60 χρόνια σχετικής ομαλότητας, η ιστορία επιταχύνεται με ρυθμό τον οποίο δεν μπορούν να παρακολουθήσουν ούτε οι άρχουσες ελίτ αλλά ούτε οι ηγεσίες της Αριστεράς, από ό,τι φαίνεται. Εχουμε μπει σε μια περίοδο η οποία από πολλές απόψεις θυμίζει την περίοδο πριν από τη Γαλλική Επανάσταση. Αν έχει ασχοληθεί κάποιος με εκείνη την περίοδο διακρίνει κατευθείαν τις ομοιότητες: γενική οικονομική κρίση, δημοσιονομική κρίση, πολιτική κρίση, κρίση αντιπροσώπευσης. 

Αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα δεν υπάρχουν πολιτικές δυνάμεις που να μπορούν να εκφράσουν την οργή του λαού. Η Αριστερά πρέπει να το κάνει αυτό, γιατί αν δεν το κάνει, διατρέχει τον κίνδυνο να χρησιμοποιηθεί η στάση πληρωμών για την εδραίωση μιας συντηρητικής κοινωνίας. Να έρθει δηλαδή μια συντηρητική δύναμη να κάνει αυτό που φοβάται να διεκδικήσει η Αριστερά. 

Οτι θα γίνει χρεοκοπία είναι σίγουρο, δεν βγαίνουν αλλιώς τα νούμερα. Και μάλιστα σχετικά σύντομα. Αλλά είναι άλλο να το χρησιμοποιήσει η Αριστερά για την ανατροπή του τωρινού πολιτικού και κοινωνικού σκηνικού και άλλο να το χρησιμοποιήσει μια συντηρητική δύναμη για να εμπεδώσει την ηγεμονία της. Αυτό είναι που κινδυνεύει να πάθει η Αριστερά αν συνεχίσει να κοιμάται. 

Για μένα λοιπόν είναι απαραίτητο η Αριστερά να πει στον κόσμο πέντε απλά πράγματα για τα οποία να πιέσει ανυποχώρητα. 

Πρώτον, να πέσει αυτή η κυβέρνηση. Δεν μπορούμε να περιμένουμε τίποτε άλλο από αυτή την κυβέρνηση παρά βάθεμα της κρίσης και διάλυση του κράτους πρόνοιας που στοιχειωδώς υπήρχε μέχρι τώρα, καταβαράθρωση του επιπέδου διαβίωσης του λαού, χωρίς οποιαδήποτε προοπτική λύσης του προβλήματος. Σε αυτό συμφωνούμε όλοι οι οικονομολόγοι, νεοφιλελεύθεροι, κεϋνσιανοί, συντηρητικοί.

Δεύτερο, αποχώρηση από την ευρωζώνη ώστε να μπορέσουμε επιτέλους να εφαρμόσουμε μια οικονομική πολιτική η οποία θα επανορθώσει, σε ένα βαθμό, τα πλήγματα των τελευταίων ετών. Και φυσικά αναπόσπαστη συνέπεια αυτού, είναι ο δημόσιος έλεγχος του κορμού του τραπεζικού συστήματος. Κάτι τέτοιο το οποίο, φαντάζομαι, θα συμβεί και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες μετά την τραπεζική κρίση. Γιατί δεν υπάρχει άλλη λύση.

Πρέπει να πούμε στο λαό πως η Αριστερά μπορεί να κάνει αποκατάσταση των μισθολογικών επιπέδων πριν από τα τελευταία μέτρα, αποκατάσταση των όρων του κράτους πρόνοιας που απειλείται αυτή τη στιγμή να διαλυθεί και αποκατάσταση των δημόσιων επενδύσεων σε στοχευμένους τομείς, οι οποίοι θα μπορέσουν να βγάλουν την χώρα από την κρίση. 

Και φυσικά -εκτός από αυτά- η Αριστερά θα έπρεπε να θέσει επί τάπητος το ζήτημα για μια νέα συντακτική συνέλευση. Μια νέα συνέλευση που δεν θα έχει τις αρμοδιότητες μιας απλής Βουλής αλλά θα ξαναφτιάξει το Σύνταγμα και θα φτιάξει ένα Σύνταγμα στο οποίο θα κατοχυρώνονται τα δικαιώματα της εργασίας και θα εμπεδώνεται μια δημοκρατία πιο ουσιαστική, πιο συμμετοχική από αυτή που έχουμε σήμερα. Στην Λατινική Αμερική έχουμε πολλά παραδείγματα και πρέπει επειγόντως να αρχίσουμε να τα μελετούμε.



Κώστας Σαρρής

Χρειάζεται να θυμίζουμε τις αιτίες και τις αφορμές της κρίσης γιατί ξεδιπλώνονται μια σειρά θεωρίες που προσπαθούν να ρίξουν την αιτία της κρίσης στις πλάτες των απλών ανθρώπων. 

Οπως οι θεωρίες που λένε πως οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι τεμπέληδες και αντιπαραγωγικοί, πως ο ιδιωτικός τομέας δεν είναι ανταγωνιστικός. Ξέρουμε τα επιχειρήματα που υπάρχουν, γι´ αυτό και πρέπει να σταθούμε και να θυμίσουμε γρήγορα τον ρόλο των τραπεζών.

Να θυμίζουμε πως είχαμε περίοδο που οι τραπεζίτες νόμιζαν ότι θα βγάζουν εσαεί κέρδη δανείζοντας τον κόσμο. Αποδείχτηκε ότι μέσα από αυτή την διαδικασία όχι μόνο κέρδη δεν βγάλανε, αλλά στο τέλος οι τράπεζες ήταν γεμάτες από χρέη και όχι από κέρδη. Το ίδιο κάνανε με την φούσκα των ακινήτων, το ίδιο με τα καινοτόμα πακέτα που φτιάχνανε και τιτλοποιούσαν δάνεια και τα πούλαγαν ο ένας στον άλλον. Μέχρι την στιγμή που έφτασε το κραχ και το παιχνίδι «δανείζομαι για να δανείζω και από αυτό να κερδίζω», έφτασε στο τέλος του.

Όμως πέρα από την απληστία των τραπεζών χρειάζεται να πάμε ένα βήμα παραπέρα. Για την κρίση φταίνε μόνο οι τράπεζες; Αν ήταν έτσι, μήπως θα μπορούσαν να έχουν ελεγχθεί και να αποφύγουμε την κρίση; Είναι ερωτήματα που έρχονται από τους ίδιους που υπερθεμάτιζαν τότε την ανάπτυξη των τραπεζών.

Ρίζα

Πρέπει να σταθούμε εδώ γιατί αυτή η εικόνα έρχεται και από την Αριστερά. Υπάρχουν φωνές που λένε πως αν βάλουμε έλεγχο στις τράπεζες τότε θα γλιτώσουμε από αυτές τις κρίσεις που ταλανίζουν το σύστημα. Ομως η ρίζα της κρίσης είναι πολύ βαθύτερη και όχι μόνο τραπεζική. 

Η ανάπτυξη του χρηματοοικονομικού τομέα και η ασφυξία που έζησε το τελευταίο διάστημα είναι αποτέλεσμα της μακρόχρονης αδυναμίας της κερδοφορίας που έχει ο καπιταλισμός εδώ και αρκετές δεκαετίες. Οι κρίσεις στον καπιταλισμό, έλεγε ο Μαρξ, προκύπτουν από την πτωτική τάση του ποσοστού κέρδους. Από την δεκαετία του ´70 υπάρχει αυτή η τάση. Βλέπουμε τα ποσοστά κέρδους στον ανεπτυγμένο καπιταλισμό να πέφτουν. Οχι ως απόλυτο νούμερο, αλλά ως απόδοση επί των επενδύσεων. Και αυτό κάνει τα αφεντικά, τους επιχειρηματίες, να μην έχουν διάθεση, κίνητρο να επενδύουν. Οταν δεν έχεις κίνητρο να επενδύσεις το μεγάλο μέρος των κερδών σου σε νέες παραγωγικές επενδύσεις τότε ψάχνεις άλλους τρόπους να καλύψεις αυτό το κενό.

Μερικά νούμερα μιλάνε από μόνα τους. Από το 2000 έως το 2006 η αδυναμία επενδύσεων για τις επιχειρήσεις του G6 έφτασε κοντά στο 1 τρισεκατομμύριο δολάρια. Ενα αστρονομικό ποσό δηλαδή μένει φυλαγμένο στα ντουλάπια τους και δεν κινείται. Πριν λίγες βδομάδες, μια έκθεση της Citigroup έδειξε ότι στις 500 μεγαλύτερες αμερικάνικες πολυεθνικές εταιρείες, τα ρευστά διαθέσιμα που κρατάνε κλειδωμένα μέσα στα θησαυροφυλάκια τους είναι στο 35% της κεφαλαιοποίησης του χρηματιστηριακού δείκτη S&P. Ενα ακόμα πιο εντυπωσιακό ποσό είναι πως αυτό φτάνει στο 13% του ενεργητικού τους. Αυτό είναι ιστορικό ρεκόρ. Ποτέ δεν είχαν φτάσει σε τόσο μεγάλα πλεονάσματα κερδών στα οποία κάθονται πάνω και δεν τα κουνάνε πουθενά. Και ο λόγος που δεν τα κουνάνε είναι ακριβώς επειδή δεν βρίσκουν κίνητρο μέσα στην ύφεση να τα κουνήσουν.

Για να μπορέσει όμως ο καπιταλισμός να βγει από αυτή την αντίφαση, προσπαθεί αυτό το βουνό της αποταμίευσης να το καλύψει προχωρώντας σε ακόμα μεγαλύτερη εκμετάλλευση της εργασίας. Ομως αυτό δημιουργεί ένα επιπλέον πρόβλημα, εκτός από το πλεόνασμα που δεν επενδύουν, αυξάνεται φοβερά το ποσοστό του ΑΕΠ που πηγαίνει από την εργασία στο κεφάλαιο. Αυτό σημαίνει πολύ απλά μείωση της αγοραστικής δύναμης. 

Το χρηματοπιστωτικό σύστημα ήρθε να παίξει το ρόλο μιας μεγάλης γέφυρας στην μεγάλη αντίφαση κερδών που έχουν οι καπιταλιστές. Ετσι προκλήθηκε το διπλό πρόβλημα. Από τη μια, οι τράπεζες δάνειζαν τον κόσμο, περισσότερο απ´ ό,τι θα μπορούσαν να πάρουν πίσω όταν θα ερχόταν η ώρα της αποπληρωμής. Από την άλλη, επειδή δεν ήταν επωφελές για τους καπιταλιστές να επενδύσουν, το ρίχνανε στις φούσκες. Στα χρηματιστήρια με τα νομίσματα, με τις μετοχές, με τα εμπορεύματα. Είχαν φτάσει τα παράγωγα προϊόντα μέσα στα χρηματιστήρια στο εξωφρενικό ποσό των 600 τρις δολαρίων, κοντά δέκα φορές το παγκόσμιο ΑΕΠ. Αυτό ήταν τεράστιο πρόβλημα για την κίνηση του συστήματος, γιατί όταν ήρθε η ώρα των πληρωμών, οι άνθρωποι που δεν είχαν λεφτά αδυνατούσαν να πληρώσουν τα δάνειά τους και τότε έσκασε η φούσκα στα χρηματιστήρια.

Νέα φάση

Ετσι, η νέα φάση της κρίσης που έχουμε μπροστά μας έχει τρία χαρακτηριστικά. Εχει μέσα της την έμφυτη, εγγενή κρίση των ποσοστών κέρδους, αν πει κανείς ότι δεν υπάρχει το τραπεζικό σύστημα. Εχει την κρίση του χρηματοπιστωτικού συστήματος που την κουβαλάει από το 2007. Και, τρίτον έχει την κρίση των χρεών που είναι το άμεσο αποτέλεσμα της πολιτικής που ακολουθείται τα τελευταία χρόνια, με τα κράτη να σώζουν τις τράπεζες μέσα από τον δικό τους δανεισμό και τον προϋπολογισμό των κρατών.

Αυτό το μεγάλο πρόβλημα είναι που έχει οδηγήσει σε μια γενίκευση της επίθεσης σε όλη την εργατική τάξη, όχι μόνο της Ελλάδας αλλά στην Ευρώπη ολόκληρη και αυτό είναι που λέμε ότι δεν αρκεί να το αντιμετωπίσεις με απλά μέτρα μεταρρύθμισης του τραπεζικού συστήματος. Δεν αρκεί ένας φόρος αυτή την στιγμή, δεν αρκεί ένας έλεγχος. Είναι σαν οι προϊστορικοί άνθρωποι να προσπαθούν να αντιμετωπίσουν ένα μαμούθ ή ένα βίσονα με φυσοκάλαμο. Χρειάζεται πολύ πιο δραστικά μέτρα. Χρειάζεται όπλα αντικαπιταλιστικά, χρειάζεται δράση αντικαπιταλιστική και οργάνωση αντικαπιταλιστική. Γι´ αυτό και τα αιτήματα της αντικαπιταλιστικής αριστεράς και οι απεργιακοί αγώνες που ξεδιπλώνονται τώρα, χρειάζεται να έχουν αυτά τα χαρακτηριστικά. Οχι ενός φυσοκάλαμου αλλά ενός τεράστιου ακόντιου που θα μπορεί να δώσει χτύπημα στην καρδιά του συστήματος.

Γι´ αυτό τα αιτήματα για κρατικοποίηση, εθνικοποίηση των τραπεζών με εργατικό έλεγχο χωρίς αποζημίωση των καπιταλιστών είναι ρεαλιστικά αυτή τη στιγμή για να δώσεις απάντηση: Δεν πληρώνω την κρίση την δική σας. Το ερώτημα είναι: γιατί να πληρώνουν 35 δις ευρώ φέτος σε τόκους και χρεολύσια και να μην πληρώνουν μισθούς και συντάξεις; Αυτά είναι τα όπλα που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε απέναντι στην κρίση του συστήματος και των τραπεζών. Τα αντικαπιταλιστικά όπλα της δράσης και της οργάνωσής μας σε μια μάχη που δεν θα είναι σύντομη, αλλά αρκετά μακρόχρονη και δυναμική που είναι μπροστά και ξεδιπλώνεται.



Μωυσής Λίτσης

Νομίζω πως πριν ξεκινήσουμε να δώσουμε απαντήσεις για το τι πρέπει να κάνει η Αριστερά μπροστά στην κρίση, θα πρέπει πρώτα και κύρια να αναγνωρίσουμε για τι ακριβώς μιλάμε. Μιλάμε για ένα νέο κεφάλαιο που έχει ανοίξει στον παγκόσμιο καπιταλισμό μετά την κατάρρευση της Λήμαν Μπράδερς. Θα έλεγα μάλιστα ότι όταν δύο μήνες πριν έγραφα ένα σχετικό κομμάτι για το τεύχος 79 του περιοδικού «Σοσιαλισμός από τα Κάτω» και χαριτολογώντας χαρακτήριζα την Ελλάδα ως την Λήμαν Μπράδερς του ευρώ, δεν φανταζόμουν ότι σε λιγότερο από ένα μήνα τα διεθνή πρακτορεία θα έκαναν τέτοιου είδους συγκρίσεις.

Κι όμως, το 2008 το πρακτορείο Ρόιτερς αποτύπωνε μέσα από ρεπορτάζ τραπεζιτών ότι όπου να ´ναι θα σκάσει η κρίση του δημόσιου χρέους στην ευρωζώνη. Και μάλιστα θα συζητηθεί από τους τραπεζίτες για πρώτη φορά το αδιανόητο, να διαλυθεί η ευρωζώνη. Στοχοποιούσαν τότε χώρες με ψηλά δημοσιονομικά ελλείματα όπως η Ελλάδα, η Ισπανία, η Πορτογαλία. Σήμερα ξέρουμε πως δεν μιλάμε για δημοσιονομική κρίση μόνο στην Ελλάδα και στον ευρωπαϊκό νότο αλλά βλέπουμε τι γίνεται και στην Αγγλία και στην Αμερική.

Όμως εγώ θα έβαζα και ένα άλλο ερώτημα. Είναι κρίση μόνο δημόσιου χρέους; Η Ισπανία για παράδειγμα έχει πολύ λιγότερο, το 1/3 περίπου, του ελληνικού δημόσιου χρέους γύρω στο 55% του ΑΕΠ, αλλά έχει πολύ μεγαλύτερο ιδιωτικό χρέος, 178% του ΑΕΠ. Και οι ισπανικές τράπεζες οι οποίες την εποχή που γινόταν ο μεγάλος χαμός, θεωρούνταν σχετικά ασφαλείς και δεν είχαν τις μεγάλες απώλειες που είχαν οι αμερικάνικες τράπεζες, αφού δεν είχαν τοξικά δάνεια, ισχυρή κεφαλαιακή βάση και επενδύσεις στη Λατινική Αμερική, σήμερα καταποντίζονται γιατί οι παίχτες, οι λεγόμενοι επενδυτές, φοβούνται ότι θα καταρρεύσουν λόγω του μεγάλου ιδιωτικού χρέους. 

Ενα ακόμα σημαντικό στοιχείο είναι πως το χρέος είναι βασικό συστατικό -όχι απλώς του καπιταλισμού- αλλά αυτής της πιο άγριας μορφής που ζήσαμε τα τελευταία 20-30 χρόνια του νεοφιλελευθερισμού. Με πρόσχημα τα πολύ χαμηλά επιτόκια που είχαμε στην ευρωζώνη αλλά και διεθνώς, οδηγήθηκε ο κόσμος να χρεωθεί και σαν κράτη και κυβερνήσεις, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί αυτή η αναπτυξιακή φούσκα που είδαμε. Αλλά και γιατί στον ιδιωτικό τομέα, αυτή η στοιχειώδης ευημερία που βλέπουμε γύρω μας στηρίζεται και ντοπάρεται μέσα από την πίστωση, τις πιστωτικές και τα δάνεια. 

Φαύλος κύκλος

Οταν ξεκίνησε αυτή συζήτηση στην Ελλάδα βγαίνανε δημοσιογράφοι στα κανάλια και μιλάγανε για το σπάταλο ελληνικό κράτος. Βλέπουμε όμως σε χρόνο ρεκόρ, για πότε η κρίση έχει επεκταθεί στην Πορτογαλία και την Ισπανία. Και τώρα, μετά το πολυδιαφημισμένο πακέτο σωτηρίας που ανακοίνωσε η ΕΕ., με τα 750 δις ευρώ, η Ισπανία παίρνει πρόσθετα μέτρα λιτότητας, η Πορτογαλία ανακοινώνει «εγώ κόβω κι άλλα», και αμέσως βλέπουμε μεγάλη πτώση στα χρηματιστήρια, το ευρώ να ξαναπέφτει. Ο,τι και να κάνουν δηλαδή, δεν βγαίνουν από αυτό τον φαύλο κύκλο. Για να ξεχρεώσουμε όλα αυτά τα λεφτά, θα πρέπει να έχουμε με χοντρικούς υπολογισμούς 5% ανάπτυξη, το οποίο δεν προβλέπεται να το έχουμε για πάρα πολλά χρόνια ακόμα.

Να ξεκαθαρίσουμε ότι εμείς συζητάμε για στάση του χρέους από αριστερή σκοπιά, αλλά το συζητάνε και στην άρχουσα τάξη. Γιατί πραγματικά βρίσκονται σε αδιέξοδο. Ακόμα και η κυβέρνηση προσδοκά πως όλο αυτό γίνεται ώστε σε 18 μήνες να μπορεί να μπει στις αγορές και να ξαναδανειστεί με πιο ευνοϊκά επιτόκια από αυτά τα τοκογλυφικά που μας έχουν επιβάλει οι διεθνείς δανειστές. Δεν μπορεί όμως να γίνει στάση πληρωμών, αν δεν βγει μπροστά η Αριστερά, αν δεν δημιουργηθεί ένα μεγάλο κίνημα. Εχουμε για πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια μια κρίση παγκόσμιου χρέους που αφορά τον αναπτυγμένο Βορρά. Είχαμε συνηθίσει μέχρι πρότινος να μιλάμε για κρίση χρέους στις φτωχές χώρες της Αφρικής της Ασίας και να δίνεται η δυνατότητα σε σελέμπριτις να κάνουν τα γκαλά τους. Μην ξεχνάμε επίσης την δεκαετία του ´90 όταν ξεκίνησε το κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησης, μια μεγάλη συνιστώσα του κινήματος ήταν οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις που έβαζαν σαν κύριο αίτημα την διαγραφή του χρέους των χωρών του Γ´ κόσμου. Αυτό έβαλε πολύ κόσμο να συζητάει το ζήτημα. 

Πρέπει να επιχειρήσουμε να πλατύνουμε αυτή την κουβέντα και παράλληλα με όλες τις κινητοποιήσεις να μπορέσουμε να βρεθούμε πλέον και σε κινηματική βάση με Ισπανούς, με Πορτογάλους, τους εργαζόμενους που βρίσκονται άμεσα σε κίνδυνο, και ακριβώς να αρχίσουμε να θέτουμε θέμα όχι απλώς παραγραφής του ελληνικούς χρέους, αλλά παραγραφής του ευρωπαϊκού χρέους. Ούτως ή άλλως και οι Πορτογάλοι και οι Ισπανοί, ακόμα και οι Γερμανοί εργαζόμενοι, θα κληθούν να πληρώσουν κάποια στιγμή το κόστος.

Επίσης, άν είναι να πληρώσουμε θα πρέπει να καταρρίψουμε κάποιους ακόμα μύθους. Πώς είναι δυνατόν να χρωστάμε τα ίδια εμείς οι απλοί εργαζόμενοι με τον βιομήχανο, τον εφοπλιστή και τον τραπεζίτη; Δεύτερον, κάποιος πρέπει να μας δώσει τον λογαριασμό. Τι χρωστάμε, σε ποιον το χρωστάμε και γιατί το χρωστάμε. Παράδειγμα οι Ολυμπιακοί Αγώνες, δεν έχουμε μάθει ποτέ το κόστος, ούτε τι απέδωσαν.

Και τέλος, υπάρχει μεγάλη περιουσία αφορολόγητη, η οποία θα μπορούσε να αποφέρει έσοδα στο κράτος. Χωρίς όμως ένα διαφορετικό αναπτυξιακό μοντέλο για το αύριο, δεν θα μπορέσουμε να γίνουμε πειστικοί για αυτό το άμεσο αίτημα. Σήμερα θα πρέπει να σκεφτούμε πώς μέσα σε μια παγκοσμιοποιημένη καπιταλιστική οικονομία, που καταρρέει μεν αλλά δεν έχει εξαλειφθεί, θα μπορέσουμε εμείς να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε με έναν τρόπο, όχι εθνικιστικό ή πατριωτικό, αλλά τοπικό. Πώς δηλαδή θα μπορέσουμε να θρέψουμε τα 10 εκατομμυρια ανθρώπους που τυχαίνει να ζουν σε αυτή τη χώρα. Χωρίς να γίνουμε Αλβανία του ´50, αλλά και χωρίς να θεωρούμε ότι θα ισοπεδωθεί η οικονομία και το 2013 θα έχουμε 3% έλλειμμα και ξαφνικά θα εμφανιστούν Γερμανοί, Αμερικανοί, Κινέζοι επενδυτές και θα αρχίσουν να αγοράζουν νησιά, γη ή ό,τι άλλο και τότε ξαφνικά θα δούμε ανάπτυξη.


ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

ΠΕΙΡΑΙΑΣ 
ΤΕΤΑΡΤΗ 9/6 Βιοτεχνικό Επιμελητήριο (Καραϊσκου 111) 7.30μμ
Ομιλητές: Θανάσης Διαβολάκης, οικονομολόγος, Δ.Σ. ΟΙΕΛΕ, Δημήτρης Καλπίδης, Ανεξάρτητη Συνδικαλιστική Κίνηση Δήμου Κορυδαλλού, Όλγα Κοσμοπούλου, Κρατικό Νίκαιας, Ε.Γ. ΟΕΝΓΕ, Κώστας Σαρρής, οικονομικός συντάκτης Ημερησία, Financial Crimes

ΓΙΑΝΝΕΝΑ 
ΤΕΤΑΡΤΗ 9/6 Εργατικό Κέντρο 7μμ
Ομιλητές: Νίκος Ηλίας, Σωματείο Μετάλλου, αντιπρόσωπος στο Εργατικό Κέντρο Ιωαννίνων, Λέανδρος Μπόλαρης, δημοσιογράφος Εργατική Αλληλεγγύη 

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 11/6 Εργατικό Κέντρο 7μμ
Ομιλητής: Κώστας Πίττας, συνδικαλιστής ΕΜΔΥΔΑΣ, ΣΕΚ

ΛΑΜΙΑ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 11/6 Αίθουσα ΤΕΕ (πλατεία Ελευθερίας) 7μμ
Ομιλητής: Τάσος Αναστασιάδης, Επιτροπή Αλληλεγγύης Συνδικάτων και Συνδικαλιστών, ΣΕΚ

ΚΟΜΟΤΗΝΗ
ΣΑΒΒΑΤΟ 12/6 Παλιά Νομική 7μμ
Ομιλητής: Κώστας Πίττας, συνδικαλιστής ΕΜΔΥΔΑΣ, ΣΕΚ

ΡΕΘΥΜΝΟ 
ΣΑΒΒΑΤΟ 12/6 Δημοτικός Κήπος 5.30μμ
Ομιλητής: Σεραφείμ Ρίζος, μέλος ΔΣ Συλλόγου Δασκάλων Χανίων

ΞΑΝΘΗ
ΚΥΡΙΑΚΗ 13/6 Εργατικό Κέντρο 7μμ
Ομιλητής: Κώστας Πίττας, συνδικαλιστής ΕΜΔΥΔΑΣ, ΣΕΚ

ΑΘΗΝΑ - ΚΕΝΤΡΟ
ΔΕΥΤΕΡΑ 14/6 Δημοτική Αγορά Κυψέλης (πεζόδρομος Φωκίωνος Νέγρη) 7.30μμ
Ομιλητές: Θοδωρής Βουρεκάς, πρόεδρος Α´ ΕΛΜΕ Αθήνας, 
Πάνος Γκαργκάνας, εφημ. Εργατική Αλληλεγγύη, Σταμάτης Λαγός, Δ.Σ. ΠΟΣ, 
Μωυσής Λίτσης, δημοσιογράφος Ελευθεροτυπία, Financial Crimes

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
ΤΕΤΑΡΤΗ 16/6 Εργατικό Κέντρο 7μμ
Ομιλητές: Γιώργος Γρόλλιος, πανεπιστημιακός, Δέσποινα Χαραλαμπίδου, μέλος Δ.Σ. Εργατικού Κέντρου Θεσσαλονίκης, Σπύρος Μαρκέτος, πανεπιστημιακός, 
Πάνος Γκαργκάνας, εφημ. Εργατική Αλληλεγγύη

ΒΥΡΩΝΑΣ
ΤΕΤΑΡΤΗ 16/6 Ταπητουργείο 7.30μμ
Ομιλητές: Φλώρα Παπαδέδε, συνδικαλίστρια ΔΕΗ, Μάκης Καβουριάρης, πανεπιστημιακός, Ευτύχης Μπιτσάκης, πανεπιστημιακός, 
Μαρία Στύλλου, περιοδικό Σοσιαλισμός από τα Κάτω

ΚΟΡΙΝΘΟΣ
ΠΕΜΠΤΗ 17/6 Εργατικό Κέντρο 7μμ
Ομιλητές: Ηλίας Σάκουλας, εκπαιδευτικός, 
Πέτρος Κωσνταντίνου, ΣΕΚ

ΠΑΤΡΑ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 18/6 Εργατικό Κέντρο 6.30μμ
Ομιλητές: Τάσος Σχίζας, μέλος ΔΣ Συλλόγου εργαζομένων Περιφέρειας Αχαϊας, 
Άρης Καζάνης, εκπαιδευτικός, Γιάννης Σηφακάκης, ΣΕΚ

ΙΛΙΟΝ
ΔΕΥΤΕΡΑ 21/6 Δημαρχείο Ιλίου 7.30μμ
Ομιλητές: Παντελής Βαϊνάς, πρόεδρος Συλλόγου Δασκάλων Αιγάλεω, Κώστας Σαρρής, οικονομικός συντάκτης Ημερησία, Financial Crimes, Βασίλης Συλαϊδής, μέλος ΔΣ Σωματείου Ιντρακόμ

ΝΕΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟ
ΔΕΥΤΕΡΑ 21/6 Πολιτιστικό Πολύκεντρο 7μμ
Σπύρος Κότσιας, πρώην πρόεδρος ΠΟΣ, Αλέκος Βερναρδάκης, Κομμουνιστική Ανανέωση, Σωτήρης Κοντογιάννης, εφημερίδα Εργατική Αλληλεγγύη

ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 25/6 ΤΕΙ 7μμ 

ΖΑΚΥΝΘΟΣ
ΣΑΒΒΑΤΟ 26/6 Αμφιθέατρο ΤΕΙ 6.30μμ
Ομιλητές: Γιώργος Βλαχογιώργος, ιατρός νοσοκομείου Ζακύνθου, Σωτήρης Κοντογιάννης, εφημερίδα Εργατική Αλληλεγγύη