Διεθνή
Στροφή Ομπάμα απέναντι στην Κούβα

Πανηγυρισμοί μετά την απόκρουση της αμερικάνικης επέμβασης στον Κόλπο των Χοίρων.

Ανοιχτή ομολογία αποτυχίας είναι η στροφή της αμερικανικής πολιτικής απέναντι στην Κούβα που ανακοίνωσε λίγες μέρες πριν από τα Χριστούγεννα ο Λευκός Οίκος. “Η αυστηρή αμερικανική πολιτική απέναντι στην Κούβα δεν είχε αποτέλεσμα” δήλωσε ο ίδιος ο Πρόεδρος Ομπάμα. Απέτυχε, με άλλα λόγια.
\r\n
 
\r\n
Οι ΗΠΑ αντιμετώπισαν από την πρώτη σχεδόν μέρα με μεγάλη εχθρότητα την επανάσταση που ανέτρεψε τον Γενάρη του 1959 τη μισητή δικτατορία του Μπατίστα στην Κούβα. Και η εχθρότητα αυτή δεν περιορίστηκε στο εμπορικό και το διπλωματικό επίπεδο: τον Απρίλη του 1961 μια παραστρατιωτική ομάδα αντικαθεστωτικών Κουβανών εξόριστων (“Μπριγάδα 2506”) που είχε συγκροτηθεί, εκπαιδευτεί και εξοπλιστεί από την CIA αποβιβάστηκε στην Κούβα με στόχο την ανατροπή του καθεστώτος του Κάστρο. Παρά την ανοιχτή αμερικανική υποστήριξη (η αμερικανική αεροπορία βομβάρδισε την Κούβα) ο κουβανικός στρατός χρειάστηκε όλες και όλες λίγες μέρες για να αποκρούσει τους εισβολείς και να διαλύσει την “Μπριγάδα”. Η “Απόβαση στον Κόλπο των Χοίρων”, όπως έμεινε στην ιστορία από το όνομα της περιοχής, κατέληξε σε ένα τεράστιο φιάσκο για την αμερικανική κυβέρνηση.
\r\n
 
\r\n
Παρόλα αυτά οι ΗΠΑ δεν παραιτήθηκαν από τις προσπάθειές τους να γονατίσουν την Κούβα και να ανατρέψουν το καθεστώς του Κάστρο. Ο πρόεδρος Μπους (ο νεότερος) κατέταξε την Κούβα στις “χώρες που υποθάλπουν την τρομοκρατία”. Αλλά δεν κατάφερε τίποτα.
\r\n
 
\r\n
Αυτή η αποτυχία των ΗΠΑ μετέτρεψε την Κούβα σε μια μόνιμη πηγή έμπνευσης για τα  εκατομμύρια των ανθρώπων σε ολόκληρο τον πλανήτη που πάλευαν και παλεύουν ενάντια στον ιμπεριαλισμό. Ο Δαβίδ του Τσε Γκεβάρα και του Φιντέλ Κάστρο αποδεικνυόταν πιο ισχυρός από τον αμερικανικό Γολιάθ.
\r\n

\r\n

Ομολογία αποτυχίας

\r\n
\r\n
Η στροφή της Κούβας προς την αγορά δεν “έπεισε” τις ΗΠΑ να αλλάξουν στάση απέναντί της. Ακριβώς το αντίθετο έγινε: αντί να χαλαρώσει το εμπάργκο μετά το 1989 έφτασε σε νέα παρανοϊκά επίπεδα. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ έφτασε στο σημείο να απαγορεύσει την πρόσβαση στα αμερικανικά λιμάνια οποιουδήποτε πλοίου είχε δέσει σε κάποιο κουβανέζικο λιμάνι μέσα στο προηγούμενο εξάμηνο. Το 1996 επί της προεδρίας του Δημοκρατικού Μπιλ Κλίντον ψηφίστηκε νόμος που ποινικοποιούσε κάθε αμερικανική επιχειρηματική δραστηριότητα στο έδαφος της Κούβας.
\r\n
 
\r\n
Η πολιτική αυτή όμως απέτυχε. Οι αμερικανικές εταιρίες παρέμειναν αποκλεισμένες από την Κούβα. Όχι όμως και οι Ευρωπαϊκές -που έτρεξαν να αξιοποιήσουν τις νέες ευκαιρίες. Και το ίδιο ίσχυε και για τους άλλους μεγάλους “παίκτες” της παγκόσμιας οικονομίας -τις χώρες της Λατινικής Αμερικής, τις χώρες της Ανατολικής Ασίας, τη Ρωσία ή την Κίνα. Αντί για μια απομονωμένη Κούβα αυτό που είχαμε ήταν μια Αμερική ολοένα και πιο ανίκανη να επιβάλλει με τη βία την πολιτική της όχι μόνο πάνω στους ανταγωνιστές της αλλά και στους ίδιους τους συμμάχους της. Από εργαλείο επίδειξης πυγμής ο αποκλεισμός της Κούβας μετατράπηκε σε ένα μνημείο επίδειξης αδυναμίας για τις ΗΠΑ, ένα μνημείο που έρχεται να προστεθεί στις αποτυχίες τους στο Ιράκ και το Αφγανιστάν.
\r\n

Νέα τακτική

\r\n
Ο Μπάρακ Ομπάμα είναι ο πρόεδρος που ανέλαβε να διαχειριστεί την ήττα των ΗΠΑ στον “πόλεμο κατά της τρομοκρατίας” που κήρυξε το 2001, με αφορμή την επίθεση της 11ης Σεπτέμβρη, ο Τζορτζ Μπους. Διαχείριση της ήττας, φυσικά, δεν σήμαινε ποτέ ότι η Αμερική είναι διατεθειμένη να υποστείλει την πολιτική της ιμπεριαλιστικής καταδυνάστευσης του πλανήτη. Αλλά σημαίνει ότι είναι αναγκασμένη να αλλάξει μεθόδους, να προσαρμοστεί στο εφικτό. Η επαναπροσέγγιση με την Κούβα είναι κομμάτι αυτής της νέας ταχτικής.
\r\n
 
\r\n
Για το κίνημα που συμπαραστάθηκε όλα αυτά τα χρόνια στον λαό της Κούβας η υποχώρηση των ΗΠΑ είναι, ασφαλώς, μια νίκη. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οι ΗΠΑ έχουν γίνει “καλύτερες”.
\r\n
\r\n

\r\n

Και τώρα;

\r\n
\r\n
Η επανάσταση που ανέτρεψε στις αρχές του 1959 τη δικτατορία του Μπατίστα είχε την λαϊκή υποστήριξη και αυτό ήταν το “μυστικό” της εχθρότητας των ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ δεν μπορούσαν να ανεχθούν ένα καθεστώς που είχε ανατρέψει με μια ένοπλη εξέγερση έναν δικό τους άνθρωπο, όπως ήταν ο Μπατίστα. Ο έλεγχος, όμως, της κοινωνίας έμεινε μέσα στα πενήντα πέντε χρόνια που έχουν περάσει από τότε πάντα στα χέρια ενός μικρού κύκλου γύρω από τον Φιντέλ Κάστρο. Η Κούβα ποτέ δεν έγινε εργατική δημοκρατία, ακόμα και όταν ονομάστηκε «σοσιαλιστική».
\r\n
 
\r\n
 Ο ίδιος ο Φιντέλ Κάστρο, τους πρώτους μήνες της εξουσίας του, δήλωνε ανοιχτά ότι η επανάσταση δεν ήταν κομμουνιστική: “Ξέρω ότι ο κόσμος πιστεύει ότι είμαστε Κομμουνιστές”, έλεγε το 1959, “αλλά το έχω πει πολύ καθαρά, δεν είμαστε Κομμουνιστές”. Και οι σχέσεις του “Κινήματος της 26 Ιούλη” με το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κούβας (που είχε υποστηρίξει τη δεκαετία του 1940 τον Μπατίστα) ήταν στην αρχή ψυχρές.
\r\n
 
\r\n
Αυτό που έσπρωξε το καθεστώς του Κάστρο στον “σοσιαλισμό” ήταν η εχθρότητα των ΗΠΑ.  Αλλά ο “σοσιαλισμός” στον οποίο εξωθήθηκε ήταν ο “υπαρκτός σοσιαλισμός” της “Σοβιετικής Ένωσης” του Χρουστσόφ και του Μπρέζνιεφ -ένα αυταρχικό καθεστώς κρατικού καπιταλισμού. Η Κούβα ήταν μια φτωχή χώρα που στηριζόταν σχεδόν αποκλειστικά στις εξαγωγές ζάχαρης την εποχή του Μπατίστα. Και έμεινε μια πάμφτωχη χώρα που στηριζόταν στις εξαγωγές ζάχαρης -τώρα προς την ΕΣΣΔ- στα χρόνια του “σοσιαλισμού”.
\r\n
 
\r\n
Και δεν ήταν μόνο αυτό: το πρώτο πράγμα που απαίτησαν οι νέοι του προστάτες από τον Κάστρο σαν αντάλλαγμα για την υποστήριξή τους ήταν η εγκατάσταση ρωσικών πυρηνικών πυραύλων στο έδαφός της. Το αποτέλεσμα ήταν μια κρίση στις σχέσεις ανάμεσα στη Ρωσία και τις ΗΠΑ που έφερε την ανθρωπότητα ολόκληρη στα πρόθυρα μιας πυρηνικής σύρραξης. Ο πόλεμος αποφεύχθηκε κυριολεκτικά στο παρά πέντε με την υποχώρηση της Ρωσίας.
\r\n

Άνοιγμα στην αγορά

\r\n
Η κατάρρευση του “υπαρκτού σοσιαλισμού” το 1989 άφησε την Κούβα, χωρίς διεθνείς “προστάτες” και χωρίς αγορές για τα προϊόντα της. Η κρίση που ακολούθησε ανάγκασε την ηγεσία της να αναζητήσει διέξοδο σε μια νέα στρατηγική που ακούει στο όνομα “άνοιγμα της οικονομίας στη διεθνή αγορά”. Το 1995 οι αυστηροί νόμοι που περιόριζαν την συμμετοχή ξένων κεφαλαίων στις επιχειρήσεις που λειτουργούσαν στην Κούβα καταργήθηκαν.
\r\n
 
\r\n
Το 2006 ο Φιντέλ Κάστρο αποσύρθηκε και η εξουσία πέρασε στον αδελφό του Ραούλ. Ο Ραούλ συμμετείχε από την αρχή, μαζί με τον Φιντέλ, στο κίνημα της 26 Ιούλη που ανέτρεψε το 1959 τον Μπατίστα. Από το 1959 μέχρι το 2006 ήταν ο πραγματικός αρχηγός του στρατού. Έτσι εξασφαλίστηκε η συνέχεια του καθεστώτος Κάστρο ενώ παράλληλα επιταχύνθηκε το άνοιγμα προς την αγορά.
\r\n
 Σήμερα, με την προσέγγιση Ραούλ Κάστρο-Ομπάμα, αυτό το άνοιγμα θα πάρει μεγαλύτερη ώθηση. Μοιάζει αντιφατικό, αλλά αυτή είναι η πραγματικότητα: οι εργάτες και οι αγρότες της Κούβας άντεξαν απέναντι στο εμπάργκο του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού, αλλά χρειάζεται να δώσουν μάχες ενάντια στα αφεντικά στην ίδια τους τη χώρα.
\r\n
 
\r\n
Διαβάστε επίσης: \"Ο Τσε Γκεβάρα και η επανάσταση στην Κούβα\" του Mike Gonzalez.
\r\n
Θα τo βρείτε στο Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο: Φειδίου 14 πίσω από Τιτάνια-ΡΕΞ\r\n
τηλ. 2105247584, www.marxistiko.gr
\r\n
\r\n