Εργατικό κίνημα
Ασφαλιστικό-σφαγείο

Έκτρωμα είναι το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο που ετοιμάζεται να καταθέσει αυτήν την εβδομάδα στη Βουλή ο υπουργός Εργασίας, Γιώργος Κατρούγκαλος. Και αυτό δεν πρόκειται να διορθωθεί ούτε κατά ένα χιλιοστό, όσες φορές και αν επαναλάβει η "αιτιολογική έκθεση", που έδωσε η κυβέρνηση μαζί με το ίδιο το νομοσχέδιο στη δημοσιότητα την περασμένη Κυριακή, τις λέξεις "ισονομία" και "κοινωνική δικαιοσύνη". Ούτε πρόκειται να αλλάξει κάτι με την κατάθεσή του στη Βουλή πριν την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με την Τρόικα.
 
Το νομοσχέδιο έχει ένα και μοναδικό στόχο: την ευθυγράμμιση με τις μνημονιακές απαιτήσεις για δραστικές περικοπές στις δημόσιες δαπάνες. Σήμερα η συνταξιοδοτική ικανότητα ενός μεγάλου μέρους των ασφαλιστικών ταμείων στηρίζεται στις κρατικές επιχορηγήσεις. "Ενδεικτικά", γράφει η αιτιολογική έκθεση "στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ η κρατική επιχορήγηση αποτελεί το 39% των εσόδων του ταμείου, στον ΟΓΑ το 90% και στο ΝΑΤ το 92%". Ο στόχος του νέου νομοσχεδίου είναι να μειώσει αυτές τις επιχορηγήσεις στο ελάχιστο, έτσι ώστε να μπορέσει η κυβέρνηση να πετύχει το πρωτογενές πλεόνασμα του 3.5% του ΑΕΠ που προβλέπει το τρίτο μνημόνιο.
 
Για την αδυναμία των ταμείων να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους δεν φταίνε ούτε οι εργαζόμενοι, ούτε οι συνταξιούχοι. Φταίνε κατ’ αρχήν οι εργοδότες που αρνούνται να καταβάλουν τις ασφαλιστικές εισφορές τους, παρόλο που έχουν παρακρατήσει αυτά τα χρήματα από τους μισθούς των εργαζομένων. Ένα χτυπητό παράδειγμα είναι το ΝΑΤ: σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία (απάντηση της κυβέρνησης τον Απρίλη του 2015 σε επερώτηση βουλευτών του ΚΚΕ), οι ληξιπρόθεσμες οφειλές των εφοπλιστών προς το ΝΑΤ ξεπερνούσαν πέρσι τα 100 εκατομμύρια. Φταίει η "διασπάθιση" των αποθεματικών των ταμείων μέσα από την υποχρεωτική τους κατάθεση, με μηδενικά πρακτικά επιτόκια, στην τράπεζα της Ελλάδας, την επένδυσή τους σε "δομημένα ομόλογα" και το χρηματιστήριο και την αρπαγή τους τελικά από το PSI. Φταίει η υψηλή ανεργία που έχει μειώσει δραματικά τον αριθμό των εργαζομένων που πληρώνουν εισφορές. Η αιτιολογική έκθεση του Κατρούγκαλου δεν έχει καμιά δυσκολία να τα παραδεχτεί όλα αυτά. Αλλά δεν έχει και καμιά δυσκολία να περάσει το λογαριασμό στη συνέχεια στους ίδιους τους συνταξιούχους και τους εργαζόμενους.
 
Μνημονιακές απαιτήσεις
Το νέο νομοσχέδιο προβλέπει ταυτόχρονα αυξήσεις στις εισφορές για αυτούς που δουλεύουν και μειώσεις στα εισοδήματα αυτών που έχουν βγει ή θα βγουν μέσα στα επόμενα χρόνια στη σύνταξη. Με δυο λόγια, η σύνταξη χωρίζεται με βάση το νέο ασφαλιστικό σε δύο τμήματα: την "εθνική" και την "ανταποδοτική" σύνταξη. Η "εθνική σύνταξη" χρηματοδοτείται από τον προϋπολογισμό, η "ανταποδοτική" από τις εισφορές των εργαζομένων. Η "εθνική σύνταξη" ορίζεται από το νομοσχέδιο του Κατρούγκαλου στα 384 Ευρώ το μήνα. Αλλά ακόμα και για αυτό το ελάχιστο ποσό -που καμιά σχέση δεν έχει με την "εξασφάλιση ενός αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης" που αναφέρει η αιτιολογική έκθεση- υπάρχουν προϋποθέσεις και μειώσεις: καταβάλλεται πλήρες μόνο σε όσους έχουν συμπληρώσει 20 χρόνια εργασίας (με ένσημα) και έχουν παραμείνει όλα αυτά χρόνια στην Ελλάδα. Το κατώτατο όριο είναι τα 15 χρόνια εργασίας: από εκεί και κάτω η εθνική σύνταξη δεν καταβάλλεται.
 
Η "ανταποδοτική σύνταξη" υπολογίζεται με βάση τα χρόνια εργασίας και τον μέσο όρο των αποδοχών των συνταξιούχων σε όλο τους τον εργασιακό βίο. Ο υπολογισμός γίνεται με βάσει κάποιους πίνακες και συντελεστές ("τα ποσοστά αναπλήρωσης") που και πάλι έχουν ένα και μόνο στόχο: να καλύψουν τις τρύπες που θα αφήσουν πίσω τους τα "φτωχά" ταμεία (το ΝΑΤ για παράδειγμα) -τα οποία επιβάρυναν μέχρι τώρα τον προϋπολογισμό- από τις εισφορές και τα όποια αποθεματικά των "πλούσιων" ταμείων. Στην πράξη το νομοσχέδιο, αν εφαρμοστεί, θα φέρει δραματικές μειώσεις σε όλες τις συντάξεις που βρίσκονται πάνω από το "κατώτατο επίπεδο" διαβίωσης. Και θα καταδικάσει εκατοντάδες χιλιάδες σημερινούς εργαζόμενους, που έχουν χάσει πολλά "συντάξιμα χρόνια" λόγω της υψηλής ανεργίας κυριολεκτικά σε συντάξεις πείνας όταν φτάσουν στην ηλικία της συνταξιοδότησης. Το νομοσχέδιο είναι μια "καρμανιόλα" που δεν έχει καμιά απολύτως σχέση ούτε με την "ισονομία" ούτε την "κοινωνική δικαιοσύνη": πρόκειται απλά για μια βίαιη εξίσωση των συντάξεων -προς τα κάτω.
 
Μονομερής ενέργεια;
Οι εφημερίδες και τα κανάλια έτρεξαν να περιγράψουν σαν μια "ανταρσία" της κυβέρνησης απέναντι στην Τρόικα την κατάθεση αυτή την εβδομάδα στη Βουλή των δύο νομοσχεδίων, για το ασφαλιστικό και το φορολογικό. Όπως έγραφε η Καθημερινή (13.4.2016), "Την κατάθεση δύο νομοσχεδίων, του ασφαλιστικού και της φορολογίας εισοδήματος... ανακοίνωσαν από κοινού ο υπουργός Οικονομικών Ευκλ. Τσακαλώτος και ο υπουργός Εργασίας Γ. Κατρούγκαλος, χωρίς να υπάρχει συμφωνία με τους δανειστές επί των προωθούμενων αλλαγών. Η κίνηση αυτή κινείται στα όρια της μονομερούς ενέργειας, με την τρόικα προς το παρόν να τηρεί στάση αναμονής, ενώ έχει σαφή πολιτικό χαρακτήρα, αφού επί της ουσίας η κυβέρνηση επιδιώκει να ασκήσει πίεση προς τους δανειστές ώστε να κλείσει γρήγορα και εντός του μήνα η αξιολόγηση, αποφεύγοντας το σενάριο να διαρκέσουν οι συζητήσεις έως τον Ιούλιο".
 
Η Τρόικα, είναι αλήθεια, δεν έχει σταματήσει ούτε ένα λεπτό τους εκβιασμούς απέναντι στην κυβέρνηση. Η ελληνική αντιπροσωπία γύρισε από την Εαρινή Σύνοδο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στην Ουάσιγκτον με ένα ακόμα πακέτο προϋποθέσεων: το ΔΝΤ αμφισβητεί την αποτελεσματικότητα των μέτρων που έχουν ήδη αποφασιστεί: τα μέτρα, λέει, δεν πρόκειται να καλύψουν τον συμφωνημένο στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 3.5% του ΑΕΠ μέχρι το 2018. Η Λαγκάρντ και ο Τόμσεν πιέζουν την κυβέρνηση να φέρει από τώρα ένα πακέτο πρόσθετων περικοπών στη Βουλή, τα οποία θα τεθούν σε εφαρμογή αυτόματα το 2018, αν διαπιστωθεί ότι υπάρχει απόκλιση από τους στόχους. Το ΔΝΤ ξέρει ότι η πρόταση αυτή είναι πολιτικός δυναμίτης για τον Τσίπρα. Αλλά αυτό, φυσικά, δεν το εμποδίζει να επιμένει.
 
Το ΔΝΤ είναι ικανό να φτάσει στα άκρα, να κάνει ακριβώς αυτά που έλεγε στη Βελκουλέσκου στη γνωστή συνομιλία που διέρρευσαν τα Wikileaks -για αυτό δεν πρέπει να έχει κανείς την παραμικρή αμφιβολία. Αλλά είναι τουλάχιστον γελοίο να προσπαθεί να παρουσιάσει κανείς το νομοσχέδιο του Κατρούγκαλου ή την κατάθεσή του "πρόωρα" στη Βουλή σαν "ανταρσία" απέναντι σε αυτόν τον εκβιασμό.
 
Η καταβολή των λύτρων στους εκβιαστές πριν την ώρα τους, άλλωστε, δεν έχει χαρακτηριστεί ποτέ μέχρι σήμερα στην ιστορία, σαν πράξη ανυπακοής.