Συνεντεύξεις
Συνέντευξη με τον Αμίρ στην Ειδομένη: “Πρέπει να τους δεχτούμε!”

Χιλιάδες εγκλωβισμένοι και άθλιες συνθήκες στην Ειδομένη. Φωτό Μανώλης Σπαθής

Ο Αμίρ είναι 32 χρονών. Είναι από το Αφγανιστάν, ζει στην Ελλάδα και δουλεύει στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα ως μεταφραστής. Ανέβηκε τον Αύγουστο στην Ειδομένη ως εθελοντής. Έφυγε από το Ιράν 16 χρονών και έφτασε στην Ελλάδα με σκοπό να βρει δουλειά για να μαζέψει τα χρήματα που χρειαζόταν για να πάει στη Γερμανία. Δεν μπόρεσε τελικά, τόσο γιατί, όπως λέει, ήταν πλέον αργά για να φύγει όταν είχε τη δυνατότητα, όσο και γιατί με την απειλή της επιστροφής στην Ελλάδα από άλλη ευρωπαϊκή χώρα, θα έχανε ό,τι είχε αποκτήσει, χαρτιά και δουλειά. Μετά από 14 χρόνια εργασίας στην Ελλάδα, και έχοντας αποκτήσει άδεια “επί μακρόν διαμένοντος”, αντιμετωπίζει ακόμα την απειλή να γίνει ξαφνικά “παράνομος”, εάν χάσει τη δουλειά του. Μίλησε στις αρχές του Απρίλη, στην Ειδομένη, στο Μανώλη Σπαθή. 
 
Τι έχει αλλάξει στην Ειδομένη μετά το κλείσιμο των συνόρων και τη συμφωνία; Η συμπεριφορά των ανθρώπων, η συμμετοχή των αλληλέγγυων έχει αλλάξει;
Οι αλληλέγγυοι δεν έχουν σταματήσει να έρχονται, αντιθέτως βρίσκονται συνέχεια άτομα που ρωτάνε τι μπορούν να κάνουν, τι να μαζέψουν. Μέχρι κι απ' τον Πειραιά στέλνουν πράγματα.
 
Αυτό που λένε “η ελπίδα πεθαίνει τελευταία” επικρατεί εδώ. Κανείς δε θέλει να φύγει γιατί ακόμα ελπίζουν ότι τα σύνορα μπορεί να ανοίξουν. Ακόμη και για μια νύχτα να κοιμηθούν σε ένα σπίτι ή να κάνουν ένα μπάνιο και να πλύνουν ρούχα διστάζουν. Φοβούνται μην ανοίξουν τα σύνορα κι αυτοί μείνουν πίσω.
 
Ωστόσο τις προάλλες στην ΕΚΟ ένα παιδί πήγε να αυτοκτονήσει. Είπε ότι δεν αντέχει άλλο, θέλει να γυρίσει πίσω στη Συρία. Και δεν είναι ο μόνος. Έχω συναντήσει πολλούς που έχουν πει ότι θα προτιμούσαν να πέθαιναν στη χώρα τους παρά να βλέπουν τα παιδιά και τις οικογένειές τους να υποφέρουν εδώ. Είναι παγιδευμένοι, είναι τραγικό να μην ξέρεις τι πρέπει να κάνεις. Και κανείς να μη γνωρίζει να σου πει τι πρέπει να κάνεις. Πολλές οικογένειες έχουν χωριστεί. Είτε γιατί έχουν χάσει δικούς τους ανθρώπους στη θάλασσα, είτε γιατί κάποιοι βρίσκονται ήδη στη Γερμανία ή σε άλλες χώρες και οι υπόλοιποι έχουν εγκλωβιστεί εδώ. Το βλέπουμε πάρα πολύ, γυναίκες μόνες με παιδιά.
 
Ποια είναι η εικόνα της Ειδομένης σήμερα;
Τον Αύγουστο η κατάσταση ήταν καλύτερη από τώρα. Ερχότανε πολύ λίγος κόσμος, 20 με 40 άτομα περπατώντας και περνούσαν αμέσως. Τα πράγματα άρχισαν να δυσκολεύουν πριν 1,5 μήνα περίπου, όταν, με τη δικαιολογία ότι είναι οικονομικοί μετανάστες, δεν άφηναν τους Αφγανούς να περάσουν. Μετά άρχισαν οι δυσκολίες και με τα έγγραφα των προσφύγων. Έπρεπε να αποδείξεις ότι είσαι από τη Συρία ή έπρεπε να έχεις ταυτότητα ή διαβατήριο.  Από τότε που έκλεισαν τα σύνορα, από 100-200 άτομα έχουν φτάσει χιλιάδες.
 
Διαχωρίζουν τους πρόσφυγες ανάλογα με τις εθνικότητες. Οι Σύριοι είναι πρόσφυγες πολέμου, οι Αφγανοί “οικονομικοί μετανάστες”. Λένε ότι “δεν έχει αρκετό πόλεμο” και ότι οι πρόσφυγες φεύγουν από κει μόνο για οικονομικούς λόγους. Στην πραγματικότητα, για μια διαδρομή 2 ωρών μπορεί να κάνεις και 8, διότι θα υπάρχει στρατός σε πολλά σημεία ανάμεσα σε δύο πόλεις. Άλλωστε πριν από 3 μήνες έγινε αυτή η σφαγή από το ISIS, με θύματα και μικρά παιδιά. Και είχαμε και τον βομβαρδισμό του νοσοκομείου των ΓΧΣ το καλοκαίρι.
 
Οι συνθήκες ζωής στην Ειδομένη ποιές είναι; Τα κανάλια παρουσιάζουν μια ανεξέλεγκτη κατάσταση.
Δεν υπάρχει χάος και πείνα, βοηθάνε και οι αλληλέγγυοι από εδώ και από άλλες χώρες και σε συνδυασμό με τις οργανώσεις μαγειρεύουν και μοιράζουν πάνω από 3-4 χιλιάδες μερίδες τη μέρα. Υπάρχουν εντάσεις μεταξύ των προσφύγων, οι πιο πολλοί είναι κουρασμένοι, απελπισμένοι, υπάρχουν νεύρα, είναι απόλυτα φυσιολογικό με όλα αυτά. Δε θέλουν να πάνε αλλού όμως, τα περισσότερα κέντρα φιλοξενίας είναι χειρότερα από εδώ. Δεν επιτρέπονται κάμερες και συνήθως ούτε εθελοντές. Εθελοντές επιτρέπονται στα Διαβατά. Επίσης έχω ακούσει ότι στη Βέροια που μετέφεραν πρόσφυγες πριν από κάποιες μέρες οι συνθήκες είναι καλές, διότι βρίσκονται μέσα σε κτίριο. Αλλού όμως, όπως στο Χέρσο, είναι όλα μέσα στη λάσπη και το νερό.
 
Το χειμώνα έχεις το πρόβλημα του κρύου και της βροχής και το καλοκαίρι το πρόβλημα του ήλιου. Για μια περίοδο το μόνο που έφερναν οι εθελοντές ήταν αντιηλιακές κρέμες. Κόσμος περνούσε από τα σπίτια στο χωριό και ζητούσαν να κάτσουν κάτω από τα δέντρα. Φέτος το καλοκαίρι που είναι πολύ περισσότεροι και που όλοι θα βρίσκονται στον κάμπο χωρίς ούτε ένα δέντρο θα υπάρχει μεγάλο πρόβλημα. Δεν ξέρω πώς θα επιβιώσουνε. Ακόμη και μέσα στις σκηνές δεν ξέρω τι θα γίνει με τη θερμοκρασία, πώς θα αντέξουν στις μικρές σκηνές με 35-40 βαθμούς.
 
Ο δήμος Παιονίας ή η Περιφέρεια βοηθάνε; Το κράτος έχει συνεισφέρει σε κάτι; Οι οργανώσεις εθελοντών και οι ΜΚΟ τι ρόλο παίζουν; Τι πιστεύεις ότι πρέπει να γίνει;
­Το κράτος ποτέ δεν ήταν εδώ και δεν είναι εδώ γενικά. Πολλές φορές έρχονται διάφοροι υπουργοί και βουλευτές, κάνουν τη βόλτα τους, βλέπουν την κατάσταση, κάνουν και μια δήλωση για την τηλεόραση και φεύγουν. Η δε τηλεόραση είναι κάθε μέρα εδώ και θέλει να δείχνει μόνο υπερβολές, δε δείχνει τη σωστή εικόνα του τι συμβαίνει. Πάρα πολλοί δημοσιογράφοι, από τις 7 το πρωί είναι εδώ.  
 
Το μόνο που βλέπω να κάνει ο δήμος Παιονίας είναι να μαζεύει μερικές φορές τα σκουπίδια. Ενώ υπήρχε δυνατότητα για βοήθεια από διάφορα μέρη, άνθρωποι να φέρνουν κάδους και να μαζεύουν, και το μόνο που θέλαμε ήταν η τεχνογνωσία από μεριάς του δήμου, ο δήμαρχος χρησιμοποίησε διάφορες δικαιολογίες για να μη συνεργαστεί, άλλες φορές το ότι έχει δικούς του ανθρώπους γι’ αυτό, άλλες φορές το ότι δεν έχει την οικονομική δυνατότητα. 
 
Η παρουσία των ΜΚΟ εδώ έχει τα θετικά και τα αρνητικά της. Άλλες φορές υπάρχουν υλικά αλλά δεν υπάρχουν εθελοντές, άλλες φορές υπάρχουν εθελοντές αλλά όχι υλικά, άλλες φορές αναλαμβάνουν να οργανώσουν πράγματα και άλλες βρίσκονται εδώ για τα μάτια του κόσμου. 
 
Εμείς μπορούμε να συνεχίσουμε να βοηθάμε με όποιον τρόπο μπορεί ο καθένας. Από το να προσφέρει φιλοξενία στο σπίτι του έστω για μια νύχτα, για ένα μπάνιο και έναν ύπνο, μέχρι να φέρνει πράγματα. Ακόμα και βιβλία ψάχνουν κάποιοι πρόσφυγες, ρωτάνε που έχει κανένα βιβλιοπωλείο, να περνάει έστω κάπως η ώρα τους.
 
Αυτό που πρέπει να γίνει γενικά, είναι πρώτον να σταματήσει ο πόλεμος. Όλες αυτές οι χώρες που τώρα βάζουν την υπογραφή τους στο να συνεχίσουν να υποφέρουν οι άνθρωποι από τα κλειστά σύνορα, την έχουν βάλει και για να γίνεται όλο αυτό το χάος σε Συρία, Ιράκ, Αφγανιστάν και όλες αυτές τις χώρες στις οποίες έχει πόλεμο, είτε είναι “λίγος” είτε είναι “πολύς”. Μετά, όσους δεν μπορούν πια να φύγουν απο δω, πρέπει να τους δεχτούμε.
 

Το παράδειγμα της Κυλλήνης

Μπορεί να γίνει στους δήμους όλης της χώρας αυτό που έγινε στην Κυλλήνη. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της ΕφΣυν: 
“Στις 31 Μαρτίου, λεωφορεία μετέφεραν 340 πρόσφυγες από το λιμάνι, στο παραθεριστικό κέντρο «LM Village» που παραχωρήθηκε από τον Δήμο Ανδραβίδας-Κυλλήνης για προσωρινή φιλοξενία οικογενειών από τη Συρία. Ηταν μια πρωτοβουλία του συριακής καταγωγής Ελληνα δημάρχου, Ναμπίλ Ιωσήφ Μοράντ, που έγινε σχεδόν ομόφωνα δεκτή (με μόνο μία αρνητική ψήφο) από το δημοτικό συμβούλιο και αγκαλιάστηκε αμέσως από την τοπική κοινωνία.
 
«Οταν είδα το δράμα των παιδιών στον Πειραιά, δεν δίστασα καθόλου. Συζήτησα το θέμα με το δημοτικό συμβούλιο και προσφέραμε αυτόν τον οικισμό, που παρέμενε τα τελευταία χρόνια κλειστός. Διαθέτει 38 διώροφες κατοικίες, παιδική χαρά, νεροτσουλήθρα, πισίνα, εστιατόριο και γήπεδα. Τώρα ο εγκαταλελειμμένος οικισμός έχει γεμίσει ζωή και ελπίδα», δηλώνει στην «Εφ.Συν.» ο Ναμπίλ Μοράντ, χριστιανός από τη Χομς, που έφυγε από τη Συρία 17 χρόνων, για να σπουδάσει Ιατρική στην Ευρώπη.
 
«Οταν πήραμε την απόφαση, υπήρξαν κάποιες λίγες αντιδράσεις, κάποιοι χρυσαυγίτες φώναξαν συνθήματα, αλλά όταν έφτασαν οι πρόσφυγες και άρχισαν να κατεβαίνουν τα παιδιά από τα λεωφορεία, όταν αντικρίσαμε τα χαμόγελά τους και την έκπληξή τους για τις πολύ καλές συνθήκες του οικισμού, έσπασε ο πάγος και οι πλέον δύσπιστοι πείστηκαν ότι κάναμε το σωστό. Η Χρυσή Αυγή θεριεύει εκεί που δεν υπάρχει κράτος, πρόνοια, δομές, εκεί που υπάρχει κενό. Εμείς νιώσαμε ως δήμος, ως κοινωνία, πως έπρεπε να συμβάλουμε θετικά στο προσφυγικό, όπως είχαμε πάρει πρωτοβουλίες να βοηθήσουμε και τους Ελληνες συμπολίτες μας στα χρόνια της κρίσης. Δεν είμαστε πλούσιος δήμος, προσφέρουμε αυτό που μπορούμε» τόνισε ο δήμαρχος”.