Αντιρατσιστικό και αντιφασιστικό κίνημα
Υπόθεση Φαρμακονήσι: Ένοχο το Λιμενικό

30/1/14, Αντιρατσιστικό συλλαλητήριο στην Αθήνα μετά το ναυάγιο

Η απόφαση του Πενταμελούς Εφετείου Δωδεκανήσου για το ναυάγιο στο Φαρμακονήσι δικαιώνει το Σύρο πρόσφυγα που κατηγορήθηκε και καταδικάστηκε ως διακινητής, ενώ επιβεβαιώνει τις καταγγελίες των ναυαγών που το 2014 ζητούσαν να αποδοθούν ευθύνες στο Λιμενικό Σώμα.

Συγκεκριμένα ο 21χρονος τότε Σύρος είχε καταδικαστεί σε κάθειρξη 145 ετών ως διακινητής και ως ο μόνος υπεύθυνος για το θάνατο 12 Αφγανών προσφύγων, γυναικών, ανδρών και παιδιών. Σύμφωνα με το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Δωδεκανήσου που τον δίκασε σε πρώτο βαθμό, ήταν κυβερνήτης της βάρκας την ώρα του ναυαγίου. Η ποινή αυτή ήταν απόλυτα ευθυγραμμισμένη με την αφήγηση της τότε κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας και του Υπουργού Ναυτιλίας, Βαρβιτσιώτη: αφενός, μόνοι υπαίτιοι των ναυαγίων είναι οι «διακινητές». Αφετέρου, το Λιμενικό προσπαθεί ηρωικά να «σώζει» πρόσφυγες στο Αιγαίο. Σύμφωνα με την απόφαση του Πενταμελούς Εφετείου στο δεύτερο βαθμό, την ευθύνη φέρει το Λιμενικό, ενώ ο κατηγορούμενος Σύρος ήταν πρόσφυγας που αναζητούσε άσυλο στην Ευρώπη και όχι διακινητής.

Συκοφάντηση

Η υπόθεση Φαρμακονήσι είχε συνοδευτεί με μια εκστρατεία συκοφάντησης και αμφισβήτησης της μαρτυρίας των επιζώντων. Όλοι οι ναυαγοί κατήγγειλαν ότι το Λιμενικό ρυμούλκησε τη βάρκα τους πίσω στην Τουρκία κάνοντάς τη να μπάζει ανεξέλεγκτα νερά, ενώ ταυτόχρονα έβριζε και χτυπούσε τους επιβαίνοντες που προσπαθούσαν να σωθούν. Κανένας από τους επιζήσαντες δεν κατηγόρησε ως υπεύθυνο τον 21χρονο Σύρο. Επρόκειτο για μια επιχείρηση παράνομης επαναπροώθησης, την οποία το Λιμενικό ονόμαζε «διάσωση», ενώ επίσημοι φορείς έφτασαν μέχρι το σημείο να πουν ότι οι πρόσφυγες «ήθελαν να πλήξουν την αξιοπιστία του Σώματος»! 

Το ναυάγιο ξεσήκωσε από την πρώτη στιγμή ένα κύμα αντιρατσιστικών κινητοποιήσεων με συμμετοχή πολιτικών και συνδικαλιστικών οργανώσεων, κοινότητες μεταναστών και άλλων φορέων. Το Λιμενικό αναγκάστηκε να πραγματοποιήσει έρευνα υπό την επίβλεψη της αρμόδιας ανακρίτριας, στις 6/2/14. Η βυθισμένη στα 73 μέτρα βάρκα έδειχνε πράγματι να έχει υποστεί ρυμούλκηση, καθώς ένα μπροστινό κομμάτι της είχε ξεκολλήσει. Η όποια παραπάνω διερεύνηση για ευθύνες του Λιμενικού ωστόσο μπήκε βιαστικά στο αρχείο από το Ναυτοδικείο Πειραιώς.

Τα θύματα, μαζί με τον ίδιο τον Σύρο που καταδικάστηκε (ένα ακόμη στοιχείο που δείχνει ότι δεν του επιρρίπτουν ευθύνη), έχουν προσφύγει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Η απόφαση του Πενταμελούς Εφετείου διαμορφώνει νέα δεδομένα για την εξέλιξη της προσφυγής. 

Ταυτόχρονα ξαναβγάζει στην επιφάνεια την επιτακτικότητα του αιτήματος που είχε διατυπώσει το κίνημα από την αρχή: «Να τιμωρηθούν οι ένοχοι για το Φαρμακονήσι» (ΕΑ, τ. 1108, 5/2/2014). Αξίζει να θυμηθούμε ότι αμέσως μετά το ναυάγιο, στις 29/1/2014, η Εργατική Αλληλεγγύη έγραφε: «Οσον αφορά στην “αξιοπιστία του Σώματος”, την γνωρίζουμε πολύ καλά: Μόλις πριν από δύο μήνες, την Τρίτη 26 Νοεμβρίου του 2013, δύο λιμενικοί, καταδικάστηκαν σε ποινές κάθειρξης 6 ετών και φυλάκισης 3 ετών με αναστολή και σε στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων από το πενταμελές Ναυτοδικείο Πειραιά για βασανιστήρια τα οποία υπέβαλλαν σε πρόσφυγες.

Συγκεκριμένα, οι λιμενικοί έπνιγαν τα θύματα μέχρι τα όρια της ασφυξίας, με μια μέθοδο γνωστή και ως “στεγνό και υγρό υποβρύχιο”. Ο βασανισμός είχε γίνει ενάντια σε πρόσφυγα στην Χίο και είχε καταγραφεί από την Ομάδα Δικηγόρων για τα Δικαιώματα Προσφύγων και Μεταναστών και την οργάνωση Proasyl.

Σε έκθεση της Proasyl, τον Νοέμβρη του 2013, παρουσιάζονται μέσα από τις μαρτυρίες συνολικά 90 θυμάτων, ανάμεσά τους γυναίκες, εγκυμονούσες και ανήλικοι, οι συστηματικοί βασανισμοί, κακοποιήσεις, ταπεινωτικές συμπεριφορές, ακόμη και ληστείες εις βάρος των προσφύγων.

[…] To έγκλημα στο Φαρμακονήσι δεν είναι ούτε ατύχημα, ούτε μεμονωμένο περιστατικό».