Οικονομία και Πολιτική
Tο προγραμματικό συνέδριο του ΠAΣOK: Kίνητρα για “εταιρική κοινωνική ευαισθησία”!

Bρεθήκαμε μαζί στις κινητοποιήσεις του Aρθρου 16, τώρα θα χρειαστούν και άλλες ανταρσίες

Λίγες μέρες απομένουν μέχρι την έναρξη του προγραμματικού συνεδρίου του ΠΑΣΟΚ και ο Γ. Παπανδρέου κάνει κινήσεις «όξυνσης των αντιπολιτευτικών τόνων» στην κυβέρνηση της ΝΔ. Η επιστροφή Λαλιώτη στην «ενεργό δράση» -με αναφορές στη ζωή και το έργο του Ανδρέα Παπανδρέου- με αυτόν τον τρόπο ερμηνεύτηκε από τις εφημερίδες και τα κανάλια. Ομως, οι «επικοινωνιακές» χειρονομίες δεν λύνουν το κεντρικό πρόβλημα του ΠΑΣΟΚ: πηγαίνει στις εκλογές ενώ βρίσκεται στη πιο δεξιά στιγμή της πορείας του. 

Ο Γ. Παπανδρέου, παρουσιάζοντας στις αρχές Μάρτη το πρόγραμμα που θα συζητηθεί στο συνέδριο, υποσχέθηκε «Δίκαιη Κοινωνία» και συνεχίζει να το υπόσχεται από τότε. Σε κάθε συγκεκριμένο ζήτημα, όμως, που έχει γίνει αιχμή της σύγκρουσης με τις νεοφιλελεύθερες επιθέσεις της δεξιάς στα τρία χρόνια της διακυβέρνησής της, το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ επιμένει στις νεοφιλελεύθερες συνταγές. Καταγγέλει τις πρακτικές της ΝΔ αλλά κρατάει την ουσία τους. 

Γιατί στον πυρήνα του «νέου» προγράμματος βρίσκεται η δέσμευση της προώθησης των ορέξεων και φιλοδοξιών του ελληνικού καπιταλισμού. Με θέσεις όπως «Θέλουμε η Ελλάδα και οι επιχειρήσεις της να έχουν μεγαλύτερο μερίδιο στις παγκόσμιες, ευρωπαϊκές και περιφερειακές αγορές» και μάλιστα με την ενθάρρυνση της δημιουργίας «ισχυρών επιχειρηματικών ομίλων.» Σε ένα άλλο σημείο το πρόγραμμα αναφέρει «δεσμευόμαστε να στηρίξουμε τον παγκόσμιο πρωταθλητισμό της ελληνικής ποντοπόρου ναυτιλίας.» 

Η κυβέρνηση της ΝΔ μετά το χαστούκι που έφαγε από τις φοιτητικές καταλήψεις, που γκρέμισαν την «ναυαρχίδα» των μεταρρυθμίσεών της, βυθίστηκε στο σκάνδαλο των «δομημένων ομολόγων» ένα καραμπινάτο σκάνδαλο της «ελεύθερης αγοράς» και του κερδοσκοπικού καπιταλισμού. Ποιά απάντηση δίνει το ΠΑΣΟΚ για την περιουσία των Ταμείων; «Δημιουργούμε Εθνικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης, ένα «συλλογικό πορτοφόλι» που θα επενδύει στις αγορές με την στρατηγική και τακτική των διαχειριστών αμοιβαίων κεφαλαίων εγγυημένης απόδοσης...Στο Εθνικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης θα εισρέουν έσοδα από την αξιοποίηση της Δημόσιας ακίνητης περιουσίας, τις μετοχοποιήσεις Δημοσίων επιχειρήσεων και οργανισμών και άλλες πηγές.» Μα τέτοιες συνταγές έχουν εφαρμοστεί, από τους ζηλωτές του νεοφιλελευθερισμού στη Λατινική Αμερική για παράδειγμα. Στη Βολιβία ένα τέτοιο «Ταμείο Αλληλεγγύης» με λεφτά από το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας είχε φτιάξει ο πρόεδρος που έφυγε κυνηγημένος από τους διαδηλωτές με ελικόπτερο από το Προεδρικό Μέγαρο. 

Συντάξεις

Η επίθεση στο ασφαλιστικό, πχ η αύξηση στα όρια ηλικίας για την συνταξιοδότηση, παραμένει κεντρικό κεφάλαιο στην ατζέντα της άρχουσας τάξης. Ο Γ. Παπανδρέου, μιλώντας στο συνέδριο της ΓΣΕΕ τον Φλεβάρη, απέφυγε επιμελώς να πει ότι το ΠΑΣΟΚ είναι ενάντια σε αυτή την νεοφιλελεύθερη επιλογή. Και όταν φτάνουμε στο πρόγραμμα, διαβάζουμε ότι ο κανονισμός των Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων θα αναμορφωθεί «σύμφωνα με τις πραγματικές σημερινές συνθήκες εργασίας μέσα από επιστημονική τεκμηρίωση.» Η κυβέρνηση θέλει να πετσοκόψει τα ΒΑΕ. Μεγάλοι κλάδοι εργαζομένων διεκδικούν την ένταξή τους, για να μην παίρνουν τη σύνταξή τους μαζί με τα έξοδα της κηδείας τους. Ούτε καν αυτό το στοιχειώδες αίτημα δεν χωρά στη «Δίκαιη Κοινωνία» του Γ. Παπανδρέου. 

Οι «ιδιωτικοποιήσεις, μετοχοποιήσεις και οι ποικίλες μορφές συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα δεν αποτελούν αυτοσκοπό αλλά μέσο εφόσον υπάρχουν οφέλη που διαχέονται στους φορολογούμενους και τους καταναλωτές...» αναφέρει το πρόγραμμα. Αλλά δεν φέρνει ούτε ένα παράδειγμα, γιατί απλά δεν υπάρχει. Αλλωστε, μια τέτοια δήλωση θα την προσυπέγραφε και με τα δυο του χέρια ο Αβραμόπουλος, για παράδειγμα, που προωθεί τις «συμπράξεις δημοσίου ιδιωτικού τομέα» κανιβαλίζοντας το ΕΣΥ. Οι νοσοκομειακοί που αντιστέκονται στην έμμεση ιδιωτικοποίηση του ΕΣΥ, όμως, δεν μπορούν να δώσουν τη μάχη τους αποδεχόμενοι «καταρχήν» την ιδιωτικοποίηση με «ήθος και διαφάνεια.» 

Στο πρόγραμμα και τις «δεσμεύσεις» του Παπανδρέου οι αναφορές για μέτρα «κοινωνικής πολιτικής», «υπέρ των πολλών και των αδυνάτων», περισσεύουν. Αλλά ακόμα κι εκεί, ξεμυτίζει η νεοφιλελεύθερη αντίληψη. Πώς «μόνο στην πρώτη τετραετία το ΠΑΣΟΚ θα διπλασιάσει τον αριθμό των παιδικών σταθμών»; Ενθαρρύνοντας την «εταιρική κοινωνική ευθύνη για τη δημιουργία ιδιωτικών υποδομών προσχολικής φροντίδας και εκπαίδευσης κινητοποιώντας τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις (καθιερώνοντας έκπτωση των σχετικών δαπανών από τον φόρο ή τα κέρδη.» Οι εταιρείες θα αποκτήσουν «κοινωνική ευθύνη» αυγαταίνοντας τα κέρδη τους! Με την ίδια λογική μειώθηκε η φορολογία των επιχειρηματικών κερδών, για να δημιουργηθούν «θέσεις εργασίας». Το αποτέλεσμα είναι τα κέρδη να κατευθύνονται στην κερδοσκοπία του χρηματιστήριου και των «σύγχρονων χρηματο-οικονομικών προϊόντων». 

Αυτό που στην ουσία υπόσχεται ο Γ. Παπανδρέου αν βγει στην κυβέρνηση, είναι επαναφορά των «μεταρρυθμίσεων» του Καραμανλή από την πίσω πόρτα. Ο κόσμος που παλεύει ενάντια στη ΝΔ, κομμάτι του είναι το μεγαλύτερο κομμάτι της βάσης του ΠΑΣΟΚ, αξίζει κάτι πολύ καλύτερο. 


Yπάρχει Aριστερή αντιπολίτευση;

Το Συνέδριο της Νεολαίας του ΠΑΣΟΚ τον Μάρτη, έδειξε πόσο μεγάλα προβλήματα θα έχει το «νέο» πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ. Εκεί πέρασε με μεγάλη πλειοψηφία η αντίθεση στην αναθεώρηση του Αρθρου 16 και στα ιδιωτικά πανεπιστήμια –«μη-κρατικά» κατά τη κομψή έκφραση του Γ. Παπανδρέου. Οχι μόνο στη Νεολαία, ακούγεται το αίτημα ότι το ΠΑΣΟΚ «χρειάζεται αριστερή στροφή». Τι σημαίνει όμως αριστερή στροφή και κόντρα με τον νεοφιλελευθερισμό;  

Την περασμένη εβδομάδα το «ρεύμα της κοινωνικής αριστεράς» έκανε την εκδήλωσή του σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας. Οι «θέσεις για το προγραμματικό συνέδριο του ΠΑΣΟΚ» που παρουσιάστηκαν μιλάνε για την ανάγκη ρήξης με το «νεοφιλελεύθερο μοντέλο» τόσο σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης όσο και στην Ελλάδα.   «Η αναδιανομή του παραγόμενου πλούτου σε όφελος των εργαζόμενων των συνταξιούχων και όλων των μη προνομιούχων τάξεων είναι ο δικός μας δρόμος και η δική μας απάντηση στον κυνισμό των συντηρητικών πολιτικών δυνάμεων που κυβερνούν τη χώρα και στην αλαζονεία της αγοράς» αναφέρει σε ένα σημείο το κείμενο. Αλλού, υπερασπίζεται το δημόσιο τομέα της οικονομίας, τάσσεται ενάντια στο χτύπημα των συλλογικών συμβάσεων. 

Αυτές οι διακηρύξεις δεν αρκούν. Πρώτον, γιατί είναι ασαφείς. Τι σημαίνει «ενίσχυση του δημόσιου τομέα»; Κανονικά, θα σήμαινε κατάργηση των ιδιωτικοποιήσεων, επανακρατικοποίηση, όλων των επιχειρήσεων που έχουν ξεπουληθεί τα προηγούμενα χρόνια. Δεν είναι κανένα ουτοπικό αίτημα. Επανακρατικοποίηση έγινε εδώ πριν δεκαπέντε χρόνια: τα μπλε λεωφορεία που είχε δώσει ο Μητσοτάκης στους «νοικοκυραίους». Και τώρα στη Λατινική Αμερική, το κύμα αντιστρέφεται με την κρατικοποίηση ολόκληρων τομέων της οικονομίας.

Aφετηρία

Τι σημαίνει υπεράσπιση του επιπέδου «των συντάξεων, των ορίων ηλικίας και των ασφαλιστικών εισφορών που βρέθηκαν στο επίκεντρο των ασφαλιστικών διευθετήσεων» στη προηγούμενη δεκαετία; Η αφετηρία για μια απάντηση από την σκοπιά των εργαζόμενων θα ήταν η κατάργηση των αντιασφαλιστικών νόμων της ΝΔ αλλά και του Ρέππα που έβαλαν όλα αυτά στο στόχαστρο. 

Και από κει και πέρα, τέτοιες διακηρύξεις είναι ανεπαρκείς, γιατί οι εργαζόμενοι και η νεολαία τις έχουν ξανακούσει, και έχουν διαψευστεί. Εχουν ζήσει αριστερές κυβερνήσεις να ξεκινάνε με διακηρύξεις για την υπεράσπιση της δημόσιας υγείας, της παιδείας, των κοινωνικών υπηρεσιών, για την αναδιανομή του πλούτου, οι οποίες κατέληξαν ακριβώς στο αντίθετο. Υπάρχει αντίδοτο σε αυτό το εκκρεμές; Ναι, υπάρχει: Τα ασφαλιστικά Ταμεία, οι ΔΕΚΟ, όλα τα κοινωνικά αγαθά μπορεί να τα προστατέψει από την καταστροφική μανία της αγοράς ο δημοκρατικός έλεγχος των εργατών. Η σύγκρουση με τον νεοφιλελευθερισμό για να έχει αντίκρυσμα στην πράξη πρέπει να σημαίνει σύγκρουση με την ίδια τη «λογική» του καπιταλισμού. 

Υπάρχουν μάχες που έχουμε να δώσουμε μαζί με τα τμήματα του ΠΑΣΟΚ που αντιστέκονται στη δεξιά πολιτική του Γ. Παπανδρέου. Η πάλη για να μην περάσει η αναθεώρηση του Αρθρου 16 είναι το παράδειγμα που έρχεται στο μυαλό όλων, στις κινητοποιήσεις, στις τοπικές επιτροπές βρέθηκαν δίπλα-δίπλα αγωνιστές της ριζοσπαστικής αριστεράς, μέλη και στελέχη του ΠΑΣΟΚ. Τέτοιες μάχες έχουμε πολλές μπροστά μας. Αλλά ταυτόχρονα πρέπει να ανοίξει και στα σοβαρά η συζήτηση για την προοπτική. Ο νεοφιλελευθερισμός δεν είναι «πραξικόπημα» κάποιων αεριτζήδων χρηματιστών που άρπαξαν το τιμόνι των κυβερνήσεων. Είναι στρατηγική επιλογή του καπιταλισμού συνολικά. Γι’ αυτό η απάντηση δεν μπορεί να είναι ακόμα ένα κυβερνητικό πρόγραμμα που θα υπόσχεται «ανθρώπινη διαχείριση». Είναι η στρατηγική της ανατροπής του συστήματος.