Γράμματα και σχόλια
Η αφύσικη “ανθρώπινη φύση” του Μητσοτάκη

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε στην Έκθεση Θεσσαλονίκης:«Δεν τρέφω αυταπάτες για μια κοινωνία χωρίς ανισότητες, κάτι τέτοιο είναι αντίθετο στην ανθρώπινη φύση, όσοι το επιχείρησαν καταστρατήγησαν τελικά την ίδια τη δημοκρατία και τα ατομικά δικαιώματα». Τέτοια δήλωση υπεράσπισης του ταξικού οικονομικού συστήματος, μόνο ένας βιαστικός και αστόχαστος πολιτικός σαν τον Μητσοτάκη θα μπορούσε να κάνει.

Στη φύση βέβαια δεν υπάρχει καμία ανισότητα με την έννοια της κοινωνικής ανισότητας, όπως τη γνωρίζουμε, εκτός και αν εννοούσε το δίκαιο του ισχυρότερου. Η έννοια βέβαια της ισότητας απέναντι στο νόμο, στην πολιτική και των ίσων ευκαιριών αποτελεί τη ληξιαρχική πράξη γέννησης της αστικής δημοκρατίας στον Δυτικό καπιταλιστικό κόσμο. Όλες αυτές οι διακηρύξεις εδράζονται βεβαίως – βεβαίως πάνω στη διακηρυγμένη αρχή της ισότητας όλων των ανθρώπων από την εποχή της Γαλλικής Επανάστασης. Το δίκαιο όμως του ισχυρότερου αποτελεί μια άλλη ιδεολογική αναφορά που έρχεται να δικαιολογήσει την εκμετάλλευση της εργασίας των άλλων, τη φτώχεια, τον πλούτο των λίγων, τις διακρίσεις, την αθλιότητα, τον πόλεμο και γενικά τη βαρβαρότητα του καπιταλιστικού οικονομικού συστήματος.

Στην πραγματικότητα μας είπε ότι στηρίζει όλο αυτό το άνισο σύστημα. Όσο για τη φύση θα ήταν καλύτερο να την αφήσει ήσυχη. Σε πείσμα του Μηστοτάκη και των ομοιών του στη φύση δεν επικρατεί κανένα δίκαιο του ισχυρότερου, αυτή είναι μια ιδεολογική θέση για την δικαιολόγηση του καπιταλισμού. Στη φύση όλα τα όντα εκτελούν ένα έργο που συμβάλλει στην ισορροπία και την αρμονία, έτσι τα σαρκοφάγα τρώνε τα φυτοφάγα, γιατί αν τα φυτοφάγα φάνε την χλωρίδα, θα πεθάνει και η πανίδα και μαζί όλα τα ζώα. Κανένα ζώο δεν χρησιμοποιεί το άλλο για ιδιοτελή σκοπό και κανένα δεν κυνηγά παρά μόνο για να κορέσει την πείνα του. Η αντίληψη ότι στον κόσμο της ζούγκλας επικρατεί το δίκαιο του ισχυρότερου και η αγριότητα των ενστίκτων, είναι μονόπλευρη και λανθασμένη γιατί παραβλέπει το άλλο κυρίαρχο στοιχείο της συνεργασίας και της αλληλοβοήθειας μεταξύ των ζώων, πχ οι λύκοι κυνηγούν ομαδικά, τα πουλιά συνεργάζονται για να χτίσουν τη φωλειά τους, τα άλογα αμύνονται οργανωμένα κ.ά, για να μην αναφέρουμε τις κοινωνίες των εντόμων, όπως οι μέλισσες.

Απολογητές

Σε κάθε περίπτωση, ο πολιτισμός και ειδικά ο καπιταλισμός αποτελεί μια ανθρώπινη δημιουργία, μια κατασκευή και δεν συναντιέται στο φυσικό περιβάλλον. Η αναφορά όλων των απολογητών του συστήματος ότι στο βάθος της ανθρώπινης ψυχής λυσσομανούν η αρπακτικότητα, ο εγωισμός, η φιλαυτία και η βιαιότητα συνολικά του είναι, γίνεται για να δικαιολογηθεί η ανισότητα μεταξύ των ανθρώπων. Από την εποχή που ο Άγγλος φιλόσοφος Τόμας Χόμπς ισχυρίστηκε ότι επικρατεί ανάμεσα στους ανθρώπους ο πόλεμος όλων εναντίων όλων, όλοι οι απολογητές του συστήματος πανηγυρίζουν ότι ανακάλυψαν τη λύση του μυστηρίου για την κοιλάδα του πόνου και των δακρύων.

Πρόκειται για ψευδαίσθηση, για ανεστραμένη εικόνα της πραγματικότητας. Δηλαδή εννοούν ότι το κακό βρίσκεται στο είναι, στο μυστήριο που λέγεται άνθρωπος και όχι στις συνθήκες που έχει δημιουργήσει. Ο χώρος βέβαια είναι πολύ μικρός για να παρουσιαστεί το όλο ζήτημα περί της ανθρώπινης φύσης, θα περιοριστούμε επιγραμματικά στη θέση του Μαρξ. Μέσα από το συνολικό έργο του Μαρξ πηγάζει η θέση του ότι η ανθρώπινη φύση είναι ένα συνεχές γίγνεσθαι. Επομένως, η ανθρώπινη φύση είναι δυναμική και εξελισσόμενη, δεν παραμένει αναλλοίωτη στο χρόνο και στο χώρο. Αυτό σημαίνει ότι οι συνθήκες της ζωής καθορίζουν τη συμπεριφορά του. Καλείται άρα να αλλάξει τους όρους ζωής του, το οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον, για να σταματήσει να ζει στην κοιλάδα των δακρύων και του πόνου. 

Ο Μαρξ βάσιζε πολλά στον έλεγχο της παραγωγής από τους ίδιους τους παραγωγούς και στη συνεργασία που αναπτύσσεται στον καπιταλισμό. Τίποτα δεν παράγεται ατομικά, όλα είναι προϊόντα συνεργασίας, εκείνο που αλλάζει είναι η διανομή των κερδών. Το δίκτυο συνεργασίας και ο έλεγχος των μέσων παραγωγής από τους εργάτες μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για τη δημιουργία ενός συστήματος ισότητας μεταξύ των ανθρώπων. Η ανισότητα εκτός από αφύσικη είναι και επικίνδυνη, γιατί συντηρεί τις συνθήκες πολέμου μεταξύ των ανθρώπων. Η μόνη λοιπόν συνθήκη που μπορεί να ειρηνεύσει τις σχέσεις των ανθρώπων και να εναρμονίσει την ανθρώπινη κοινωνία με τη φύση είναι ο σοσιαλισμός, ορίζοντας ως σοσιαλισμό την ισότητα μεταξύ των ανθρώπων σε οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο.