Οικονομία και Πολιτική
Πανικός στα Xρηματιστήρια: H Eλλάδα στο απυρόβλητο;

Οι παρεμβάσεις των κεντρικών τραπεζών, όπως της αμερικάνικης FED που έριξε τα επιτόκια μετά το Δεκαπενταύγουστο, προκάλεσαν «αντιστροφή του κλίματος» στα διεθνή χρηματιστήρια –και στη Σοφοκλέους. Οι μετοχές άρχισαν να παίρνουν την πάνω βόλτα και μαζί τους οι δηλώσεις ότι ο πανικός που κατέλαβε τις αγορές τις προηγούμενες βδομάδες οφειλόταν σε μια «διόρθωση» και ότι από δω και πέρα όλα θα κυλήσουν στους ρυθμούς μιας χαρούμενης ζωής. 

Το ίδιο συμβαίνει και με τους σχολιασμούς για τις επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία. Η αναγγελία των εκλογών για τις 16 Σεπτέμβρη «έσβησε» την όποια συζήτηση επί του θέματος στις εφημερίδες και τα κανάλια και όχι μόνο αυτό: εμφανίστηκαν μια σειρά από «αναλύσεις» που ισχυρίζονται ότι οι επιπτώσεις της κρίσης δεν θα ήταν έτσι κι αλλιώς σημαντικές γιατί η εγχώρια αγορά ακινήτων είναι «διαφορετική». 

Για παράδειγμα στην Ελευθεροτυπία της 18 Αυγούστου δημοσιεύτηκε ένα άρθρο με τίτλο «Η κρίση δεν ακουμπά την αγορά κατοικίας». Το άρθρο φιλοξενεί δηλώσεις «ειδικών» όπως «Η επίδραση είναι περισσότερο ψυχολογική παρά οτιδήποτε άλλο σ’ αυτή τη φάση.» Το γιατί μας το αναλύουν τα ίδια «στελέχη»: είτε γιατί «οι ξένοι θεσμικοί επενδυτές που ψάχνουν εδώ είναι άλλου είδους επενδυτές» που καμιά σχέση δεν έχουν με τα hedge funds που έπαιξαν με τα στεγαστικά δάνεια υψηλού ρίσκου στις ΗΠΑ, είτε γιατί «το ποσοστό ιδιοκτησίας στην Ελλάδα είναι υψηλό και ο δανεισμός είναι μικρός συγκρινόμενος σε σχέση με τις ΗΠΑ και τις άλλες δυτικοευρωπαϊκές χώρες». 

Μέχρι πρόσφατα όλοι αυτοί έκαναν σαν «παγώνια» που επιδείκνυαν τις φανταχτερές επιτυχίες μιας αγοράς ακινήτων που «πλησιάζει τα δυτικοευρωπαϊκά και αμερικάνικα επίπεδα». Τώρα, θυμίζουν την στρουθοκάμηλο που θάβει το κεφάλι στο χώμα όταν πλησιάζει ο κίνδυνος. 

Η οικοδομή είναι ένας βασικός πυλώνας της ελληνικής οικονομίας εδώ και δεκαετίες, δίπλα στην ναυτιλία και τον τουρισμό. Την τελευταία δεκαετία η κερδοσκοπία στη γη και στα ακίνητα έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις καθώς ο ελληνικός καπιταλισμός έτρεχε να προλάβει το τρένο της διεθνούς κερδοσκοπικής έκρηξης. Ολες οι τράπεζες για παράδειγμα έχουν ριχτεί με τα μούτρα σε αυτό το παιχνίδι και ένα ολοένα και μεγαλύτερο μέρος των τεράστιων κερδών τους προέρχεται από κει. 

Τα προηγούμενα χρόνια, οι τράπεζες αύξαναν τα στεγαστικά δάνεια που παραχωρούσαν κατά 30% το χρόνο. Στο τέλος του 2005 για παράδειγμα, από τα 63 δισεκατομμύρια ευρώ που χρωστούσαν τα νοικοκυριά στις τράπεζες, περίπου τα 41 αφορούσαν στεγαστικά δάνεια. Είναι αστείο να μας λένε τώρα διάφοροι «ειδικοί» ότι όλα αυτά είναι εξασφαλισμένα.

Οι κεντρικές τράπεζες της Ευρώπης και των ΗΠΑ άνοιξαν την κάνουλα του «φτηνού χρήματος» για να σταθεροποιήσουν προσωρινά την κατάσταση που φαινόταν να βγαίνει εκτός ελέγχου. Ομως, ο μηχανισμός που φέρνει τέτοιους «πανικούς» δεν έχει απενεργοποιηθεί και παρά τις μακάριες διαβεβαιώσεις των υπουργών και των «παραγόντων της αγοράς» η ελληνική οικονομία δεν πρόκειται να βρεθεί έξω από το χορό της κρίσης.