Πενήντα και χρόνια από τον θάνατο του Τσε Γκεβάρα, η φιγούρα του εξακολουθεί να συνοδεύει τις κάθε είδους διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες, από την Ελλάδα μέχρι τη Λατινική Αμερική και όλο τον κόσμο. Σε πλακάτ, πανό, μαντήλια ή μπλούζες, παραμένει σύμβολο του κόσμου που επιμένει να εξεγείρεται, ενώ μεγάλο παραμένει το ενδιαφέρον για το ποιός ήταν τελικά ο Ερνέστο Τσε Γκεβάρα.

Η τετράωρη ταινία του Αμερικανού κινηματογραφιστή Στίβεν Σόντεμπεργκ κυκλοφόρησε το 2008 και βραβεύτηκε στις Κάννες για την ερμηνεια του Μπενίτσιο ντελ Τόρο, αλλά διανέμεται για πρώτη φορά φέτος στην Ελλάδα σε δυο συνέχειες. Το πρώτο μέρος «Ο Αργεντίνος» καλύπτει την περίοδο της επανάστασης στην Κούβα και βρίσκεται ήδη στις αίθουσες. Το δεύτερο «Αντάρτης» αναφέρεται στην τελευταία του αποστολή στη Βολιβία και βγαίνει στις 13 Σεπτέμβρη. Πρόκειται για ενιαίο έργο, έχει βασιστεί σε ουσιαστική έρευνα που κράτησε επτά χρόνια και περιλαμβάνει αρχειακό υλικό και μαρτυρίες συντρόφων του. Πάνω απ’όλα, είναι φτιαγμένο με μεράκι και σεβασμό στο πρόσωπο του Τσε και στην υπόθεση της επανάστασης, μακριά από απλουστεύσεις, αγιογραφίες και κλισέ. Μαζί με το «Ημερολόγια μοτοσυκλέτας» (2004) του Βάλτερ Σάλες αποτελούν ένα πολύ καλό πανόραμα για τον Τσε και την εποχή του.

Ελκυστική

Ο πολυπράγμων δημιουργός, το κινηματογραφικό έργο του οποίου καλύπτει μια γκάμα από το  «Σεξ, ψέμματα και βιντεοταινίες» μέχρι τα «Τράφικ», «Έριν Μπρόκοβιτς» αλλά και εμπορικές περιπέτειες όπως η τριλογία «Oceans 11» κλπ. (από τις εισπράξεις των τελευταίων  χρηματοδοτεί εγχειρήματα όπως αυτό), δήλωσε: «Βρήκα ελκυστική την ιστορία του Τσε σαν θέμα, όχι μόνο επειδή η ζωή του μοιάζει με περιπέτεια αλλά επειδή βρίσκω συναρπαστικές τις δυσκολίες που πρέπει να αντιμετωπίσει όποιος θέλει να εφαρμόσει στην πράξη μια πολιτική θεωρία...».

Το πρώτο μέρος ξεκινά με την γνωριμία του Τσε με τον Φιντέλ Κάστρο σ’ ένα διαμέρισμα εξόριστων Κουβανών στην πόλη του Μεξικό το 1955. Ο Φιντέλ στρατολογεί τον «Αργεντίνο» γιατρό στην οργάνωσή του, «Κίνημα της 26ης Ιουλίου» και στο παράτολμο σχέδιό του να ξεκινήσει αντάρτικο κατά του δικτατορικού καθεστώτος Μπατίστα. Στις 26 Νοεμβρίου του 1956 φτάνουν μαζί στην Κούβα με ένα πλοιάριο και 82 αντάρτες. Ο Τσε δεν πήγε έτοιμος Κομαντάντε, στην πορεία μαθαίνει τις τεχνικές του αντάρτικου και γίνεται βασικό μέλος της ομάδας, κερδίζοντας την αναγνώριση των συντρόφων του αλλά και του κόσμου που συναναστρέφεται. Όταν κάποια στιγμή τον ρωτούν πιο είναι το πιο σημαντικό στοιχείο ενός επαναστάτη, δεν προτάσσει το θάρρος, ούτε τη δύναμη, αλλά απαντά «η αγάπη, η αγάπη για την ανθρωπότητα».

Στην πορεία των ανταρτών από τα βουνά της Σιέρρα Μαέστρα προς την Αβάνα περιγράφονται οι καθημερινές δυσκολίες των ανταρτών να πορευτούν στη ζούγκλα, να επιβιώσουν από το κυνήγι του στρατού και να εκμεταλλευτούν τις αδυναμίες του καθεστώτος, να συνδεθούν με τον λαό στο όνομα του οποίου διεξάγουν τον πόλεμο. Η ταινία κορυφώνεται με τη νικηφόρα μάχη της Σάντα Κλάρα, που άνοιξε το δρόμο προς τη νίκη. Η πρωτοχρονιά του 1959 βρίσκει τον Μπατίστα έκπτωτο φυγά  και την Κούβα στα χέρια των ανταρτών.

Η ταινία είναι δομημένη σε φλας-μπακ ανάμεσα στην Κουβανέζικη επανάσταση και την μετέπειτα εμφάνιση του Τσε το 1964 στη συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη. Είναι πια εκπρόσωπος μιας ανεξάρτητης Κούβας, που όμως πολιορκείται οικονομικά και στρατιωτικά από τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό και μπροστά σε σοβαρά διλήμματα για το πώς θα επιβιώσει μέσα στην περίοδο του ψυχρού πολέμου. 

Βολιβία

Αυτά τα διλήμματα θα τον επηρεάσουν και λειτουργούν σαν γέφυρα με το δεύτερο μέρος, το οποίο ξεκινά οκτώ χρόνια αργότερα, όταν  ο Τσε παραιτείται από τη θέση του στην κυβέρνηση του Κάστρο με στόχο να μεταλαμπαδεύσει το επιτυχημένο πείραμα της Κούβας στη Βολιβία. Τι είχε μεσολαβήσει; Η Κούβα του Κάστρο είχε πια προσκολληθεί στο Σοβιετικό μπλοκ για να επιβιώσει από την ασφυκτική πίεση των ΗΠΑ. Ο Τσε έφτασε στο συμπέρασμα ότι μόνη λύση ήταν η εξάπλωση της επανάστασης σε άλλες χώρες. Είχε ήδη επιχειρήσει χωρίς επιτυχία να στήσει αντάρτικο στο Κογκό, αλλά επέμενε: «Δεν χρειάζεται να περιμένουμε τις κατάλληλες συνθήκες για να ξεκινήσει η επανάσταση –το επαναστατημένο αντάρτικο μπορεί να τις δημιουργήσει». Στην πράξη όμως τα πράγματα εξελίχθηκαν διαφορετικά. Η ομάδα του Τσε, παρα την αφοσίωση και επιμονή των μελών της,  παρέμεινε απομονωμένη όχι μόνο από τους αγωνιστές του Κ.Κ.Βολιβίας που αρνήθηκε να στηρίξει το σχέδιο, αλλά και από την εργατική τάξη της Βολιβίας, τους ανθρακωρύχους της περιοχής όπου έδρασε, χωρίς να συναντηθεί μαζί τους ποτέ. 

Αν στο πρώτο μέρος παρακολουθούμε την άνοδο, στο δεύτερο ακολουθεί η πτώση του μεγάλου επαναστάτη, κινηματογραφημένη με την ίδια ειλικρίνεια και συμπάθεια. Οι δυνάμεις του αποδεκατίζονται και 300 περίπου μέρες από την άφιξη στη Βολιβία, ένας τοπικός πληροφοριοδότης τους καταδίδει. Το τέλος έρχεται σύντομα  και άσχημα για τον Τσε, ο οποίος συλλαμβάνεται τραυματισμένος στο χωριό Ιγκέρα και εκτελείται υπό την επίβλεψη της CIA.   

Αν και γνωρίζουμε ότι η ιστορία δεν έχει ευχάριστο τέλος, δεν χωρούν απαισιόδοξα μηνύματα. Το αμείωτο ενδιαφέρον για τον Τσε μαρτυρά προς τα πού ψάχνεται ο κόσμος που παλεύει σήμερα. Η ταινία αυτή βοηθά στη συζήτηση για το πώς η επανάσταση την επόμενη φορά θα νικήσει. 

Διαβάστε επίσης