Πολιτισμός
Κινηματογράφος: "Γλυκιά Πατρίδα" του Θόρντον Ουόρικ

Από την Αυστραλία έρχεται στις 13 Σεπτέμβρη μια ταινία που θυμίζει τη μακρόχρονη αιματοβαμμένη ιστορία του ρατσισμού σε όλο τον πλανήτη. Είναι γυρισμένη από τον Αυστραλό Αβορίγινα κινηματογραφιστή Θόρντον Ουόρικ, τον πρώτο Αβορίγινα δημιουργό που βραβεύτηκε ποτέ στο φεστιβάλ Καννών (το 2009 με την ταινία «Σαμψών και Δαλιδά»). 

Η «Γλυκιά πατρίδα» που βραβεύτηκε πέρσι στο φεστιβάλ Βενετίας είναι εμπνευσμένη από μια αληθινή ιστορία που συνέβη τη δεκαετία του ’20 στα βάθη της Αυστραλιανής ηπείρου. Αφηγείται την ιστορία του Σαμ, ενός μεσήλικα Αβορίγινα που δουλεύει για λογαριασμό ενός ιεροκήρυκα στις απρόσιτες περιοχές της βόρειας επικράτειας της αχανούς χώρας. Όταν ο βετεράνος πολέμου Χάρι Μαρτς μετακομίζει σε ένα γειτονικό αγρόκτημα, ο Σαμ, η γυναίκα του και η ανηψιά του στέλνονται να τον βοηθήσουν να εγκατασταθεί. Ο Χάρι όμως είναι ένα ρατσιστικό κάθαρμα που θεωρεί τους ιθαγενείς τίποτα παραπάνω από ζώα. Κακομεταχειρίζεται και συκοφαντεί τον Σαμ και σύντομα η επιθετικότητά του κλιμακώνεται σε τέτοιο βαθμό, που ο Σαμ τον πυροβολεί αμυνόμενος. Μαζί με τη γυναίκα του, Λίζι, θα πρέπει να πάρει τα όρη και τα βουνά. Γνωρίζει ότι σύντομα θα οργανωθεί από τον μπάτσο της περιοχής ένα ανθρωποκυνηγητό «προς γνώσην και συμμόρφωσην» του ίδιου και ολόκληρης της τοπικής κοινωνίας. 

 Διώκτες και φυγάδες βυθίζονται στα απέραντα τοπία της Αυστραλιανής ενδοχώρας, πέρα από τα αγροκτήματα που έκλεψαν οι Βρετανοί αποικιοκράτες από τους ιθαγενείς προγόνους του Σαμ, σε μέρη όπου τα όπλα των καταδιωκτών δεν έχουν σοβαρή υπεροχή απέναντι στις φυλές και τα στοιχεία της φύσης. Ωστόσο ούτε ο Σαμ ούτε η γυναίκα του ανήκουν εκεί, έχουν γίνει πια μαύροι κτηνοτρόφοι, είναι κι αυτοί ξένοι. Δεν πρόκειται για τυπικό γουέστερν. Η έμφαση δεν είναι στο ανθρωποκυνηγητό, ούτε στο υποβλητικό τοπίο της ενδοχώρας, αλλά στην αλυσίδα που σέρνεται στο χώμα, στην ιστορία και στη θέση των ατόμων μέσα σ’αυτή, στην κατακερματισμένη ταυτότητα αποίκων και ιθαγενών. Στο τρίτο μέρος εξελίσσεται σε δικαστικό δράμα με σαφείς πολιτικές και κοινωνικές αιχμές. 

Για τους Αβορίγινες η Αυστραλία δεν είναι καθόλου γλυκιά πατρίδα. Μέχρι την απόβαση των Βρετανών στο νησί του 1788, οι ιθαγενείς ζούσαν ελεύθεροι και κυρίαρχοι στα εδάφη τους. Οι σχέσεις που είχαν εγκαθιδρύσει μεταξύ τους και με τη γη τους διαλύθηκε βίαια από τους αποικιοκράτες, που θεώρησαν τη χώρα «terra nullius», εξισώνοντας τους αυτόχθονες με την πανίδα! Το σύγχρονο Αυστραλιανό κράτος χτίστηκε με βάση την αρπαγή της γης και τον εποικισμό, που σήμαναν αληθινή γενοκτονία. Μέχρι τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το 90% είχε αφανιστεί. Οι επιζήσαντες, παρά τις δίκαιες εξεγέρσεις τους, σήμερα ζουν σαν πολίτες β’ κατηγορίας, μέσα στη φτώχεια, την καταστολή και την περιθωριοποίηση. Οι κυβερνήσεις τους αντιμετώπισαν άλλοτε με ανοιχτό ρατσισμό, στρατόπεδα συγκέντρωσης, απαγωγές των παιδιών τους και άλλοτε με απολογίες και υποσχέσεις για γη και πολιτικά δικαιώματα που ουσιαστικά παραμένουν ανεκπλήρωτες. 

«Είναι μια ταινία για την Αυστραλία. Αποκλειστικά για το ποιοί είμαστε και από που ερχόμαστε», δήλωσε ο σκηνοθέτης. «Αν θέλουμε να ανταπεξέλθουμε σαν χώρα και να προχωρήσουμε, χρειάζεται να γνωρίσουμε την ιστορία μας. Πιστεύω ότι σήμερα η Αυστραλία είναι έτοιμη για ταινίες σαν αυτήν». 

Και πραγματικά, με συντηρητικές κυβερνήσεις που αυξάνουν την καταστολή εναντίον των κοινοτήτων των Αβοριγίνων και απεργάζονται τα χειρότερα μέτρα για τους πρόσφυγες, ταινίες όπως η «Γλυκιά πατρίδα» είναι γροθιά στο στομάχι. Η θερμή ανταπόκριση που βρήκε στο κοινό της Αυστραλίας δείχνει ότι και εκεί υπάρχει η δύναμη που μπορεί να παλέψει τον ρατσισμό.