Γράμματα και σχόλια
«Aπεργία»: Όταν η παράσταση γινόταν συμπαράσταση

Από τα έργα του Γιώργου Σκούρτη, του μεγάλου θεατρικού συγγραφέα και σκηνοθέτη που πέθανε πριν από δυο βδομάδες, ανέβλυζε πάντα ένα πολιτικό περιεχόμενο που κυριαρχούσε η δύναμη του κινήματος. Κορυφαία, από αυτή την άποψη, ήταν η «Απεργία» στο θέατρο Λουζιτάνια στην Κυψέλη την περίοδο 1975-76. Διαβάζοντας το σχετικό άρθρο στο προηγούμενο φύλλο της Εργατικής Αλληλεγγύης, δεν μπορούσα παρά να φέρω ξανά στη μνήμη μου το γεγονός ότι ο Σκούρτης αφιέρωσε μια μέρα αυτής της θρυλικής παράστασης για συμπαράσταση στα μέλη της Οργάνωσης Σοσιαλιστική Επανάσταση (από την οποία προέρχεται το ΣΕΚ) στην Πάτρα, που η τότε δεξιά κυβέρνηση του ‘εθνάρχη’ Καραμανλή έσυρε σε αλλεπάλληλες δίκες χρησιμοποιώντας όποια κατηγορία μπορούσε να ανασύρει από το νομικό οπλοστάσιο του μετεμφυλιακού κράτους.

Καθώς είχαν αρχίσει να ξετυλίγονται οι μεγάλοι εργατικοί και νεολαιίστικοι αγώνες της Μεταπολίτευσης, η αφορμή για το ξεκίνημα αυτών των δικαστικών διώξεων (των πρώτων με τέτοια ένταση μετά την κατάρρευση της δικτατορίας τον Ιούλη του 1974) ήταν μια …αφίσα της ΟΣΕ που κατήγγειλε την καταστολή των εργατικών αγώνων από την κυβέρνηση και τα «καραμανλικά δικαστήρια», όπως ανέφερε. Το Μάρτη του 1975, η αστυνομία στην Πάτρα συνέλαβε τρία μέλη της ΟΣΕ (τους φοιτητές Ανδρέα Ζοάνο, Νίκο Δρόσο και Μαρία Κασαπάκη) την ώρα που έκαναν αφισοκόλληση στην εργατογειτονιά της χαρτοβιομηχανίας Λαδόπουλου και τους παρέπεμψε στο αυτόφωρο με την κατηγορία της «αναζωπύρωσης πολιτικών παθών», ένα νόμο του εμφυλίου από το 1947!

Η απάντηση του τοπικού πυρήνα Πάτρας της ΟΣΕ στις συλλήψεις ήταν η οργάνωση μιας νέας μαζικής αφισοκόλλησης με την ίδια αφίσα την επόμενη μέρα στο κέντρο της πόλης, όπου η αστυνομία μετά από κυνηγητό και με την απειλή όπλων συνέλαβε ξανά τα τρία παραπάνω μέλη της ΟΣΕ μαζί με τους φοιτητές Νίκο Ανδρεόπουλο και Σοφία Χρονοπούλου και το μαθητή Βασίλη Τσελεμέγκο. Αυτή τη φορά το κατηγορητήριο επιβαρύνθηκε με το διαβόητο άρθρο 181 του Ποινικού Κώδικα (από το 1951) περί «περιύβρισης αρχής» και ειδικότερα «περιύβρισης δικαιοσύνης», λόγω της φράσης «καραμανλικά δικαστήρια» που υπήρχε στην αφίσα. Λίγο αργότερα στους κατηγορούμενους προστέθηκε και ο Κώστας Πίττας, ως …ηθικός αυτουργός, που «δια της πειθούς και άλλων μεθόδων (sic) προέτρεψε τους υπόλοιπους εις την τέλεση των παρανόμων πράξεων».

Ακολούθησε ένα σίριαλ από δίκες που κράτησαν μέχρι το 1976. Η Νέα Δημοκρατία και τα «καραμανλικά δικαστήρια» ήταν αποφασισμένοι να κλείσουν στη φυλακή τους αγωνιστές και να στείλουν ένα μήνυμα πυγμής σε όλη την Αριστερά και το κίνημα γενικότερα. Αλλά η απάντηση από το κίνημα ήταν περισσότερο αποφασιστική. Οργανώθηκε μια πλατιά καμπάνια αλληλεγγύης στους 7 της ΟΣΕ της Πάτρας. Σε κάθε δίκη από τις πέντε που έγιναν, πρωτόδικα ή στο εφετείο, τα δικαστήρια ήταν πλημμυρισμένα από κόσμο. Συγκεντρώθηκαν πολλά ψηφίσματα συμπαράστασης από σωματεία και φοιτητικούς συλλόγους. Στην Αθήνα έγιναν δυο μαζικές εκδηλώσεις με τη στήριξη αριστερών καλλιτεχνών. Η πρώτη ήταν μια συναυλία στο θέατρο Άλφα του Στέφανου Ληναίου. Η δεύτερη έγινε στο θέατρο Λουζιτάνια, όπου ο Γιώργος Σκούρτης αφιέρωσε μια παράσταση της «Απεργίας» και τα έσοδά της για την οικονομική ενίσχυση της καμπάνιας και τα δικαστικά έξοδα.

Όλες οι καταδικαστικές αποφάσεις είχαν ανασταλτικό χαρακτήρα. Η καταστολή δεν πέρασε –αυτό ήταν το πραγματικό μήνυμα για τους εργάτες και τη νεολαία στους χώρους δουλειάς και στα πανεπιστήμια που ξεδίπλωναν τους μεγαλειώδεις αγώνες τους στα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης.