Οι μέρες των γιορτών προσφέρουν πάντα μια ευκαιρία για διάβασμα και το Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο οργανώνει ένα επταήμερο με εκπτώσεις και προσφορές, από 15 ως 22 Δεκέμβρη, για να δώσει τη δυνατότητα σε όλες και όλους να αξιοποιήσουν αυτή την ευκαιρία. Η χρονιά που πέρασε μας αφήνει μια πολύ καλή ‘σοδειά’ από νέες κυκλοφορίες αριστερών βιβλίων τόσο του ΜΒ όσο και άλλων εκδόσεων.
Σεξιστική καταπίεση και απελευθέρωση των γυναικών
Οι αγώνες των γυναικών ενάντια στα Μνημόνια στην Ελλάδα, που ξεδιπλώνονται δίπλα σε τεράστιες κινητοποιήσεις γυναικών από την Αμερική μέχρι τη Μαδρίτη και από το Δουβλίνο μέχρι το Τόκυο, έχουν ανοίξει όλη τη συζήτηση για τα ζητήματα του σεξισμού. Το βιβλίο της Μαρίας Στύλλου «Η πάλη για την απελευθέρωση των γυναικών» στέκεται σε αυτά τα ζητήματα και τα αντιμετωπίζει από τη σκοπιά του Μαρξισμού, ανατρέχοντας στον Ένγκελς και στον Μαρξ, στη Ρώσικη Επανάσταση και στο Μάη του 1968. Πολλά από τα βιβλία που υπάρχουν στην πλούσια βιβλιογραφία που προτείνει η Μαρία Στύλλου στο βιβλίο της είναι διαθέσιμα στο Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο.
Κορυφαίο δείγμα της μαρξιστικής ανάλυσης για τις ρίζες της γυναικείας καταπίεσης είναι «Η καταγωγή της οικογένειας, της ατομικής ιδιοκτησίας και του κράτους» του Φρίντριχ Ένγκελς, ενώ ο Κρις Χάρμαν ‘επικαιροποιεί’ αυτήν την ανάλυση με βάση τις σύγχρονες επιστημονικές μελέτες στο βιβλίο του «Ο Ένγκελς και η καταγωγή της ανθρώπινης κοινωνίας».
Η Ρώσικη Επανάσταση το 1917 έφερε τις μεγαλύτερες ανατροπές και ήταν ένα τεράστιο άλμα στην πάλη ενάντια σε κάθε είδους καταπίεση. Πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο «Αλεξάνδρα Κολοντάι – Η αυτοβιογραφία μιας ρωσίδας επαναστάτριας». Δυο εργασίες της Κολοντάι, «Το γυναικείο ζήτημα» και «Οι σχέσεις των δυο φύλων και ο Μαρξισμός», όπως και «Τα προβλήματα της καθημερινής ζωής» του Λέον Τρότσκι δείχνουν πόσο μπροστά έβαζαν στις προτεραιότητές τους οι μπολσεβίκοι το μπόλιασμα του εργατικού κινήματος με τις ιδέες της γυναικείας απελευθέρωσης.
Οι πρόσφατες απεργίες των καθαριστριών έδειξαν για μια ακόμα φορά ότι οι γυναίκες βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των εργατικών αγώνων. Το συγκλονιστικό βιβλίο της Ίριδας Αυδή Καλκάνη «Εκείνο το πρωί», περιγράφει την πρώτη απεργία εργατριών στην Ελλάδα το 1892, και η Λήδα Παπαστεφανάκη στο «Εργασία, τεχνολογία και φύλο στην ελληνική βιομηχανία» εξετάζει το πώς βρέθηκαν στο προσκήνιο οι εργάτριες στα κλωστοϋφαντουργεία του Πειραιά.
Φέρνοντας τη συζήτηση για τον τρόπο με τον οποίο επιβάλλεται ο σεξισμός από τα πάνω σήμερα, το βιβλίο της Αριέλ Λέβυ «Θηλυκές φαλλοκράτισσες» αναφέρεται στην προσπάθεια από την οικονομική και πολιτική ελίτ της Αμερικής να περάσει το μήνυμα ότι οι γυναίκες μπορούν να γίνουν δυνατές σαν τους άντρες, εάν αποδεχτούν ότι πρέπει να συμπεριφέρονται, να σκέφτονται και να λειτουργούν σαν σεξουαλικά αντικείμενα.
Μια ενδιαφέρουσα σύνοψη και κριτική αποτίμηση της πολιτικής των “ταυτοτήτων” παρουσιάζει το βιβλίο της Χλόης Κολύρη «Το φύλο ως δόλωμα». Απαντήσεις στα ζητήματα της καταπίεσης προσφέρει το βιβλίο του Κώστα Τορπουζίδη «Ομοφυλοφιλία, σεξουαλικότητα και η πάλη για την απελευθέρωση». Με μια μελέτη που καταλήγει σε κοινωνική κριτική της σύγχρονης ‘αγίας ελληνικής οικογένειας’ καταπιάνεται το βιβλίο του Δημήτρη Παπανικολάου «Κάτι τρέχει με την οικογένεια».
200 χρόνια Μαρξ
Φέτος ήταν η επέτειος των 200 χρόνων από τη γέννηση του Μαρξ και στο Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο, εκτός από το «Κομμουνιστικό Μανιφέστο» θα βρείτε όλα τα βιβλία του που κυκλοφορούν στα ελληνικά, αλλά και πολλές από τις παλιές και νέες εκδόσεις που αναφέρονται στο έργο του μεγάλου επαναστάτη και διανοητή. Πριν λίγες μέρες κυκλοφόρησε ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο με τίτλο «Του ανταποκριτή μας στο Λονδίνο Καρλ Μαρξ», σε επιμέλεια του Νίκου Στραβελάκη, που αποτελείται από μια συλλογή άρθρων του Μαρξ που δημοσιεύτηκαν στην αμερικάνικη εφημερίδα New York Daily Tribune στην οποία υπήρξε ανταποκριτής το διάστημα 1852-1862. Χωρισμένο σε τρεις ενότητες (Ευρώπη: πόλεμος επανάσταση και αντεπανάσταση, Η κατάσταση της εργατικής τάξης, Οικονομία) δίνει μέσα από την οπτική γωνία του ‘δημοσιογράφου’ Μαρξ την πολιτική και κοινωνική κατάσταση στην Ευρώπη μετά το κύμα των επαναστάσεων του 1848 και ταυτόχρονα είναι ενδεικτικό της τεράστιας προσπάθειας που κατέβαλλε στη μελέτη της πολιτικής οικονομίας και που οδήγησε στη συγγραφή του «Κεφάλαιου».
Στο βιβλίο «Καπιταλισμός Ζόμπι – Η παγκόσμια καπιταλιστική κρίση και η επικαιρότητα του Μαρξ», ο Κρις Χάρμαν δείχνει το γιατί η αντίληψη του Μαρξ για τον καπιταλισμό αποτελεί τη βάση για κάθε ερμηνεία του κόσμου, όπως αυτός αναδύθηκε και εξελίχθηκε τον τελευταίο ενάμιση αιώνα. Πέρα από μια οξυδερκή ανάλυση της σημερινής καπιταλιστικής κρίσης, το πρώτο μέρος του βιβλίου θα ήταν αρκετό από μόνο του για να το καταξιώσει σαν εγχειρίδιο μαρξιστικής οικονομικής θεωρίας. Με την «Αποκρυπτογράφηση του Κεφάλαιου» ο Άλεξ Καλλίνικος επιχειρεί μια δυναμική παρέμβαση στη συζήτηση για τη μακρά πορεία αναμέτρησης του μνημειώδους έργου του Μαρξ με τις προκλήσεις που ανέδειξε η ίδια η εξέλιξη του καπιταλισμού.
«Οι επαναστατικές ιδέες του Μαρξ», ένα βιβλίο γραμμένο επίσης από τον Άλεξ Καλλίνικο, είναι η πιο ολοκληρωμένη παρουσίαση των ιδεών και της δράσης του. Ο συγγραφέας, με αφετηρία τη θέση ότι υπάρχει μια αδιάρρηκτη σύνδεση ανάμεσα στην κατανόηση του κόσμου και την πάλη για τη ριζική αλλαγή του, πετυχαίνει σε 300 σελίδες να αναδείξει την πραγματική επαναστατική παράδοση του Μαρξ. Μια καλή εισαγωγή στη μαρξιστική θεωρία που αξίζει να διαβάσει κάθε νέος αγωνιστής και αγωνίστρια είναι το «Μαρξισμός – Θεωρία και πράξη» του Κ. Χάρμαν.
Από την πληθώρα των βιβλίων του Μαρξ που θα βρείτε στο ΜΒ, προτείνουμε τα τρία ‘ιστορικά’ έργα του, υποδείγματα συγκεκριμένης ταξικής ανάλυσης: «Οι ταξικοί αγώνες στη Γαλλία», «Η 18η Μπρυμαίρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη» και «Ο εμφύλιος πόλεμος στη Γαλλία» που αναφέρεται στην Παρισινή Κομμούνα του 1871.
50 χρόνια Μάης 68
Οι κινητοποιήσεις των εργατών και της νεολαίας στη Γαλλία που πυροδότησαν τα ‘κίτρινα γιλέκα’ φέρνουν στη μνήμη την έκρηξη του Μάη 68, ακριβώς 50 χρόνια πριν. Ήταν η χρονιά που συγκλονίστηκε ολόκληρος ο κόσμος και σταθμός για ένα νέο ξεκίνημα της επαναστατικής αριστεράς. Από το Παρίσι, το Λονδίνο, τη Ρώμη και το Βερολίνο, μέχρι το Ντιτρόιτ και την πόλη του Μεξικού. Κι από την Πράγα και τη Βαρσοβία μέχρι τη Σαγκάη και το Τόκυο. Το βιβλίο «Μάης 68 – Η επιστροφή της επανάστασης» είναι ό,τι καλύτερο μπορείτε να διαβάσετε για τον παγκόσμιο Μάη. Στις σελίδες του ο Κρις Χάρμαν και η Μαρία Στύλλου ξετυλίγουν το νήμα των εκρηκτικών γεγονότων σε Γαλλία, Ιταλία, Τσεχοσλοβακία, Βρετανία και Ελλάδα, ενώ ο Πάνος Γκαργκάνας θυμίζει και αναλύει τις αντιπαραθέσεις για τον προσανατολισμό της επαναστατικής αριστεράς και τα όρια των ‘μαρξισμών του Μάη’. Μαζί θα βρείτε και το καταπληκτικό άλμπουμ του ΜΒ με τις 60 «Αφίσες της επανάστασης» που σχεδιάστηκαν από τους φοιτητές στην κατάληψη της Σχολής Καλών Τεχνών του Παρισιού το 1968.
Μια από τις λιγότερο γνωστές ‘εκρήξεις’ του παγκόσμιου Μάη αναδεικνύει το βιβλίο του Κρίτωνα Ηλιόπουλου «Μεξικό 1968 – Η εξέγερση, οι άνθρωποι, τα κείμενα» που κυκλοφόρησε πρόσφατα. Το ξημέρωμα της 30ής Ιουλίου του 1968 μια βολή του στρατού με μπαζούκα ρίχνει την πόρτα ενός σχολείου. Ακολουθούν διαδηλώσεις, απεργίες, συγκρούσεις με τεράστια δυναμική, που τελειώνουν στις 2 Οκτωβρίου με τη σφαγή των συγκεντρωμένων στην Πλατεία Τλατελόλκο. Το βιβλίο αυτό επιχειρεί να ανασυνθέσει το κλίμα και τα γεγονότα της εποχής, βασισμένο κυρίως στις καταγεγραμμένες μαρτυρίες ανθρώπων που πρωταγωνίστησαν στην εξέγερση. Στη Λατινική Αμερική εκείνη την εποχή εστιάζουν και δυο άλλα ενδιαφέροντα βιβλία: «Ο Τσε Γκεβάρα και η επανάσταση στην Κούβα» και το «Χιλή 1972-73 – Η τραγωδία του κοινοβουλευτικού δρόμου».
Το κίνημα ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη ριζοσπαστικοποίηση του Μάη. Το βιβλίο του Τζόναθαν Νιλ «Βιετνάμ 1960-1975 – Ο αμερικάνικος πόλεμος» είναι μια εξαιρετική ανασκόπηση αυτού του πολέμου, αλλά και της αντίστασης τόσο του βιετναμέζικου λαού, όσο και των εργατών, της νεολαίας και των φαντάρων μέσα στις ίδιες τις ΗΠΑ. Για του ελληνικούς Μάηδες –τον ‘πρόωρο’ τον Ιούλη 1965 και τον ‘όψιμο’ το Νοέμβρη του 1973– διαβάστε τα βιβλία «Ιουλιανά 1965» και «Το Πολυτεχνείο είναι εδώ! – Ο δρόμος του Νοέμβρη επαναστατικός» με κείμενα του Λέανδρου Μπόλαρη, της Μαρίας Στύλλου και του Δημήτρη Λιβιεράτου.
Αντιφασισμός
Μπροστά μας έχουμε τη μάχη για να ολοκληρωθεί η δίκη της Χρυσής Αυγής και να καταδικαστούν σε ισόβια οι ναζί δολοφόνοι. Στο Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο θα βρείτε πολλά βιβλία ενάντια στην ακροδεξιά και τη φασιστική απειλή, το ρατσισμό και τον εθνικισμό: «Φάκελος Χρυσή Αυγή», «Υπόμνημα της πολιτικής αγωγής του αντιφασιστικού κινήματος», «Η πάλη ενάντια στο ρατσισμό σήμερα», «Γκρεμίστε το φράχτη – Ανοίξτε τα σύνορα», «Τι είναι ρατσισμός και πώς παλεύεται», «Η πάλη ενάντια στην ισλαμοφοβία».
Εκτός από τίτλους που βοηθάνε στην άμεση επικαιρότητα της αντιφασιστικής πάλης, θα βρείτε και πολλά βιβλία που ανατρέχουν στην ιστορία αυτής της πάλης. Ένα από αυτά είναι η κλασική συλλογή κειμένων του Τρότσκι με τίτλο “Η πάλη ενάντια στον φασισμό στη Γερμανία” την περίοδο πριν την επικράτηση των Ναζί. Για την Ιταλία στον Μεσοπόλεμο μπορείτε να διαβάσετε το βιβλίο του Tom Behan “Arditti del Popolo”, η ιστορία της πρώτης αντιφασιστικής οργάνωσης. Για την ίδια περίοδο στην Ελλάδα απαραίτητο διάβασμα είναι τα βιβλία του Δημήτρη Λιβιεράτου για τους Κοινωνικούς Αγώνες, το κλασικό του Ψυρρούκη για τη Μικρασιατική Καταστροφή, η μελέτη του Σπύρου Μαρκέτου “Πώς φίλησα τον Μουσολίνι”, αλλά και πρόσφατες μελέτες όπως τα βιβλία του Γ. Μαυρογορδάτου “1915-ο εθνικός διχασμός” και “Μετά το 1922-η παράταση του διχασμού”.
Στο επόμενο τεύχος της Εργατικής Αλληλεγγύης θα παρουσιάσουμε προτάσεις με βιβλία για τη Γερμανική Επανάσταση και την ίδρυση του ΣΕΚΕ, με αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων από τα δυο αυτά σημαντικά γεγονότα, καθώς και για το ‘Μακεδονικό’ και την πάλη ενάντια στον εθνικισμό, τον ιμπεριαλισμό και τον πόλεμο.
