Ιδέες
Τα βιβλία είναι όπλα για την εργατική επανάσταση

Ενας αιώνας από τη Γερμανική Επανάσταση

Το Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο τίμησε τα 100 χρόνια από το ξέσπασμα της Γερμανικής Επανάστασης προχωρώντας στην επανέκδοση του βιβλίου του Κρις Χάρμαν “Η Χαμένη Επανάσταση - Γερμανία 1918-1923”. Είναι ένα από τα λιγοστά βιβλία που κυκλοφορούν στα ελληνικά για αυτή την συγκλονιστική επανάσταση η έκβασή της οποίας έκρινε την πορεία της Ευρώπης για τις επόμενες δεκαετίες. Η Γερμανική Επανάσταση δεν ήταν υπόθεση λίγων βδομάδων. Κρίθηκε σε πολιτικές μάχες που κράτησαν πέντε χρόνια. Το βιβλίο αναλύει αυτές τις στροφές και τα γυρίσματα, απαντώντας εμφατικά ότι αυτό που έλειπε δεν ήταν η επαναστατική δυναμική από την εργατική τάξη, αλλά ένα έμπειρο και ριζωμένο επαναστατικό κόμμα. 

Η Ρόζα Λούξεμπουργκ και ο Καρλ Λήμπνεχκτ ήταν δυο από τους σημαντικότερους ηγέτες των επαναστατών στην Γερμανία εκείνης της εποχής. Στο Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο μπορείτε να βρείτε την πολιτική βιογραφία της Λούξεμπουργκ γραμμένη από τον Τόνι Κλιφ που αναδεικνύει την συμβολή της μεγάλης επαναστάτριας στο μαρξισμό. Τα βιβλία της ίδιας της Λούξεμπουργκ “Κοινωνική Μεταρρύθμιση ή Επανάσταση” και “Μαζική Απεργία Κόμμα και Συνδικάτα”, είναι αναντικατάστατη πυξίδα στρατηγικής και σήμερα. Επίκαιρη είναι και η μπροσούρα “Μιλιταρισμός και Αντιμιλιταρισμός” του Καρλ Λήμπνεχκτ. Γράφτηκε το 1907 ως συμβολή στην αντιπολεμική δράση της σοσιαλιστικής νεολαίας. 

Το βιβλίο του Λέον Τρότσκι τα “Διδάγματα του Οκτώβρη” γράφτηκε για να βγάλει τα συμπεράσματα από την αποτυχία των επαναστατών στην Γερμανία να αρπαξουν την επαναστατική ευκαιρία του συγκλονιστικού έτους 1923 και είναι ένα πολύτιμο εργαλείο για να κατανοήσουμε τη διαλεκτική σχέση ανάμεσα στο επαναστατικό κόμμα και το κίνημα. 

Δέκα χρόνια μετά την ήττα του Γερμανικού Οκτώβρη, η Δημοκρατία της Βαϊμάρης παραδιδόταν αμαχητί στους ναζί του Χίτλερ. Σήμερα με την ακροδεξιά και τους φασίστες να σηκώνουν κεφάλι, η συζήτηση για τις αιτίες και τις διαδρομές αυτης της κατάληξης είναι ξανά στην επικαιρότητα. Το βιβλίο του Αλέξανδρου Κεσσόπουλου “Η αυτοκτονία του δήμου - Πολιτική κρίση και συνταγματικός λόγος στη Βαϊμάρη”, είναι μια ενδιαφέρουσα συμβολή σ' αυτή την συζήτηση. Η δραματική περιγραφή λεπτό προς λεπτό όσων προηγήθηκαν σε επίπεδο κορυφής της ανάδειξης Χίτλερ ως καγκελάριου, που καλύπτει εκατό σελίδες του τρίτου μέρους του βιβλίου, είναι λεπτομερής, συναρπαστική και γλαφυρή και δείχνει την καθοριστική στήριξη των καπιταλιστών στους Ναζί. 

Με την ίδια περίοδο καταπιάνεται και το βιβλίο του γερμανού ιστορικού Χάινριχ Βίνκλερ “Βαϊμάρη - Η Ανάπηρη Δημοκρατία 1918-1933”. Το βιβλίο είναι γραμμένο από την σκοπιά της υπεράσπισης των βασικών επιλογών της γερμανικής σοσιαλδημοκρατίας από το 1918, όταν επέλεξε την “σιγουριά” της Βαϊμάρης κόντρα στους “τυχοδιωκτισμούς” της επανάστασης. Οπως αναγκάζεται να παραδεχτεί, όμως, το τίμημα ήταν μεγάλο: η “υπερσυνέχεια” του παλιού κρατικού μηχανισμού, των ίδιων “θεσμών” δηλαδή που δώδεκα χρόνια μετά θα διόριζαν καγκελάριο τον Χίτλερ. 

Η Γερμανική Επανάσταση ενέπνευσε ένα πλούσιο, ποικίλλο και καινοτόμο καλλιτεχνικό ρεύμα και γενικότερα έβαλε την σφραγίδα της σε ολόκληρη την πνευματική ζωή. Ο Τζορτζ Γκρος για παράδειγμα είναι από τους σημαντικότερους νεοτεριστές καλλιτέχνες των αρχών του 20ου αιώνα και έβαλε τη τέχνη του στην υπηρεσία αυτής της επανάστασης. Το Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο κυκλοφόρησε μια συλλογή από τα πιο χαρακτηριστικά σκίτσα του που αποπνέουν το μίσος για τους καπιταλιστές και τους στρατοκράτες και την ελπίδα της επανάστασης. Μαζί μ΄ αυτά, προμηθευτείτε και τη συλλογή που πρωτοδημοσίευσε το 1921 με τίτλο “Το πρόσωπο της άρχουσας τάξης”. Για μια συνολική παρουσίαση διαβάστε την “Πνευματική Ζωή στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης”, του Πήτερ Γκρέη. Και για όσους/ες ενδιαφέρονται για τη σχέση των επιστημών με την κοινωνία, το συλλογικό έργο “Η κρίση στη Φυσική και η Δημοκρατία της Βαϊμάρης”. 

Μακεδονικό - απαντήσεις στις εθνικιστικές εκστρατείες

Η Συμφωνία των Πρεσπών και η εθνικιστική εκστρατεία της δεξιάς συνεχίζουν να τροφοδοτούν το ενδιαφέρον για την ιστορία του “Μακεδονικού” και των Βαλκανίων ευρύτερα. Μια σειρά νέες αλλά και παλιότερες εκδόσεις μας βοηθούν να ανακαλύψουμε την ιστορική αλήθεια πέρα από τους εθνικιστικούς μύθους και ανοίγουν την συζήτηση για την απάντηση απ' τα αριστερά. Το βιβλίο “10 + 1 Ερωτήσεις και Απαντήσεις για το Μακεδονικό”, γραμμένο από τους Κωστή Καρπόζηλο και Δημήτρη Χριστόπουλο δίνει με σύντομο και περιεκτικό τρόπο απαντήσεις σε όλα τα εθνικιστικά ψεύδη όπως για παράδειγμα ότι η “Μακεδονία είναι μία και είναι ελληνική”. 

Τα βιβλία του ιστορικού Σπύρου Καράβα “ξεθάβουν” όχι μόνο την ιστορία της Μακεδονίας αλλά και τον τρόπο που παρουσιαζόταν, με αλλαγμένες εμφάσεις τονισμούς και αποσιωπήσεις, στην Ελλάδα. Χαρακτηριστικό από αυτή την άποψη είναι το πιο πρόσφατο “Οι Μακεδονίες των άλλων, το μαχαίρι της ιστορίας και οι νομοτέλειες της γεωγραφίας (μικρό ανθολόγιο 1912-1992)”. Αξίζουν να διαβαστούν επίσης και παλαιότερα έργα του, όπως το “Μυστικά και Παραμύθια από την ιστορία της Μακεδονίας” και το “Μακάριοι οι κατέχοντες τη γην – γαιοκτητικοί σχεδιασμοί προς απαλλλοτρίωση συνειδήσεων στη Μακεδονία 1880-1909”. Οσο για την περίφημη “ανύπαρκτη γλώσσα” ή σκέτο “ιδίωμα” των γειτόνων μας, τις απαντήσεις δίνει το βιβλίο του Τάσου Κωστόπουλου η “Απαγορευμένη Γλώσσα”. Επίσης, πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο του Αλέξη Ηρακλείδη το “Μακεδονικό Ζήτημα 1878-2018”, που είναι χρήσιμο έστω και μόνο για την αναφορά του στην “σλαβομακεδονική εθνογένεση”. Για την ιστορία της περιοχής χρήσιμο είναι και το βιβλίο του Μαρκ Μαζάουερ “Τα Βαλκάνια”. Φέτος επανακυκλοφόρησε και η συλλογή κειμένων του Λέον Τρότσκι “Για τα Βαλκάνια και τους Βαλκανικούς Πολέμους”, μια πολύτιμη ματιά από την πένα ενός μεγάλου επαναστάτη. 

Το συλλογικό “Η Κρίση στα Βαλκάνια το Μακεδονικό και η Εργατική Τάξη” που κυκλοφορεί από το 1993 και έχει κάνει πέντε εκδόσεις, είναι ο καλύτερος οδηγός για τις διεθνιστικές απαντήσεις για το μακεδονικό και όλα τα λεγόμενα “εθνικά ζητήματα”. Σήμερα οι φωνές ενάντια στον εθνικισμό είναι πολύ πιο δυνατές από το 1993 όταν η κυβέρνηση του Μητσοτάκη έσερνε τους “5 της ΟΣΕ” στα δικαστήρια για την συγγραφή και διακίνηση του βιβλίου. Η μπροσούρα του Κρις Χάρμαν “Μαρξισμός και Εθνικισμός” που κυκλοφόρησε πρόσφατα από το Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο βάζει τον αναγνώστη/τρια στα “βαθιά νερά” της συζήτησης για το έθνος, το κράτος και την στρατηγική της Αριστεράς, με ένα απλό και συμπυκνωμένο τρόπο. 

100 χρόνια ΣΕΚΕ

Τη μέρα που η Επανάσταση νικούσε στο Βερολίνο, ξεκινούσε το ιδρυτικό συνέδριο του ΣΕΚΕ, του κόμματος που λίγα χρόνια μετά θα ονομαζόταν ΚΚΕ. Λίγο πριν, είχε γίνει το ιδρυτικό συνέδριο της ΓΣΕΕ. Μέσα σε λίγες μέρες, το εργατικό κίνημα αποκτούσε κεντρική έκφραση και η επαναστατική του πτέρυγα οργανωνόταν σε ένα ξεχωριστό κόμμα. Η μαρτυρία του Αβραάμ Μπεναρόγια ηγετικής φυσιογνωμίας της θρυλικής Φεντερασιόν της Θεσσαλονίκης είναι πολύτιμη για τις μάχες που έδωσε το νεαρό κόμμα εκείνη την περίοδο και έχει τίτλο “Η Πρώτη Σταδιοδρομία του Ελληνικού Προλεταριάτου”. 

Το βιβλίο του Θανάση Καμπαγιάννη “Το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα στην Ελλάδα 1918-1926” παρουσιάζει τις μεγάλες μάχες εκείνων των χρόνων με κέντρο την Γενική Απεργία του Αυγούστου του 1923. “Το ΣΕΚΕ οι επαναστατικές Ρίζες της Αριστεράς στην Ελλάδα”, από τον Λ. Μπόλαρη αναλύει τις πολιτικές μάχες της περιόδου και την πορεία από το ΣΕΚΕ/ΚΚΕ του Πουλιόπουλου στο σταλινικό κόμμα του Ζαχαριάδη. Ο Παντελής Πουλόπουλος πρωταγωνίστησε στις αντιπολεμικές μάχες και στην προσπάθεια να κρατηθεί το ΚΚΕ σε επαναστατική πορεία. Η βιογραφία του γραμμένη από τον Δημήτρη Λιβιεράτο, “Παντελής Πουλιόπουλος Ένας Διανοούμενος Επαναστάτης”, είναι ένας καλός οδηγός στη ζωή και το έργο του μεγάλου επαναστάτη. Το βιβλίο του “Δημοκρατική ή Σοσιαλιστική Επανάσταση στην Ελλάδα” γράφτηκε το 1934 όταν το σταλινικό ΚΚΕ εγκατέλειπε την προοπτική της σοσιαλιστικής επανάστασης. Είναι η καλύτερη μαρξιστική ανάλυση της μεσοπολεμικής ελληνικής κοινωνίας και υπεράσπιση της δυνατότητας της εργατικής τάξης να ανατρέψει τον καπιταλισμό και να χτίσει μια νέα κοινωνία. 

Το βιβλίο του Μπάμπη Κουρουνδή “Το Σύνταγμα και η Αριστερά από τη “βαθιά τομή” του 1963 στο Σύνταγμα του 1975”, μας θυμίζει τους αγώνες που χρειάστηκαν για να μπουν βασικά δημοκρατικά δικαιώματα στο Σύνταγμα και είναι επίκαιρο με την σημερινή συζήτηση για την συνταγματική αναθεώρηση. 

Το συλλογικό έργο “Η Ελλάδα στο Μεσοπόλεμο – Μετασχηματισμοί και Διακυβεύματα”, (επιμέλεια, πρόλογος Δ. Κουσουρή) περιέχει πολύ γόνιμες μελέτες για την ελληνική κοινωνία της εποχής που ξεπερνάνε το τετριμμένο σχήμα για την “ψωροκώσταινα” ενός “στρεβλού καπιταλισμού”που δεν μπορούσε να παρακολουθήσει τις εξελίξεις στην Ευρώπη και τον κόσμο. Το ίδιο ενδιαφέρον είναι και ο συλλογικός τόμος “Φυλετικές Θεωρίες στην Ελλάδα” (επιμέλεια Ε. Αβδελά). Το βιβλίο του Μιχάλη Τρεμόπουλου “Τα τρία Ε (ΕΕΕ) και ο Εμπρησμός του Κάμπελ” φέρνει στο φως την ιστορία του αντισημιτικού πογκρόμ των προγόνων των ναζί της Χρυσής Αυγή το 1931 στη Θεσσαλονίκη. 

Φέτος κυκλοφόρησε το δεύτερο βιβλίο του Ιάσονα Χανδρινού “Πόλεις σε Πόλεμο 1939-1945 – Ευρωπαϊκά αστικά κέντρα υπό γερμανική κατοχή”. Ενα πανόραμα της κοινωνίας της κατοχής και του πολέμου αλλά και του ριζοσπαστισμού των κινημάτων της Αντίστασης που συγκλόνισαν όλη την Ευρώπη. Οι αναμνήσεις του Σαμουήλ Μιζάν από τη συμμετοχή του στο αντάρτικο με τίτλο “Ήταν πιο πολύ το ξύπνημα του ανθρώπου”, αναδεικνύουν μια σχετικά άγνωστη πτυχή του μεγάλου κινήματος, την συμμετοχή των Εβραίων αγωνιστών στις γραμμές του. “Τα Χειρόγραφα 1944-1947. Από τη Θεσσαλονίκη στο Ζόντερκομάντο του Άουσβιτς” είναι γραμμένα από τον Μαρσέλ Νατζαρή, επιζήσαντα του Ολοκαυτώματος είναι μια συγκλονιστική μαρτυρία για το μεγαλύτερο έγκλημα στην ιστορία.


Ξεκίνησε η βδομάδα εκπτώσεων και προσφορών στο Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο. Ευκαιρία για να διαλέξετε τα καλύτερα δώρα για τις γιορτές και για το δικό σας διάβασμα (τα βιβλία του ΜΒ με έκπτωση 30% στην αρχική τους τιμή). 

Την Τετάρτη (5.30-7.30μμ)θα είναι στο ΜΒ η Λένα Βερδέ για να σας προτείνει να διαλέξετε βιβλία για το σεξισμό και τη γυναικεία καταπίεση, την Πέμπτη (5.30-7.30μμ) ο Κώστας Πολύδωρος βιβλία τού (και για τον) Μαρξ και την Παρασκευή την ίδια ώρα ο Λέανδρος Μπόλαρης και ο Κώστας Πίττας για το ΣΕΚΕ και τη Γερμανική Επανάσταση. Στο πατάρι θα λειτουργεί η έκθεση με τα σκίτσα του Τζορτζ Γκρος.