Οικονομία και πολιτική
“Έξοδος στις αγορές”: Ξορκίζοντας τα “ατυχήματα”

“Η Ελλάδα αλλάζει κατηγορία”. Με αυτά τα λόγια χαρακτήρισε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, από το βήμα της Βουλής, τη νέα έξοδο στις αγορές: η Ελλάδα άντλησε 2,5 δισεκατομμύρια με την έκδοση του νέου 5ετούς ομολόγου με επιτόκιο 3,6% - ένα επιτόκιο που βρίσκεται στα προμνημονιακά επίπεδα. Το πιο σημαντικό, όμως, σύμφωνα με τον υπουργό είναι η ποιότητα των επενδυτών: “υπάρχει μία μεταστροφή από hedge funds σε κανονικούς επενδυτές”, είπε. Από τους “κερδοσκόπους” στις “αγορές” δηλαδή.

Τυπικά το νέο πενταετές -το πρώτο μεταμνημονιακό ομόλογο που εκδίδει η Ελλάδα- στέφθηκε από απόλυτη επιτυχία. Τυπικά. Γιατί ουσιαστικά δεν υπάρχει καμιά επιτυχία. Κατ' αρχήν, το επιτόκιο μπορεί να είναι χαμηλό σε σχέση με τις προηγούμενες εκδόσεις είναι όμως πανάκριβο σε απόλυτα νούμερα. Το δημόσιο χρέος είναι σήμερα κοντά στο 180% του ΑΕΠ. Με επιτόκιο 3,6% το δημόσιο θα χρειαζόταν πρωτογενή πλεονάσματα 6,5% του ΑΕΠ για να πληρώνει τους τόκους και μόνο. Επιτόκιο 3,6% σημαίνει απλά ότι το χρέος είναι μη-βιώσιμο. 

Η κυβέρνηση, προφανώς, δεν αγνοεί τους αριθμούς. Αλλά υποστηρίζει ότι παρόλα αυτά η έξοδος ήταν πετυχημένη με δυο βασικά επιχειρήματα: πρώτον, το επιτόκιο είναι χαμηλότερο από αυτό που πληρώνουμε για τα δάνεια του ΔΝΤ (περίπου 10 δις σήμερα). Με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν μπορούμε να εξοφλήσουμε ένα μέρος από αυτό το “ακριβό” δάνειο -με θετικό αντίκτυπο για το συνολικό χρέος. Το δεύτερο και βασικότερο επιχείρημα, όμως, είναι η “δυναμική”: και η Πορτογαλία και η Ιρλανδία και η Κύπρος, γράφει “Η Αυγή”, δανείζονταν στην αρχή με παρόμοια επιτόκια, μόλις βγήκαν από τα μνημόνια. Στη συνέχεια τα επιτόκια έπεσαν. Το ίδιο θα γίνει και με την δική μας περίπτωση.

Μπαγιάτικα επιχειρήματα

Τα ίδια ακριβώς επιχειρήματα, όμως, είχε επικαλεστεί και η κυβέρνηση του Σαμαρά το 2014. Το επιτόκιο μπορεί να ήταν “τσουχτερό” έλεγε. Αλλά είναι η αρχή. Ακόμα και σήμερα η Νέα Δημοκρατία συνεχίζει να επικαλείται αυτή την υποτιθέμενη “δυναμική” -την οποία κατέστρεψε σύμφωνα με τη φιλολογία της η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του 2015. 

Η “δυναμική” όμως δεν ανακόπηκε τον Γενάρη του 2015. Ανακόπηκε τον Ιούλη του 2014 με τη δεύτερη, αποτυχημένη, έξοδο της κυβέρνησης του Σαμαρά στις αγορές: οι αγοραστές “δεν εμφανίστηκαν”, η κυβέρνηση αναγκάστηκε να κόψει το ποσό που είχε ανακοινώσει ότι προσδοκούσε να συγκεντρώσει στο μισό -το οποίο αγόρασαν στο τέλος, για να σωθούν απλά τα προσχήματα, οι τέσσερις ελληνικές συστημικές τράπεζες (που ανήκαν τότε ακόμα στο δημόσιο). Και αυτό που είχε οδηγήσει στην αποτυχία ήταν η κατάρρευση, τις προηγούμενες ημέρες, της πορτογαλικής τράπεζας Banco Espirito Santo – ένα “ατύχημα” στις διεθνείς αγορές δηλαδή.

Τώρα ο Τσακαλώτος πανηγυρίζει για την “αρχή της επιστροφής στην κανονικότητα” με την έκδοση του νέου πενταετούς ομολόγου που αγοράστηκε από “κανονικούς επενδυτές”. Την ίδια ώρα ο εμπορικός πόλεμος ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα οξύνεται, η οικονομία της ευρωζώνης επιβραδύνεται, η Κίνα “πέφτει” και το Brexit πλανιέται απειλητικά στον αέρα...Τα “ατυχήματα” γίνονται κανονικότητα.