Πολιτισμός
Πριν ο διάβολος καταλάβει ότι πέθανε ο Άλμπερτ Φίνεϊ

Ο Άλμπερτ Φίνεϊ

«Ο Άλμπερτ Φίνεϊ, 82 ετών, απεβίωσε γαλήνια έπειτα από σύντομη ασθένεια, την Παρασκευή 8 Φεβρουαρίου, με τους δικούς του ανθρώπους στο πλευρό του».

Έτσι, σύμφωνα με την παραπάνω δήλωση εκπροσώπου της οικογένειας στο BBC, έγινε γνωστό ότι ο διάσημος βρετανός ηθοποιός νικήθηκε τελικά από ασθένεια που διαγνώστηκε το 2011.

Ο Άλμπερτ Φίνεϊ (1936-2019) είχε κάποτε χαρακτηριστεί από τον Λόρενς Ολίβιε ως ένας από τους μεγαλύτερους βρετανούς ηθοποιούς της γενιάς του. Χαρακτηρισμός διόλου ταπεινός, αν αναλογιστούμε πως «απέναντί» του είχε να συγκριθεί με τους Βανέσα Ρεντγκρέιβ (1937), Άλαν Μπέιτς (1934-2003), Μάικλ Κέιν (1933), Πήτερ Ο' Τουλ (1932-2013), Ρίτσαρντ Χάρις (1930-2002) και Σον Κόνερι (1930).

Ο οργισμένος νεολαίος της εργατικής τάξης Άρθουρ Σίτον στην ταινία «Σάββατο Βράδυ… Κυριακή Πρωί» (1961), νόθος γιος της υπηρέτριας ενός αριστοκράτη στο «Τομ Τζόουνς» (1963), Ηρακλής Πουαρό στο «Έγκλημα στο Οριέντ Εξπρές» (1971), ο εκατομμυριούχος Ντάντι Γουόρμπακς που υιοθετεί την μικρή Άννυ από το ορφανοτροφείο στο μιούζικαλ «Άννυ» (1982), ο Ιρλανδός γκάγκστερ Λίο στο «Πέρασμα του Μίλλερ», ένας ψυχρός εκτελεστής την εποχή της ποτοαπαγόρευσης στις ΗΠΑ, ο δικηγόρος Εντ Μάζρι στο γραφείο του οποίου έρχεται να δουλέψει η Έριν Μπρόκοβιτς (Τζούλια Ρόμπερτς), όπου μαζί θα ξεσκεπάσουν τα εγκλήματα της PG&E στην πόλη Χίνκλεϊ της Καλιφόρνια στην «Έριν Μπρόκοβιτς» (2000), ο αγαπητός σε όλους παραμυθάς Έντουαρντ Μπλουμ, στο «Big Fish: Απίθανες Ιστορίες» (2003), ο οικονόμος του πατρικού στη Σκωτία του Τζέιμς Μποντ στο «Skyfall» (2012), είναι ίσως οι πιο γνωστοί του ρόλοι σε ένα σύνολο 28 κινηματογραφικών ταινιών στις οποίες και συμμετείχε.

Ο Άλμπερτ Φίνεϊ ήταν απόφοιτος της Βασιλικής Ακαδημίας Δραματικών Τεχνών του Λονδίνου. Ανήκε στη γενιά εκείνη των βρετανών ηθοποιών του κινηματογράφου που πέρασαν πρώτα από το απαιτητικό βρετανικό θέατρο (Royal Shakespeare Company) και κατάφεραν να καθιερωθούν ως σαιξπηρικοί ηθοποιοί. Το κινηματογραφικό του ντεμπούτο ήταν ένας μικρός ρόλος στην κινηματογραφική μεταφορά του έργου «Ο Διασκεδαστής» (1960) του Τζον Όσμπορν.

Στην ουσία την κινηματογραφική του καριέρα την ξεκίνησε με τον ρόλο ενός νέου εργάτη στην αγγλική επαρχία, στην ταινία του Κάρελ Ράιζ: «Σάββατο Βράδυ… Κυριακή Πρωί». Ρόλος που τον έκανε σταρ μέσα σε μια νύχτα, αφού πολλοί βρήκαν τότε στο πρόσωπό του το πρότυπο του οργισμένου νέου της τάξης τους.

Μια εμβληματική ταινία του βρετανικού κινηματογραφικού κινήματος «Free Cinema» (1954-1963) που προέβαλε τα πραγματικά ζητήματα της καθημερινής ζωής, την πολιτική ριζοσπαστικοποίηση, την ταξική τοποθέτηση δίπλα στα εργατικά και μεσαία κοινωνικά στρώματα, εστιάζοντας στις ανθρώπινες σχέσεις και συμπεριφορές. Αυτοί άλλωστε ήταν και οι άξονες με τους οποίους οι πρωτοπόροι του κινήματος αυτού, Λίντσεϊ Άντερσον, Τόνι Ρίτσαρντσον, Τζον Σλέσιντζερ και Κάρελ Ράις, αποφάσισαν να σπάσουν την έως τότε κινηματογραφική πρακτική των μεγάλων στούντιο, με τις κάμερες να βγαίνουν έξω στο δρόμο, προκαλώντας τη ρήξη με τους έως τότε αισθητικούς περιορισμούς και την πίεση των προϋπολογισμών.

Με τον πρωταγωνιστικό του ρόλο στην ταινία «Τομ Τζόουνς» του Τόνι Ρίτσαρντσον (που στην ουσία σηματοδοτεί και το τέλος του συγκεκριμένου κινήματος), έλαβε την πρώτη του υποψηφιότητα για Όσκαρ. Συνολικά ο Φίνεϊ προτάθηκε πέντε φορές στην Ακαδημία (τέσσερις για Α' Ανδρικού και μία για Β' Ανδρικού ρόλου), αλλά ποτέ δεν ανέβηκε στη σκηνή να παραλάβει χρυσό αγαλματίδιο. Έχει βραβευτεί με Χρυσή Σφαίρα, με BAFTA, με Έμμυ και με SAG.

Ο Άλμπερτ Φίνεϊ ήταν ηθοποιός και αυτό ήταν που τον όριζε και τον ενδιέφερε περισσότερο από οτιδήποτε άλλο στη ζωή του. Αρνήθηκε ακόμη και να αναλάβει το Βρετανικό Εθνικό Θέατρο, παρόλο που ήταν η πρώτη επιλογή του Λόρενς Ολίβιε όταν αυτός αποσύρθηκε.

Τέλος, αρνήθηκε δύο τίτλους, αυτόν του διοικητή του «Εξαίρετου Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας» το 1980 και εκείνον του «Ιππότη» το 2000, ενώ, εμφανίστηκε και στην παράσταση του Ρότζερ Γουότερς: «The Wall-Live in Berlin», μπροστά στο τείχος του Βερολίνου στις 21 Ιουλίου του 1990.

Καλό κολύμπι…

 

* Το «Πριν ο διάβολος καταλάβει ότι πέθανες» είναι μια ταινία του Σίντνεϊ Λιούμετ (2007) με τον Άλμπερτ Φίνεϊ.

Ο τίτλος της ταινίας είναι το τελευταίο κομμάτι από μια ρήση που αγαπάνε ιδιαιτέρως οι Ιρλανδοί όταν τσουγκρίζουν τα ποτήρια τους, και λέει: «Είθε να πας στον παράδεισο μισή ώρα πριν ο διάβολος καταλάβει ότι πέθανες».