Ιστορία
Σιάτλ 1919: Ένα Σοβιέτ στις ΗΠΑ

Συγκέντρωση απεργών στα ναυπηγεία του Σιάτλ

Τον Φλεβάρη του 1919 το Σιάτλ, το μεγάλο λιμάνι και οικονομικό κέντρο των  ΗΠΑ στις ακτές του Ειρηνικού, παρέλυσε από μια πολυήμερη γενική απεργία. Από μόνο του αυτό το γεγονός αρκούσε να περάσει στην ιστορία. Όμως, οι εργάτες και οι εργάτριες του Σιάτλ έκαναν κάτι παραπάνω. Έδωσαν ένα μάθημα τι σημαίνει εργατικός έλεγχος, όχι σε μια επιχείρηση, αλλά σε μια μεγαλούπολη. 

Συνειδητά και οργανωμένα μετέτρεψαν τη γενική απεργία σε μια επίδειξη της δύναμης που έχει η εργατική τάξη να διαχειρίζεται όλες τις κοινωνικές λειτουργίες. Οι αστικές εφημερίδες και οι πολιτικοί έβγαλαν κραυγές για τον “μπολσεβικισμό” που κυρίευσε το Σιάτλ. Και από την άλλη πλευρά, στις προκηρύξεις και τις αναλύσεις των πιο μαχητικών κομματιών των απεργών, η λέξη “σοβιέτ” εμφανιζόταν συχνά. 

Η απεργία δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Το 1919 ήταν η χρονιά με το μεγαλύτερο αριθμό απεργιών στην ιστορία των ΗΠΑ. Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος είχε τελειώσει, ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός ήταν από τους νικητές της μεγάλης αναμέτρησης. Όμως, για την εργατική τάξη το τέλος του πολέμου ήταν το σινιάλο να διεκδικήσει να τα “πάρει όλα πίσω”: μισθούς, συνθήκες εργασίας, συνδικαλισμό. 

Από την αρχή μέχρι το τέλος εκείνης της χρονιάς, 4.160.000 εργάτες/τριες κατέβηκαν σε 3.630 απεργίες. Ο αριθμός των απεργών ήταν τρεις φορές μεγαλύτερος από εκείνον του 1917. Τα αστικά έντυπα θρηνούσαν για τον “απεργιακό πυρετό”, την “απεργιακή επιδημία”. Ήταν ένα κύμα ριζοσπαστικοποίησης, που ταρακουνούσε και τις συντηρητικές συνδικαλιστικές ηγεσίες της Αμερικάνικης Ομοσπονδίας Εργασίας (AFL). 

Μια απεργία στους σιδηροδρόμους που ξεκίνησε από το Σικάγο και απλώθηκε μέχρι το Σαν Φρανσίσκο και τη Νέα Υόρκη κόντρα στη θέληση των συνδικαλιστικών ηγεσιών κατέληξε με νίκη. Το φθινόπωρο η ηγεσία της AFL αναγκάστηκε να στηρίξει την πανεθνική απεργία στη βιομηχανία του χάλυβα, μια απόφαση που πάρθηκε με βαριά καρδιά, για να προλάβει τα “χειρότερα”, να χάσει την ηγεσία από τα “ριζοσπαστικά στοιχεία της αριστεράς”. 

Στις 21 Γενάρη του 1919 οι εργάτες στα ναυπηγεία του Σιάτλ κατέβηκαν σε απεργία. Τα ναυπηγεία έπαιζαν κεντρικό ρόλο στην οικονομική δραστηριότητα, όχι μόνο της πόλης, αλλά ολόκληρων των ΗΠΑ. Το 1/4 των πλοίων που ναυπηγήθηκαν στη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου βγήκαν από τα ναυπηγεία του Σιάτλ. 

Το συνδικάτο των ναυπηγείων ήταν η ραχοκοκαλιά του εργατικού κινήματος της πόλης. Το συνδικάτο απαιτούσε αυξήσεις για όλους, ειδικευμένους και ανειδίκευτους, τα αφεντικά πρότειναν αυξήσεις μόνο για ένα περιορισμένο αριθμό ειδικευμένων εργατών. Τριάντα πέντε χιλιάδες εργάτες στα ναυπηγεία του Σιάτλ κατέβηκαν σε απεργία και μαζί τους ακόμα 15 χιλιάδες στη γειτονική Τακόμα. 

Απεργία

Το Κεντρικό Εργατικό Συμβούλιο του Σιάτλ (CLC, ΚΕΣ- ανάλογο του Εργατικού Κέντρου εδώ) ζήτησε από τα σωματεία μέλη του να ψηφίσουν αν είναι υπέρ μιας απεργίας συμπαράστασης. Η απόφαση ήταν ομόφωνη. Την στήριξή τους διατράνωσαν και σωματεία που δεν ανήκαν στη δύναμή του, όπως οι Βιομηχανικοί Εργάτες του Κόσμου (IWW). 

Οι “γουόμπλις”, όπως είχαν γίνει γνωστοί, ήταν ένα μαχητικό συνδικάτο με ηγεσία επαναστάτες που στήριζε τις απεργίες, οργάνωνε ανειδίκευτους, γυναίκες και μετανάστες, και είχε δεχτεί σκληρές διώξεις για την αντιπολεμική διεθνιστική του δράση. Η Ένωση Ιαπώνων Εργατών, ήταν ένα άλλο συνδικάτο που βρισκόταν έξω από τις γραμμές του “επίσημου” συνδικαλισμού αλλά βγήκε μαχητικά στην απεργία. 

Η Γενική Απεργία ορίστηκε να ξεκινήσει στις 6 Φλεβάρη. Την προηγούμενη μέρα, η καθημερινή εφημερίδα του CLC κυκλοφορούσε με ένα πρωτοσέλιδο άρθρο που θα έμενε στην ιστορία:

“Η οργανωμένη εργατική τάξη θα θρέψει τον πληθυσμό: Δώδεκα μεγάλες κουζίνες θα διανέμουν φαγητό με χαμηλό κόστος σε όλους. Η οργανωμένη εργατική τάξη θα φροντίσει τα βρέφη και τους αρρώστους: οι γαλατάδες και οι μεταφορείς των καθαριστηρίων έχουν σχεδιάσει πως θα φτάνει το γάλα στα μωρά και τους ασθενείς και πως θα καθαρίζονται τα σεντόνια των νοσοκομείων. Η οργανωμένη εργατική τάξη θα εξασφαλίσει την τάξη: η απεργιακή επιτροπή θα οργανώσει φρουρά που θα το εξασφαλίζει.

Τη νίκη για την απεργία δεν θα τη φέρει μόνο η αποχή από τη δουλειά. Αυτό που θα φέρει τη νίκη είναι η δύναμη των απεργών να διαχειριστούν τα πράγματα. Το κλείσιμο των επιχειρήσεων δεν θα έχει επίδραση στους κυρίους στ’ ανατολικά. Δεν έχουν πρόβλημα να αφήσουν τα βορειοδυτικά να πάνε στο διάολο αφού κάθονται πάνω σε ένα βουνό από χρήμα. 

Όμως, το κλείσιμο των καπιταλιστικών επιχειρήσεων στο Σιάτλ την ίδια στιγμή που οι εργάτες οργανώνουν την τροφοδοσία του πληθυσμού, τη φροντίδα των βρεφών και των ασθενών, τη τήρηση της τάξης, αυτό θα τους ταρακουνήσει, γιατί μοιάζει πολύ σαν να παίρνουν την εξουσία οι εργάτες”. 

Κεντρική Απεργιακή Επιτροπή

Πράγματι έτσι κι έγινε. Εκατό χιλιάδες εργάτες και εργάτριες κατέβηκαν στην απεργία, σε μια πόλη με τριακόσιες χιλιάδες πληθυσμό. Η Κεντρική Απεργιακή Επιτροπή, με 330 αντιπροσώπους από όλους τους κλάδους που απεργούσαν συγκροτήθηκε σε σώμα και η 15μελής εκτελεστική της επιτροπή κανόνιζε την καθημερινότητα της απεργίας. Οι συνεδριάσεις της τελευταίας ήταν δημόσιες, ανοιχτές σε όλους τους απεργούς να τις παρακολουθούν και οι αποφάσεις της μπορούσαν να ανακληθούν άμεσα από τη συνέλευση της Κεντρικής Απεργιακής Επιτροπής. Συγκροτήθηκαν υποεπιτροπές για τα οικονομικά, την προπαγάνδα, τα αιτήματα για εξαίρεση από την απεργία. 

Μερικά παραδείγματα από τα πρακτικά της απεργιακής επιτροπής: 

“Οι αμαξάδες των σκουπιδιάρικων ζητούν οδηγίες. Τους επιτρέπεται να μεταφέρουν σκουπίδια που μπορεί να απειλήσουν τη δημόσια υγιεινή αλλά όχι στάχτες και χαρτί. Στις άμαξες τους να έχουν επιγραφή: ‘εξαιρείται με εντολή της απεργιακής επιτροπής”. 

“Οι υπάλληλοι φαρμακείων έστειλαν αναφορά για τις ανάγκες υγείας της πόλης. Να τοποθετηθεί μια επιγραφή έξω από κάθε φαρμακείο που να γράφει: δεν γίνονται πωλήσεις κατά τη διάρκεια της απεργίας, θα εξυπηρετούνται μόνο συνταγές από γιατρούς”.  

Σε τριάντα πέντε σημεία στις γειτονιές λειτουργούσαν κέντρα για εφοδιασμό με γάλα. Επίσης, 21 κουζίνες/καφετέριες πρόσφεραν ζεστά γεύματα, 30 χιλιάδες και παραπάνω ημερησίως. Για τα μέλη των συνδικάτων η τιμή ήταν 25 σεντς το γεύμα. Για τους υπόλοιπους 35 σεντς. Η Εργατική Φρουρά συγκροτήθηκε από τριακόσιους βετεράνους του πολέμου. Τα μέλη της έφεραν μόνο το λευκό περιβραχιόνιο που τους είχε εφοδιάσει η απεργιακή επιτροπή. Ήταν ό,τι χρειαζόταν για να εξασφαλίζουν με το κύρος τους ότι δεν θα γίνονται κλεψιές, λεηλασίες ακόμα και καυγάδες. 

Ρωσία

Εχθροί και φίλοι της απεργίας σύγκριναν την απεργιακή επιτροπή και τον έλεγχό της, με τα σοβιέτ της επαναστατικής Ρωσίας. Πράγματι, η Ρώσικη Επανάσταση και ο Κόκκινος Οκτώβρης, ήταν έμπνευση για την Αριστερά του Σιάτλ -μια ισχυρή Αριστερά με μια μαζική οργάνωση του Σοσιαλιστικού Κόμματος που είχε αντιταχθεί στον πόλεμο και με μια σημαντική παρουσία των IWW. 

Όταν ξεκίνησε η απεργία στα ναυπηγεία μια προκήρυξη που κυκλοφόρησε ανάμεσα στους απεργούς έκανε την σύνδεση άμεσα. Είχε τίτλο Russia Did It - Η Ρωσία το έκανε. Έγραφε: “Και στην Ρωσία τα αφεντικά αρνούνταν να δώσουν έναν αξιοπρεπή μισθό στους εργάτες. Οι εργάτες της Ρωσίας έκαναν στην άκρη τα αφεντικά και μαζί μ’ αυτά και το όργανό τους την ρωσική κυβέρνηση, και πήραν την οικονομία στα χέρια τους”. 

Τον Δεκέμβρη του 1917 το λιμάνι του Σιάτλ αντίκρυσε ένα πρωτοφανές θέαμα: ένα μεγάλο εμπορικό πλοίο κατέφτασε εκεί, με κόκκινα λάβαρα να ανεμίζουν. Ήταν το Σίλκα που μετέφερε τρόφιμα στην πεινασμένη Ρωσία και έδεσε για να ανεφοδιαστεί με καύσιμα. Χιλιάδες εργάτες και εργάτριες έσπευσαν στην προκυμαία να το υποδεχτούν. Στη συνέχεια μια μεγάλη συγκέντρωση άκουσε τον Ντανίλ Τερανίνοφ, ναύτη του πλοίου να μιλάει για την εξουσία των σοβιέτ. “Ποτέ άλλοτε το Σιάτλ δεν είχε ξαναζήσει μια τέτοια εκδήλωση επαναστατικού αισθήματος όπως την στιγμή που ανέβηκε στο βήμα ο Ρώσος συνάδελφος” έγραφε η εφημερίδα του Σοσιαλιστικού Κόμματος. 

Και μερικούς μήνες μετά, το φθινόπωρο του 1918, η καθημερινή εφημερίδα του ΚΕΣ ήταν το πρώτο αμερικάνικο έντυπο που δημοσίευσε το περίφημο Γράμμα προς τους Αμερικάνους Εργάτες του Λένιν. Το καλοκαίρι του 1919, οι λιμενεργάτες του Σιάτλ ανακάλυψαν ότι φορτία με την επιγραφή “ραπτομηχανές” ήταν στην πραγματικότητα φορτία όπλων για τον αντεπαναστατικό στρατό του ναυάρχου Κολτσάκ στη Σιβηρία. Αρνήθηκαν να τα φορτώσουν και ξυλοφόρτωσαν τους λιγοστούς απεργοσπάστες που προθυμοποιήθηκαν να το κάνουν. 

Η απεργία στο Σιάτλ σταμάτησε μετά από πέντε μέρες. Οι απεργοί βρέθηκαν μπροστά σε ένα εμπόδιο που δεν μπορούσαν να το ξεπεράσουν με την απεργιακή δράση. Τον αμερικάνικο στρατό που στρατοπέδευσε στην πόλη και απειλούσε ότι θα “αποκαταστήσει την τάξη” με τις ξιφολόγχες και τα πολυβόλα. Αυτή η απειλή έδωσε τη δυνατότητα και στις κεντρικές συνδικαλιστικές ηγεσίες να εκβιάσουν τους “αντάρτες” του Κεντρικού Εργατικού Συμβουλίου της πόλης να κάνουν πίσω. 

Η απεργία μπορεί να ηττήθηκε αλλά η εργατική τάξη του Σιάτλ είχε “μεταφράσει” τη λέξη σοβιέτ σε μια γλώσσα που ταίριαζε με τις εμπειρίες και τις ελπίδες της αμερικάνικης εργατικής τάξης.