Πολιτισμός
Κινηματογράφος: Green Book-Μια αντιρατσιστική ταινία με Όσκαρ

Στις ΗΠΑ από το 1934 έως το 1964 εκδιδόταν το green book ένας χρήσιμος οδηγός για τους Αφροαμερικανούς αυτοκινητιστές παρέχοντας τους πληροφορίες για το που μπορούν να σταθμεύσουν, να φάνε ή να κοιμηθούν, όταν ταξίδευαν στον αμερικανικό Νότο. Το ταξίδι για έναν μαύρο εκεί ήταν τόσο επικίνδυνο που ήταν απαραίτητος ένας τέτοιος μπούσουλας. Η χώρα της ελευθερίας ήταν και είναι στην πραγματικότητα μια βαθιά διαιρεμένη κοινωνία σε καθαρούς λευκούς και σε απόκληρους Αφροαμερικανούς. Τα χρόνια της μεγάλης οικονομικής ανάπτυξης, τις υποτιθέμενης ευημερίας, οι ταξικές διαφοροποιήσεις ήταν εκεί παρούσες, φευ, ο καπιταλισμός είτε σε ανοδική, είτε σε καθοδική φάση, δεν είχε, ούτε έχει, ούτε θα έχει ποτέ ανθρώπινο πρόσωπο. Ήταν πάντα μια μηχανή διαιρέσεων και αποκλεισμών, μια μηχανή δημιουργίας πλούτου και φτώχειας, ακμής και παρακμής, δημιουργίας και καταστροφής.

Με φόντο την τεράστια αμερικανική ενδοχώρα παρακολουθούμε ένα ενδιαφέρον φιλμ (road movie) που βασίζεται σε αληθινά γεγονότα. Πρόκειται για ένα ταξίδι από το Μπρονξ της Νέας Υόρκης μέχρι τα βάθη του αμερικάνικου Νότου. Το ταξίδι αφορά τις προγραμματισμένες συναυλίες του Ντον Σίρλεϊ ενός διάσημου πιανίστα, ο οποίος θα προσλάβει για οδηγό του τον ιταλικής καταγωγής Τόνι Βαλελόνγκα. Στους ρόλους οι εξαιρετικοί ηθοποιοί, Μαρχέσαλα Άλι και Βίγκο Μόρτενσεν αντίστοιχα. Ο Ντον Σίρλεϊ είναι ένας καλλιεργημένος μαύρος αστός, με ευγενικούς τρόπους συμπεριφοράς, όπου στη δίμηνη περιοδεία του χρειάζεται έναν βοηθό και σαν τον πιο κατάλληλο βρίσκει τον λευκό Τόνι. Ο τελευταίος είναι ένας μπράβος σε νυχτερινά κέντρα, άξεστος, πολυλογάς, αγενής και ρατσιστής. Το κίνητρο για να δεχτεί τη δουλειά είναι η πολύ καλή αμοιβή. Καθώς το αυτοκίνητο διασχίζει την αμερικανική επικράτεια ο σκηνοθέτης Πίτερ Φαρέλι θα μας δείξει τη ρατσιστική Αμερική χωρίς να το δηλώνει εμφατικά, με αρκετή σοβαρότητα αλλά και με αρκετό χιούμορ (άλλωστε πρόκειται για τον σκηνοθέτη της φαρσοκωμωδίας «ο Ηλίθιος και Πανηλίθιος»). Καθώς η δράση της ταινίας εξελίσσεται οι δυο αντίθετοι χαρακτήρες θα έρχονται όλο και πιο κοντά. Έτσι θα αναδυθεί μια φιλία ανάμεσα σε έναν λευκό εργάτη και σε ένα διάσημο μαύρο καλλιτέχνη. Ο ένας αντιμετωπίζει την ανασφάλεια και την εκμετάλλευση και ο άλλος το ρατσισμό. Σε μια στιγμή ο Τόνι θα πει στον Ντον «νιώθω περισσότερο μαύρος από σένα»  και ο αυτός θα του απαντήσει «τι να πω εγώ που δεν είμαι ούτε λευκός ούτε νέγρος». Η σημειολογία είναι εμφανής, δεν είναι ο «μαύρος» που υπόκειται στην εκμετάλλευση, αλλά ο εργάτης και ότι το μαύρο δέρμα αποτελεί εξ ορισμού κόκκινο πανί για τους ρατσιστές του Νότου. 

Το Πράσινο Βιβλίο είναι μια ταινία που βλέπεται ευχάριστα από την αρχή μέχρι το τέλος. Μέσα από τη σχέση μια φιλίας που δημιουργείται de facto παρακολουθούμε μια βαθιά ανθρώπινη και αντιρατσιστική ταινία. Ένα τέτοιο φιλμ αποτελεί μια ευχάριστη έκπληξη για τα αμερικανικά δεδομένα σε μια εποχή μάλιστα που η κρίση του καπιταλισμού επανεφέρει την ατζέντα του ρατσισμού και του φασισμού. Τη στιγμή που ο τρόμος της άρχουσας τάξης από το ξύπνημα του γίγαντα που λέγεται προλεταριάτο στοιχείωνει τα ονειρά της για ένα τέλος της ιστορίας. 

 Χωρίς να είναι ένα μεγάλο έργο που πραγματοποιεί τη βαθιά ανατομία του ρατσισμού, σε μαγεύει, γιατί είναι πραγματικό, ευαίσθητο και ανθρώπινο, ιδιαίτερα χρήσιμο για τη σημερινή πραγματικότητα, ανεξάρτητα αν κινηματογραφούνται τα πάντα σαν να συμβαίνουν σε άλλο χρόνο, μια ρετρό απεικόνιση του παρελθόντος. Προφανώς δεν ήταν στα σχέδια του σκηνοθέτη να γεφυρώσει το χτές με το σήμερα, όμως έχει ελάσσονα σημασία, γιατί αυτό που μετράει είναι ότι υπάρχει μια Αμερική που σκέφτεται διαφορετικά. 

Όσο για την αιτία που δημιουργεί τον ρατσισμό φυσικά δεν έχει εξαληφθεί είναι εκεί παρούσα, το Μπρονξ είναι γεμάτο άνεργους Αφροαμερικανούς, κοινωνικά αποκλεισμένους, ενώ στο Νότο αρχίζει πάλι να εμφανίζεται η σκληρή, η αιματοβαμμένη ρατσιστική ακροδεξιά. Το συνιστούμε ανεπιφύλακτα, αν δεν το βρείτε στις κινηματογραφικές αίθουσες διατίθεται στο διαδίκτυο.