Διεθνή
Σρι Λάνκα: Στην αποικιοκρατία οι ρίζες της βαναυσότητας

290 άνθρωποι σκοτώθηκαν και εκατοντάδες περισσότεροι τραυματίστηκαν από την αλυσίδα εννιά επιθέσεων σε εκκλησίες και ξενοδοχεία την περασμένη βδομάδα στη Σρι Λάνκα. Τα τραγικά αυτά γεγονότα δεν αποτελούν εξαίρεση αλλά τον κανόνα σε μια χώρα που  -από το 1948 που κέρδισε την ανεξαρτησία της- δεν βγήκε ποτέ από τον κύκλο της βίας.

Η μαζική κρατική βία έχει κοστίσει τη ζωή σε δεκάδες χιλιάδες αθώους όλα αυτά τα χρόνια. Μόλις πριν από 10 χρόνια τελείωσε επισήμως ο “εμφύλιος πόλεμος”, στην τελική φάση του οποίου ο ΟΗΕ εκτιμά πως δολοφονήθηκαν 40 χιλιάδες άμαχοι από τις δυνάμεις του κράτους. Οι ρίζες του διχασμού και της βαναυσότητας βρίσκονται στην αποικιοκρατία. Οι σημερινοί ανταγωνισμοί μεταξύ Κίνας, Ινδίας και ΗΠΑ προκαλούν νέες κρίσεις και αναζωπυρώνουν τις εντάσεις.

Η Σρι Λάνκα πέρασε διαδοχικά από πορτογαλική, ολλανδική και τελικά βρετανική αποικιοκρατία. Μετά από 300 χρόνια αντίστασης στους αποικιοκράτες, οι Βρετανοί κατάφεραν στις αρχές του 19ου αιώνα να ενοποιήσουν το νησί (Κεϋλάνη τότε) κατακτώντας και τις ορεινές περιοχές που παρέμεναν ανεξάρτητες. Εκμεταλλεύονταν τον τόπο μέσα από φυτείες για εξαγωγή. Δίπλα στην κανέλα, οι Βρετανοί λίγο αργότερα εισήγαγαν το τσάι και μετά το καουτσούκ. Επειδή δεν εμπιστεύονταν τους ντόπιους χωρικούς από τους οποίους είχαν κλέψει τη γη, οι Βρετανοί φέρνουν όλο και περισσότερους εργάτες και εργάτριες από την νότια Ινδία για να δουλέψουν. Η πλειοψηφία των ντόπιων μιλούσε σινχαλέζικα και ήταν βουδιστές και οι νεοφερμένοι μιλούσαν Ταμίλ. Στο νησί υπήρχε ήδη μεγάλη μειονότητα ντόπιων Ταμίλ από αιώνες. Στην πλειοψηφία τους ηταν Ινδουϊστές. Στη Σρι Λάνκα υπάρχουν σημαντικές μειονότητες μουσουλμάνων και χριστιανών, Οι Βρετανοί χρησιμοποίησαν την τακτική του “διαίρει και βασίλευε” στο έπακρο, δίνοντας διαφορετικά προνόμια και περισσότερες δουλειές στους Ταμίλ, προσπαθώντας να στρέψουν την πλειοψηφία ενάντια στη μειονότητα αντί ενάντια στα αφεντικά και την αποικιοκρατία.

Ανεξαρτησία

Μετά τον αγώνα της ινδικής ανεξαρτησίας οι Βρετανοί αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν και τη Σρι Λάνκα. Όμως το Ενωμένο Εθνικό Κόμμα που ανέλαβε την κυβέρνηση (και κυβερνάει και σήμερα) ήταν γεμάτο από πρώην συνεργάτες της αποικιοκρατίας. 

Αν και το νέο καθεστώς προσπαθούσε να ενσωματώνει τις μειονότητες, ο σινχαλέζικος εθνικισμός έγινε κεντρική ιδεολογία του κράτους της Σρι Λάνκα. Σε κάθε ευκαιρία εκφραζόταν το μίσος και η περιθωριοποίηση των Ταμίλ. Εκατοντάδες χιλιάδες Ταμίλ εργάτες που προέρχονταν από την Ινδία έχασαν τα πολιτικά τους δικαιώματα. Εκτός των άλλων οι σινχαλέζοι εθνικιστές φοβούνταν τι εκλογικά αποτελέσματα θα είχε η μεγάλη διείσδυση της Αριστεράς σε αυτούς τους πληθυσμούς. Τελικά τη δεκαετία του 60 σχεδόν μισό εκατομμύριο Ταμίλ στάλθηκαν με το ζόρι στην Ινδία όπου κατέληξαν σε καταυλισμούς προσφύγων. Ο διωγμός δεν έβαλε τέλος στον ρατσισμό. Επίσημες και ημιεπίσημες συμμορίες δολοφονούσαν και εξευτέλιζαν τους Ταμίλ. Το 1981 έκαψαν μια βιβλιοθήκη με 90 χιλιάδες βιβλία, κάποια ιστορικής αξίας για την κοινότητα των Ταμίλ. 

Ήδη πολλοί ριζοσπαστικοποιημένοι νέοι έβλεπαν σαν μόνη λύση την ένοπλη αντίσταση και δυνάμωσαν οργανώσεις όπως οι Τίγρεις των Ταμίλ. Το 1983 ξέσπασε και επίσημα ο πόλεμος. Ο στρατός προχώρησε αρχικά σε ένα πογκρόμ με χιλιάδες θύματα. Η κλιμάκωση της βαρβαρότητας από πλευράς του κράτους έσπρωξε και το αντάρτικο σε αντίστοιχες τακτικές. Στην τελική φάση του πολέμου το 2009 η αεροπορία της Σρι Λάνκα δεν τηρούσε πλέον κανέναν περιορισμό. Βομβάρδιζαν αυτοσχέδια νοσοκομεία δολοφονώντας όλους τους τραυματίες που περιθάλπονταν. Χημικές βόμβες, σαρωτικοί βομβαρδισμοί και τελικά μαζικά στρατόπεδα συγκέντρωσης και υποχρεωτικής μετακίνησης. Το σινχαλέζικο κράτος χρησιμοποίησε όλων των ειδών τα όπλα, για να κηρύξει την “ειρήνη” το 2009 όταν διέλυσε τους Τίγρεις και δολοφόνησε όλη την ηγεσία τους.

Σε κάθε επεισόδιο πολιτικής ή οικονομικής κρίσης το κράτος της Σρι Λάνκα έπαιζε το χαρτί του διχασμού. Το 2004 το τσουνάμι που χτύπησε το νησί προκάλεσε 30 χιλιάδες νεκρούς και ακολούθησε ένα διεθνές κύμα αλληλεγγύης, αλλά η κυβέρνηση το αξιοποίησε για να φουντώσει ο ανταγωνισμός γύρω από το ποιες περιοχές και ποιες εθνότητες θα έβγαιναν ωφελημένες. Ο ρατσισμός στρεφόταν πάντα και εναντια στη μουσουλμανική και τη χριστιανική μειονότητα. 

Σήμερα οι ανταγωνισμοί μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ απειλούν να μετατρέψουν την Σρι Λάνκα ξανά σε μήλο της έριδος. Η κατάσταση ήρθε στο διεθνές προσκήνιο στα τέλη του 2017, όταν έγινε γνωστό πως η Σρι Λάνκα αναγκάστηκε να χαρίσει το ολοκαίνουργιο λιμάνι Χαμπαντότα στην Κίνα, καθώς η Σρι Λάνκα δεν μπορούσε πλέον να αποπληρώσει τα χρέη της προς την κινέζικη κυβέρνηση. Η οικονομική στενότητα προκάλεσε πολιτική κρίση, με τον πρόεδρο της χώρας να διορίζει ξαφνικά καινούργιο πρωθυπουργό, χωρίς όμως ο προηγούμενος να έχει δηλώσει παραίτηση. Πίσω από τις πολιτικές αντιπαραθέσεις, ήταν ολοφάνερος ο διχασμός για τον εξωτερικό προσανατολισμό της χώρας. Προς την Κίνα κοιτάζει ο πρόεδρος Σιρισένα και ο ολιγοήμερος “πρωθυπουργός” Ρατζαπάκσα, προς την Ινδία και τη Δύση κοιτάζει ο Βικρεμεσίνγκε. Την ώρα που η Κίνα αγοράζει και εκβιάζει τη Σρι Λάνκα με τα δάνειά της, η Δύση προσπαθεί να διατηρήσει το στάτους κβο, πουλώντας όπλα, αδιαφορώντας φυσικά για το ότι ο σινχαλέζικος στρατός ειδικεύεται να στρέφει αυτά τα όπλα κατά του ίδιου του άμαχου πληθυσμού.

Ας μην μας πουλάνε υποκρισία λοιπόν οι ιμπεριαλιστές που θυμήθηκαν να συλλυπηθούν τα θύματα των επιθέσεων της περασμένης βδομάδας. Έχουν το βασικό μερίδιο ευθύνης και γι’ αυτό το έγκλημα.