Διεθνή
Ιταλία-Βρετανία: Οι “έξυπνοι” χειρισμοί στρώνουν το δρόμο στην (ακρο)δεξιά

3/9, Διαδήλωση ενάντια στον Μπόρις Τζόνσον στο Λονδίνο. Φωτό: Guy Smallman/Socialist Worker

Η Βρετανία πλέον ξεπέρασε την Ιταλία και κρατάει τα σκήπτρα του πιο διαλυμένου πολιτικού συστήματος για αναπτυγμένη καπιταλιστική χώρα. Βρίσκονται, ωστόσο, σε εξέλιξη προσπάθειες για λύσεις που έχουν παραλληλισμό μεταξύ τους και για τις δύο χώρες υπό κυβερνητική κρίση.

Την περασμένη βδομάδα ανέλαβε καινούργια κυβέρνηση στη Ρώμη. Πρόκειται για μια συμμαχία του κινήματος των Πέντε Αστέρων, ενός κόμματος που εκφράζεται ανοιχτά κατά του κατεστημένου, και του κεντροαριστερού Δημοκρατικού Κόμματος (PD), ενός κόμματος από το βαθύ κατεστημένο. Οι εξελίξεις έρχονται μετά την κατάρρευση της προηγούμενης συμμαχίας μεταξύ των Πέντε Αστέρων (5Α) και της ακροδεξιάς Λέγκας του Ματέο Σαλβίνι.

Οι ηγέτες και των 5Α και του PD καταγγέλλον τον Σαλβίνι ως “βάρβαρο”. Βάρβαρος είναι σίγουρα, πρώτα και κύρια λόγω της άγριας, ρατσιστικής εκστρατείας του εναντίον των μεταναστών. Όμως το δρόμο τού τον είχαν ανοίξει οι αντι-μεταναστευτικές πολιτικές της προηγούμενης κυβέρνησης του PD.

Εξάλλου, υπάρχει ελάχιστη συνοχή μεταξύ του PD, κόμματος έντονα νεοφιλελεύθερου και φιλο-ΕΕ, και των ιστορικά ευρωσκεπτικιστικών Πέντε Αστέρων, οι οποίοι ήρθαν στην εξουσία καταγγέλλοντας τη λιτότητα που επιβάλλουν οι Βρυξέλλες. Ένας σχολιαστής περιγράφει τις πολιτικές της νέας κυβέρνησης ως “τεχνοκρατικό λαϊκισμό”. Αλλά θα είναι δύσκολο να συνδυαστούν οι δεσμεύσεις των 5Α για πιο γενναίες κοινωνικές πολιτικές με τις αντίστοιχες δεσμεύσεις του PD για “δημοσιονομική υπευθυνότητα” και για τεμενάδες μπροστά στην ΕΕ.

Αυτό που τους φέρνει μαζί είναι κυρίως ο φόβος προς τον Σαλβίνι. Η Λέγκα προηγείται στις δημοσκοπήσεις με πάνω από 30%. Ο Σαλβίνι έσπασε τη συμμαχία με τους 5Α για να επιβάλει εκλογές στις οποίες οι 5Α θα έχαναν πολλές έδρες ενώ η Λέγκα θα γινόταν το κυρίαρχο κόμμα. Η νέα κυβέρνηση είναι πρωτίστως ένα μέσο για να πάρει παράταση αυτή η ανατροπή.

Το αστείο είναι ότι κάτι παρόμοιο αρχίζει να διαφαίνεται στη Βρετανία. Η παρανοϊκή μέθοδος της κυβέρνησης του Μπόρις Τζόνσον βασίζεται στην προσπάθεια να πεταχτεί η Βρετανία εκτός ΕΕ στις 31 Οκτώβρη σε συνδυασμό με κοινοβουλευτικές εκλογές κοντά σε εκείνη την ημερομηνία που θα μπορούσαν να δώσουν πλειοψηφία στον Τζόνσον. 

Το σκεπτικό πίσω από αυτή τη στρατηγική φαίνεται να προέρχεται από τον σύμβουλο του Τζόνσον, Ντόμινικ Κάμινγκς, οργανωτή της επίσημης εκστρατείας για την έξοδο από την ΕΕ στο δημοψήφισμα του 2016. Ο Κάμινγκς πιστεύει πως το Μέσα ή Έξω από την ΕΕ μετατρέπεται στη βασική διαχωριστική γραμμή στην κοινή γνώμη. Κατά συνέπεια, η μετατροπή των Τόρηδων στο αδιαμφισβήτητα αντι-ΕΕ κόμμα αναδεικνύεται σε κλειδί για την εκλογική επιτυχία. Η διαγραφή φιλο-Ευρωπαίων βαρόνων όπως ο Κεν Κλαρκ και ο Νίκολας Σόαμς βοηθάει σε αυτή την προσπάθεια αναβάπτισης. Μια προσπάθεια που θα μετέτρεπε τους Τόρηδες σε κάτι που θα αρχίζει να μοιάζει με ακροδεξιό κόμμα, όπως η Λέγκα.

Το Εργατικό Κόμμα προχωράει σε ολοένα μεγαλύτερο συντονισμό με τα υπέρ της παραμονής στην ΕΕ κόμματα της αντιπολίτευσης, τους Φιλελεύθερους, τους Σκοτσέζους εθνικιστές, το ουαλικό κόμμα ανεξαρτησίας και με αντάρτες βουλευτές των Τόρηδων για να μπλοκάρει αυτή τη στρατηγική. Πρώτα, πέρασαν ένα νόμο που αναγκάζει τον Τζόνσον να επιδιώξει ακόμη μια παράταση για το Μπρέξιτ, αν δεν καταφέρει καινούργια συμφωνία με την ΕΕ ως τις 31 Οκτώβρη. Δεύτερον, αρνούνται να ψηφίσουν υπέρ της πρόωρης προσφυγής στις κάλπες ώστε να επιλυθεί η κοινοβουλευτική κρίση, αν πρώτα ο Τζόνσον δεν έχει πάρει αυτήν την παράταση.

Στροφή 180 μοιρών

Ο Τζέρεμι Κόρμπιν ως τώρα δεν είχε σταματήσει να ζητάει εκλογές, συνεπώς πρόκειται για στροφή 180 μοιρών. Το πρόβλημα του να κάνεις συμμαχίες με νεοφιλελεύθερους του κατεστημένου ενάντια στη δεξιά είναι ότι στην πραγματικότητα έτσι μπορεί να δυναμώσει η δεξιά. Η νέα κυβέρνηση στη Ρώμη αφήνει το Σαλβίνι ελεύθερο να καταγγέλλει την κατάρρευση των 5Α στην αγκαλιά της παλιάς συμμορίας που κακοδιοίκησε την Ιταλία για δεκαετίες.

Αντίστοιχα, αν το Εργατικό Κόμμα συμμαχήσει με κόμματα όπως οι Φιλελεύθεροι -οι οποίοι έχουν δεσμευτεί να μπλοκάρουν κάθε προσπάθεια του Κόρμπιν να γίνει πρωθυπουργός- με στόχο να μην γίνουν εκλογές, παίζει το παιχνίδι του Τζόνσον. “Οι εσωτερικές δημοσκοπήσεις δείχνουν πως αν οι Τόρηδες κατέβουν στις εκλογές με κέντρο μόνο το Μπρέξιτ, θα είναι μια δύσκολη μάχη”, λέει ένα στέλεχος του μηχανισμού των Συντηρητικών στους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς. “Όμως, αν κάνουμε μια εκστρατεία ενάντια στους πολιτικούς που αρνούνται να εφαρμοστεί αυτό που ψήφισε ο κόσμος, θα είναι ένα πολύ πιο νικηφόρο μήνυμα”.

Σύμφωνα με μια δημοσκόπηση της εταιρείας Comres, το 50% λένε Ναι και το 18% λένε Οχι σε πρόωρες εκλογές αν συνεχιστεί το αδιέξοδο του Μπρέξιτ. Είναι αλήθεια πως υπάρχουν και δημοσκοπήσεις που δείχνουν πως οι Εργατικοί θα πάνε καλύτερα αν οι εκλογές γίνουν μετά τις 31 Οκτώβρη με τη Βρετανία ακόμη εντός της ΕΕ.

Όμως οι δημοσκοπήσεις δεν λένε ολόκληρη την αλήθεια. Στη διάρκεια του 2017, ο Κόρμπιν άλλαξε την ατζέντα, μεταφέροντας τη συζήτηση από το Ναι ή Όχι στο Μπρέξιτ στην κόντρα με τη λιτότητα και την ανισότητα. Οι πιθανότητες των Εργατικών για νίκη αυτή τη φορά εξαρτώνται από το αν ο Κόρμπιν θα μπορέσει να κάνει κάτι παρόμοιο. Οι “έξυπνοι” χειρισμοί μαζί με το νεοφιλελεύθερο κέντρο το πιθανότερο είναι ότι θα γυρίσουν μπούμερανγκ.