Διαβάσετε σε μορφή pdf το τεύχος
Διεθνή
Η δύναμη του αραβικού πεζοδρόμιου
«Στο Λίβανο και το Ιράκ οι διαδηλωτές έχουν βγει με ορμή στους δρόμους και τα σκαλπ που έχουν πάρει είναι σημαντικά», γράφουν οι Φαινάνσιαλ Τάιμς την Δευτέρα 4 Νοέμβρη. Δυο μέρες μετά την παραίτηση του Χαρίρι στο Λίβανο, ο πρόεδρος του Ιράκ ανακοίνωνε ότι θα γίνουν έκτακτες εκλογές (οι προηγούμενες έγιναν ένα χρόνο πριν) και ο πρωθυπουργός θα παραιτηθεί.
Το κίνημα που ξέσπασε στις αρχές Οκτώβρη μετράει ήδη 260 νεκρούς από την καταστολή, μαζί με χιλιάδες τραυματίες και συλληφθέντες. Όμως, αυτή η καταστολή δεν το έκαμψε αντίθετα το έκανε ακόμα πιο μαχητικό και ριζοσπαστικό. Παρά τις εξαγγελίες του προέδρου για έκτακτες εκλογές, η Βαγδάτη παρέλυσε από τις διαδηλώσεις, το συνδικάτο των εκπαιδευτικών κήρυξε απεργία, και το ίδιο έκαναν συνδικάτα των δημοσίων υπαλλήλων στη Βασόρα, στο νότιο Ιράκ.
Όπως γράφει ο Κασέμ Μουχάμεντ (ψευδώνυμο Ιρακινού ακτιβιστή): «Η βίαιη απάντηση του κράτους στις διαδηλώσεις ριζοσπαστικοποίησε το κίνημα. Στην αρχή οι διαδηλωτές πρόβαλαν επτά αιτήματα αλλά από τη δεύτερη μέρα της καταστολής η νεολαία άρχισε να απαιτεί την ανατροπή του καθεστώτος. Δεν έχουμε νερό, ηλεκτρικό, δεν έχουμε τίποτα’ ακουγόταν με την κατάληξη: ‘Η κυβέρνηση πρέπει να πέσει, θέλουμε να αλλάξουμε το διεφθαρμένο σύστημα και να απαλλαγούμε από αυτό το διεφθαρμένο καθεστώς και τους κολλητούς του».
Αυτό το σύστημα το έστησε ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός μετά την εισβολή και κατοχή του Ιράκ το 2003. Νεοφιλελευθερισμός ήταν η οικονομική συνταγή και στο πολιτικό πεδίο το μοίρασμα της κρατικής ισχύος με βάση κόμματα που αναφέρονταν σε θρησκευτικές και εθνικές «κοινότητες». Τίποτα δεν πήγε καλά για τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό: η κυβέρνηση του Ιράκ είναι πιο κοντά στο Ιράν παρά στις ΗΠΑ.
Παράλληλα, η νέα γενιά που βρίσκεται στη πρώτη γραμμή των διαδηλώσεων, ζει τον παραλογισμό να έχει κάτω από τα πόδια της τα τέταρτα μεγαλύτερα κοιτάσματα πετρελαίου στον κόσμο, αλλά και 25% ανεργία, διαλυμένη Υγεία και Παιδεία, υπηρεσίες ρημαγμένες και συνεχείς διακοπές στο ρεύμα και το νερό. Η σπίθα που προκάλεσε την έκρηξη ήταν οι επιχειρήσεις κατεδάφισης «ανεπίσημων κατοικιών» (παράγκες) στα φτωχά περίχωρα της Βαγδάτης.
Το 2011 η «αραβική άνοιξη» έφτασε στο Ιράκ και γνώρισε μια σκληρή καταστολή. Σήμερα έρχεται ξανά, ακόμα πιο δυνατή και οργισμένη.
Την Τρίτη 29 Οκτώβρη ο πρωθυπουργός του Λιβάνου Σαάντ αλ Χαρίρι βγήκε στην τηλεόραση να κάνει ένα δακρύβρεχτο διάγγελμα: «προσπάθησα να βρω μια διέξοδο» είπε, αλλά δεν τα κατάφερε οπότε υποβάλλει την παραίτησή του. Η απάντηση των διαδηλωτών που συνεχίζουν να πλημμυρίζουν τους δρόμους και τις πλατείες της Βηρυτού ήταν το σύνθημα Kellun ya’ni kellun, σε ελεύθερη μετάφραση «να φύγετε όλοι».
Μια βδομάδα πριν ο Χαρίρι είχε ανακοινώσει ένα πρόγραμμα μέτρων που σκοπό είχε να εκτονώσει το κίνημα που συγκλονίζει το Λίβανο εδώ και δυο βδομάδες, ενώνοντας στο δρόμο και στις διαδηλώσεις, χριστιανούς, σιίτες και σουνίτες μουσουλμάνους. Ο Χαρίρι υποσχέθηκε μείωση των μισθών των υπουργών, επιβολή φορολογίας στις τράπεζες, μέτρα ενίσχυσης του εισοδήματος των φτωχών.
Τίποτα απ’ αυτά δεν έπεισε τον κόσμο να αποσυρθεί από τα μπλόκα των δρόμων και τις πλατείες. Εκείνη τη μέρα το κίνημα έφτασε σε νέα ύψη, με το ένα τέταρτο του πληθυσμού της χώρας να βγαίνει στους δρόμους και μια ανεπίσημη απεργία να παραλύει τα πάντα. Όπως έγραφε η Εργατική Αλληλεγγύη στο προηγούμενο φύλλο της:
«Σε νοσοκομεία, υπουργεία, σχολεία, πανεπιστήμια και δημόσιους οργανισμούς ο κόσμος πήρε την πρωτοβουλία να φέρει την “επανάσταση” από το δρόμο μέσα στους εργατικούς χώρους. Είναι συγκλονιστικές οι εικόνες από γιατρούς, νοσηλευτές και νοσηλεύτριες να κλείνουν τα νοσοκομεία και να κατεβαίνουν όλοι μαζί στο προαύλιο φωνάζοντας Θάουρα - Επανάσταση. Το φοιτητικό κίνημα αλλά και το γυναικείο κίνημα, που καταφέρνουν να ξεπερνούν τους οργανωτικούς διαχωρισμούς, λειτουργούν επίσης σαν ιμάντες μεταφοράς του πεζοδρομίου μέσα τους μαζικούς χώρους».
Ο πατέρας του Χαρίρι, που δολοφονήθηκε το 2005, ήταν ο αρχιτέκτονας του νεοφιλελευθερισμού στο Λίβανο. Ο γιος του συνέχισε τον ίδιο δρόμο. Υγεία, Παιδεία, όλος ο δημόσιος πλούτος ιδιωτικοποιήθηκαν, και οι τραπεζίτες έκαναν τη μια μεγάλη απάτη μετά την άλλη. Και μπορούσε να στηρίζεται στο διεφθαρμένο σύστημα που κυβερνούσε τη χώρα από τη λήξη του εμφύλιου το 1989: ένα σύστημα στο οποίο τα πολιτικά πόστα και το χρήμα μοιράζονταν σε πολιτικούς και κόμματα που υποτίθεται ότι εκπροσωπούν τις διαφορετικές θρησκευτικές κοινότητες.
Τώρα και τα δυο αγκωνάρια της «σταθερότητας» είναι σε κρίση. Ο εκατομμυριούχος Χαρίρι -που είχε κάνει ένα δωράκι 16 εκατομμυρίων δολαρίων σε ένα μοντέλο- παραιτήθηκε και καμιά επίσημη πολιτική δύναμη δεν μπορεί να γίνει ο κορμός νέας «σταθερότητας». Ο συνδυασμός του δημόσιου χρέους -που φτάνει στο 150% του ΑΕΠ- και τεράστιου ελλείμματος φέρνει τη χώρα στα πρόθυρα της χρεοκοπίας και στενεύει απελπιστικά τα περιθώρια για την άρχουσα τάξη. Η παραίτηση του Χαρίρι εντείνει την κρίση των από πάνω και δίνει νέα ώθηση στο κίνημα να τα διεκδικήσει όλα.