Πολιτισμός
Τα πιο πολιτικά Όσκαρ;

Τα "Παράσιτα" του κορεάτη σκηνοθέτη Μπονγκ Τζουν-χο, έχοντας αποσπάσει ήδη μια σειρά από μεγάλα διεθνή βραβεία, πήραν τελικά το Όσκαρ καλύτερης ταινίας για το 2020. Η ταινία κατέκτησε συνολικά 4 βραβεία -καλύτερης ταινίας, καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας, σκηνοθεσίας και πρωτότυπου σεναρίου. "Όταν πήγαινα σχολείο, μελετούσα τα φιλμ του Μάρτιν Σκορτσέζε. Και μόνο που ήμουν υποψήφιος ήταν τεράστια τιμή. Ποτέ δεν πίστευα ότι θα κέρδιζα", ανέφερε ο σκηνοθέτης της. Και δεν είχε και άδικο. 

Το Parasites είναι η πρώτη ξενόγλωσση ταινία που καταφέρνει κάτι τέτοιο. To Parasites είναι μια μαύρη κωμωδία με θέμα της μια φτωχή οικογένεια που καταφέρνει να “διεισδύσει” σε ένα πλούσιο νοικοκυριό. Χρησιμοποιώντας μια άψογα δουλεμένη κινηματογραφική πλοκή, ο Μπονγκ αφηγείται τη συναρπαστική ιστορία δύο οικογενειών για να αναδείξει την κοινωνική ανισότητα στην Κορέα.

Από τη μια, μια τετραμελής οικογένεια ενηλίκων χωρίς δουλειές, χωρίς εισόδημα, μένει σε ένα ημιυπόγειο όπου η διαβίωση είναι αβάσταχτη και γεμάτη εμπόδια. Πολλοί Κορεάτες μπορούν να αναγνωρίσουν τον εαυτό τους σε αυτό το “διαμέρισμα”, με τη μυρωδιά της μούχλας, την έλλειψη ηλιακού φωτός και τις ανθυγιεινές συνθήκες. Αυτά κυριολεκτικά μπορεί κανείς να τα αισθανθεί και να τα μυρίσει βλέποντας στην ταινία, τα μέλη της οικογένειας να αρρωσταίνουν από τους ψεκασμούς και από την άλλη να ευγνωμονούν για την απεντόμωση. Από την άλλη, σε ένα πλούσιο προάστιο, μια τετραμελής οικογένεια, ενός πετυχημένου ιδιοκτήτη μιας παγκόσμιας φίρμας ζει στην πολυτελή της βίλα. Ο άνεργος γιος της φτωχής οικογένειας θα καταφέρει να πιάσει δουλειά κάνοντας ιδιαίτερα μαθήματα στην κόρη της πλούσιας οικογένειας για να ακολουθήσουν και άλλα μέλη της φτωχής οικογένειας που κάνουν ό,τι μπορούν για να “εκμεταλλευτούν” τους πλούσιους. 

Ποιος είναι όμως το πραγματικό “παράσιτο” σε αυτήν την σχέση; Η απάντηση δίνεται όταν η κατάσταση φτάνει στο αποκορύφωμά της με μια πλημμύρα που πλήττει το φτωχό νοικοκυριό. Εκεί οι ταξικοί διαχωρισμοί αποκαλύπτονται με τον πιο σκληρό τρόπο. Την ίδια στιγμή που η πλούσια οικογένεια απολαμβάνει το φυσικό φαινόμενο από την ασφάλεια του σπιτιού της, το φτωχό νοικοκυριό πνίγεται στα βρωμόνερα. 

Δεν χρειάζεται φυσικά να γνωρίζει κανείς τις “ιδιαιτερότητες” της κορεατικής κοινωνίας για να εκτιμήσει αυτήν την ταινία. Από την Μάνδρα πρόπερσι μέχρι την Τζακάρτα, που πρόσφατα πνίγηκε από τις πλημμύρες κάνοντας την κυβέρνηση της Ινδονησίας να ανακοινώσει ότι θα μεταφέρει την πρωτεύουσά της (αλλά όχι τους κατοίκους της!) αλλού, η δυστυχία που φέρνει ο καπιταλισμός μέσα από την φτώχεια και την κλιματική αλλαγή πλημμυρίζει ολόκληρο τον πλανήτη.

Ανισότητα

Αυτό που υπογραμμίζουν τα “Παράσιτα” είναι το τρομακτικό επίπεδο ανισότητας σε κάθε κοινωνία. Αυτή η ταξική ανισότητα και πόλωση που παρουσιάζεται στο Parasites (μια κλιμάκωση που στο τέλος της ταινίας εξελίσσεται σε μακελειό) είναι μια σμίκρυνση της μεγάλης εικόνας. Της εικόνας που είδαμε μέσα στην ίδια χρονιά να εκφράζεται με επαναστάσεις, διαμαρτυρίες αλλά και σφαγές και άγρια καταστολή στην Αλγερία, το Σουδάν, το Ιράκ, το Χονγκ Κονγκ, τη Χιλή, το Ιράν, τη Βολιβία, τον Ισημερινό, τη Γαλλία. 

Αυτή η οικουμενικότητα του προβλήματος, που αφορά όλο τον πλανήτη, ακόμα και τις ΗΠΑ, έδωσε το ελεύθερο στα Παράσιτα να διεισδύσουν ακόμη και μέσα στα “ιερά” της παγκόσμιας κινηματογραφικής βιομηχανίας αντανακλώντας την πόλωση αλλά και την ριζοσπαστικοποίηση που εκφράζεται από τα κάτω. Αυτό φάνηκε και στα άλλα χάιλαϊτς της φετινής απονομής των Όσκαρ.  

Ο Μπραντ Πιτ, που κέρδισε το Όσκαρ Β’ Ανδρικού ρόλου για την ερμηνεία του στο ρόλο του κασκαντέρ στην ταινία του Ταραντίνο «Κάποτε στο Χόλιγουντ», παίρνοντας το βραβείο έκανε ένα σχόλιο για τον Τραμπ και τους πανηγυρισμούς για την πρόσφατη “αθώωσή” του: «Μου είπαν ότι δικαιούμαι μόνο 45 δευτερόλεπτα εδώ πάνω, που σημαίνει 45 δευτερόλεπτα παραπάνω από αυτά που έδωσε η Γερουσία στον Τζον Μπόλτον αυτήν την εβδομάδα», είπε σχολιάζοντας ότι δεν επετράπη στον πρώην σύμβουλο του Τραμπ να καταθέσει στη δίκη.

“Πιστεύω πως είτε μιλάμε για την ανισότητα φύλου, τον ρατσισμό, τα queer δικαιώματα, εκείνα των αυτοχθόνων ή των ζώων, μιλάμε για την μάχη ενάντια στην αδικία. Μιλάμε για την μάχη ενάντια στην αντίληψη πως ένα έθνος, ένας λαός, μια φυλή, ένα φύλο, ένα είδος, έχει το δικαίωμα να κυριαρχεί, να χρησιμοποιεί και να ελέγχει κάποιο άλλο με ατιμωρησία” είπε παίρνοντας το βραβείο Α' ανδρικού ρόλου για το Joker, ο Χοακίν Φίνιξ, σε ένα άλλο αξιοσημείωτο της απονομής.

Και ενώ ο Τραμπ κατηγορεί ως “κομμουνιστή” τον Σάντερς που διεκδικεί το χρίσμα στο Δημοκρατικό Κόμμα, κάνοντας ρεπουμπλικάνους και δημοκρατικούς να αγωνιούν μπροστά σε μια τέτοια εξέλιξη, έρχεται η ατάκα της Τζούλια Ράικερτ (μιας εκ των δύο σκηνοθετών του ντοκιμαντέρ «Αμερικανικό εργοστάσιο» που κέρδισε το βραβείο καλύτερου ντοκιμαντέρ) να κάνει μνεία στο κομμουνιστικό μανιφέστο λέγοντας: «Πιστεύουμε ότι τα πράγματα θα πάνε καλύτερα όταν οι εργάτες όλου του κόσμου ενωθούν». 

Ενδεικτικές αυτών των εξελίξεων και οι ταινίες που διεκδίκησαν το καλύτερο ντοκιμαντέρ: Η βραζιλιάνικη παραγωγή της Π. Κόστα, «Στα όρια της δημοκρατίας»  που έκανε έξαλλο τον Μπολσονάρο. Το Honeyland, των Ljubo Stefanov και Tamara Kotevska που γυριζόταν επί τρία χρόνια, ακολουθώντας τη ζωή της Hatidze Muratova, μίας γυναίκας γύρω στα 55, που ζει σε ένα εγκαταλειμμένο χωριό της ορεινής Βόρειας Μακεδονίας αλλά και το ντοκιμαντέρ For Sama της Γουαάντ Αλ-Κατέμπ και του Έντουαρντ Γουότς, στο εμπόλεμο Χαλέπι στη Συρία.