Οι G8 στη Γαλλία: Σύνοδος με ανησυχίες

Το γεγονός αυτό αντανακλά την ολοένα και μικρότερη σημασία που έχει αυτό το σώμα. Υποτίθεται ότι εκπροσωπεί τις ηγεμονικές βιομηχανικές οικονομίες του πλανήτη. Η Κίνα, όμως, στην οποία αντιστοιχεί σήμερα ένα ποσοστό της παγκόσμιας βιομηχανικής παραγωγής ελαφρά μεγαλύτερο από τις ΗΠΑ, δεν είναι μέλος των G8.

Για αυτό έχουμε την ανάδειξη του G20 που συμπεριλαμβάνουν και τις μεγάλες οικονομίες του παγκόσμιου Νότου. Η επόμενη σύνοδος κορυφής των G20 θα γίνει σε ένα άλλο γαλλικό θέρετρο, τις Κάννες, τον Νοέμβρη. Ενδέχεται να έχει πολλά να συζητήσει.

Οι εκτιμήσεις ότι η οικονομία είχε αρχίσει να βγαίνει πια από τη Μεγάλη Ύφεση είχαν γεννήσει μια μεγάλη ευφορία τους προηγούμενους μήνες. Τώρα όμως τα πράγματα δεν φαίνονται και τόσο καλά. Τα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν την περασμένη εβδομάδα δείχνουν ότι οι οικονομίες της Αμερικής και της Βρετανίας αναπτύσσονται με ρυθμούς υπερβολικά χαμηλούς ενώ η ανάκαμψη στην Ευρωζώνη, που είχε τροφοδοτηθεί από μια σθεναρή ανάπτυξη στην Γαλλία και τη Γερμανία, επιβραδύνεται τώρα ραγδαία.

Προσθέστε και την Ιαπωνία που έχει κολλήσει στη στασιμότητα μετά το τσουνάμι της Φουκουσίμα και τότε αυτό που θα δούμε θα είναι τον αναπτυγμένο "πυρήνα" της παγκόσμιας οικονομίας να βυθίζεται στην ύφεση. Αυτό μπορεί να μην είχε και τόσο μεγάλη σημασία αν οι ιστορίες που ωθούσαν τις χρηματοπιστωτικές αγορές προς τα ύψη -οι ιστορίες που έλεγαν ότι η Κίνα, η Ινδία, η Βραζιλία και οι άλλες "αναδυόμενες" οικονομίες έσπρωχναν την Αμερική και την Ευρώπη στο περιθώριο- ήταν αληθινές.

Κερδοσκοπικά κεφάλαια έρρεαν αφειδώς προς τις μεγάλες οικονομίες του Νότου. Ένα μεγάλο κομμάτι αυτού του ενθουσιασμού των αγορών ήταν επικεντρωμένο στα εμπορεύματα που, χάρη στην γρήγορη αύξηση της ζήτησης της κινεζικής οικονομίας για πρώτες ύλες, έβλεπαν τις τιμές τους να απογειώνονται.

Η είσοδος στο χρηματιστήριο της Glencore, μιας από τις μεγάλες ελβετικές εταιρίες εμπορίας πρώτων υλών, προκάλεσε ένα τεράστιο ενδιαφέρον ανάμεσα στους επενδυτές. Τον περασμένο μήνα όμως η αγορά βυθίστηκε προς τα κάτω καθώς οι τιμές του πετρελαίου, του χαλκού, του αργύρου και άλλων πρώτων υλών σημείωσαν μια ξαφνική πτώση.

Η κερδοσκοπία έπαιξε αναμφίβολα έναν σημαντικό ρόλο σε αυτές τις μεταπτώσεις των τιμών. Η Gillian Tett, η εκδότρια της αμερικανικής έκδοσης της εφημερίδας Financial Times, δημοσίευσε τα συμπεράσματα μιας πρόσφατης έρευνας που ανακάλυψε ότι οι τιμές πολλών πρώτων υλών ανεβαίνουν και κατεβαίνουν τώρα πια ταυτόχρονα. Η πιο πιθανή ερμηνεία είναι ότι το φαινόμενο αυτό οφείλεται στην τεράστια αύξηση (από τα 15 δις. δολάρια το 2003 στα 200 δις δολάρια σήμερα) στην ποσότητα των χρημάτων που έχουν επενδυθεί σε "κεφάλαια" που στοιχηματίζουν στην άνοδο ή την πτώση του δείκτη τιμών των εμπορευμάτων.

Ταυτόχρονα, όμως, αυτή η "διόρθωση" στην αγορά των πρώτων υλών ενδέχεται να αντανακλάει και ανησυχίες για την Κίνα. Η διαβόητη αμερικανική τράπεζα Goldman Sachs είναι μια από τις βασικές πηγές πίσω από τους μύθους για τις οικονομίες των "αναδυόμενων αγορών". Η Goldman Sachs είναι αυτή που εφηύρε τον όρο BRICS -Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα που περιλαμβάνει τώρα και τη Νότια Αφρική.

Την περασμένη εβδομάδα, όμως, η Goldman Sachs προέβλεψε ότι η κινεζική οικονομία θα επιβραδυνθεί άγρια στο δεύτερο τετράμηνο του 2011. Ο ρυθμός ανάπτυξης θα εξακολουθεί, βέβαια, να βρίσκεται γύρω στο 8% -ένα νούμερο εντυπωσιακό αν μιλούσαμε για τις ΗΠΑ ή την Ευρώπη που, όμως, δεν είναι αρκετά μεγάλο για το κινεζικό καθεστώς που έχει συνηθίσει να χρησιμοποιεί την ραγδαία οικονομική επέκταση για να διατηρεί την πολιτική τάξη.

Ύφεση

Το πρόβλημα είναι ότι η επέκταση παραείναι ραγδαία. Το 2009 οι κινεζικές τράπεζες -που εξακολουθούν να ελέγχονται από το κράτος- αύξησαν τα δάνεια που έχουν χορηγήσει κατά 1.4 τρισεκατομμύρια δολάρια. Αυτό το ποσό τράβηξε την οικονομία γρήγορα έξω από την ύφεση αλλά δημιούργησε ένα νέο γύρο προβλημάτων.

Ο πληθωρισμός φούσκωσε. Οι αυξήσεις στις τιμές των τροφίμων συνθλίβουν το βιοτικό επίπεδο. Ταυτόχρονα μια κερδοσκοπική φούσκα αναπτύχθηκε καθώς οι τιμές των ακινήτων άρχισαν να ανεβαίνουν. Για να θέσει τον πληθωρισμό υπό έλεγχο η κινεζική κυβέρνηση ανέβασε τα επιτόκια -φρενάροντας με αυτό τον τρόπο ταυτόχρονα την οικονομία.

Την ίδια στιγμή το Δυτικό χρηματοπιστωτικό σύστημα δεν έχει καταφέρει ακόμα να συνέλθει από την κατάρρευση της τελευταίας φούσκας του 2007-8. Τα ευρωπαϊκά πακέτα "διάσωσης" ήταν στην πραγματικότητα προσπάθειες διάσωσης των γαλλικών και γερμανικών τραπεζών που είχαν δανείσει αφειδώς τα προηγούμενα χρόνια σε χώρες σαν την Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ισπανία.

Για να τις ενισχύσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) αγόρασε τεράστιες ποσότητες από τα ομόλογα αυτών των χωρών. Αν χρεοκοπήσουν, αυτό θα αφανίσει το μεγαλύτερο μέρος από τα κεφάλαια της ΕΚΤ, σπρώχνοντας με αυτόν τον τρόπο μια από τις μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες του κόσμου στη μαύρη τρύπα της χρηματοπιστωτικής κρίσης.

Συνολικά, τα αφεντικά του παγκόσμιου καπιταλισμού έχουν πολλά να ανησυχούν. Είναι να απορεί κανείς πως, με αυτές τις συνθήκες, υπάρχει τόσο μεγάλη διαμάχη για το δηλητηριώδες δισκοπότηρο της θέσης του Ντομινίκ Στρος Καν στην κορυφή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.