ΔΕΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΝΟΒΑ

Οι κινητοποιήσεις έγιναν ενάντια στην ετήσια σύνοδο των G8, των οκτώ βασικών πολιτικών ηγετών του παγκόσμιου καπιταλισμού. Αλλά απέκτησαν την πιο σκληρή μορφή, εξαιτίας του γεγονότος ότι ο δεξιός εκατομμυριούχος Σίλβιο Μπερλουσκόνι, μόλις είχε συγκροτήσει τη δεύτερή του κυβέρνηση. O Μπερλουσκόνι και ο υπουργός του, πρώην φασίστας, Τζιανφράνκο Φίνι ήθελαν να εξασφαλίσουν ότι οι διαδηλωτές θα βρίσκονταν αντιμέτωποι με την πιο σκληρή καταστολή. Η καρδιά της Γένοβα περιτειχίστηκε προκειμένου να δημιουργηθεί μια οχυρωμένη «Κόκκινη Ζώνη» για τη Σύνοδο.

Την Παρασκευή 20 Ιουλίου, τη μέρα που είχε αποφασιστεί να υπάρξει άμεση δράση ενάντια στην Κόκκινη Ζώνη, οι Καραμπινιέροι έπαθαν αμόκ. Ο Λούκα Καζαρίνι, ηγέτης των «Τούτι Μπιάνκι» («Ασπρες Φόρμες), είπε αργότερα σχολιάζοντας τα γεγονότα: «Μας επιτέθηκαν εν ψυχρώ, όταν η διαδήλωσή μας ήταν ακόμα εντελώς ειρηνική. Μας επιτέθηκαν στην αρχή με δακρυγόνα και στη συνέχεια με θωρακισμένα οχήματα, κλείνοντας όλες τις εξόδους διαφυγής. Η Παρασκευή το απόγευμα έγινε κόλαση και ο κόσμος φοβόταν ότι μπορεί να πεθάνει».

Η βία κλιμακώθηκε όταν ο Κάρλο Τζουλιάνι, ένας νεαρός Γενοβέζος ακτιβιστής έπεσε νεκρός από τις σφαίρες των Καραμπινιέρι. Για αυτή τη δολοφονία δεν τιμωρήθηκε κανείς. Αλλά οι διαδηλωτές δεν πτοήθηκαν.

Οι κινητοποιήσεις στη Γένοβα ήταν κομμάτι του αναπτυσσόμενου κινήματος ενάντια στην καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση, που έγινε ορατό με τις κινητοποιήσεις που οδήγησαν σε κατάρρευση τη Σύνοδο του ΠΟΕ του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, το Νοέμβρη του 1999 στο Σιάτλ.

Μετά από δύο δεκαετίες νεοφιλελεύθερων επιθέσεων σε όλη την κοινωνική σφαίρα, η παλίρροια της εξέγερσης άρχισε να ανεβαίνει παγκόσμια. Πολλοί ακτιβιστές από την Ευρώπη εμπνεύστηκαν από το παράδειγμα του Σιάτλ και κάλεσαν σε συγκεντρώσεις στη Σύνοδο του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας στην Πράγα το Σεπτέμβρη του 2000.

Αρχισε να αναδύεται αυτό που ο Γάλλος μαρξιστής Μπέν Σαϊντ αποκάλεσε «νέο διεθνισμό» - για παράδειγμα οι Τούτι Μπιάνκι – που εμπνέονταν από τους Ζαπατίστας στο Μεξικό. Το 1994 η εξέγερση ενάντια στην Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου στη Βόρεια Αμερική είχε συγκεντρώσει την παγκόσμια προσοχή.

Τον Ιανουάριο του 2001, το Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ πραγματοποίησε την πρώτη του συνάντηση στο Πόρτο Αλέγκρε στη Βραζιλία, σχεδιασμένη σε αντιπαράθεση με την ετήσια Σύνοδο του παγκόσμιου «επιχειρηματικού κόσμου», του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός της Ελβετίας. Στις εργασίες του Παγκόσμιου Κοινωνικού Φόρουμ συμμετείχαν 10.000 άτομα. Κάποιοι από τους ιταλούς συνέδρους, γύρισαν πίσω και έφτιαξαν το Κοινωνικό Φόρουμ της Γένοβα για να οργανώσει τις κινητοποιήσεις ενάντια στους G8.

Οι κινητοποιήσεις της Γένοβα ήταν μεγαλύτερες σε όλα τα επίπεδα, συγκριτικά με την Πράγα, ακόμα και με το Σιάτλ. Διαδηλωτές από όλη την Ευρώπη αψήφησαν το κλείσιμο των περισσότερων ιταλικών αεροδρομίων και όλα τα εικονικά και φυσικά εμπόδια που εμπόδιζαν προκειμένου να φτάσεις στην πόλη. Στην Βρετανία το δίκτυο «Παγκοσμιοποιήστε την αντίσταση» οργάνωσε ένα τρένο με διαδηλωτές για τη Γένοβα. Τεράστια μπλόκ διαδηλωτών ξεκίνησαν από την Ελλάδα.

Τη νύχτα της δολοφονίας του Κάρλο Τζουλιάνι, ο Βιτόριο Ανιολέτο από το Κοινωνικό Φόρουμ της Γένοβα και ο Φάουστο Μπερτινότι, ηγέτης της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης, εμφανίστηκαν στην τηλεόραση και κάλεσαν τον κόσμο να έρθει από όλη την Ιταλία και να διαδηλώσει την  επόμενη μέρα στη Γένοβα.

Το Σάββατο 21 Ιούλη, 300.000 διαδηλωτές αψήφησαν τη συνεχιζόμενη αστυνομική βία και βάδισαν μέσα στην πόλη της Γένοβα. Ηταν μια ιστορική μέρα για την Αριστερά της Ευρώπης που δεν καταβλήθηκε ακόμα και όταν οι Καραμπινιέρι προσπάθησαν να πάρουν την εκδίκησή τους εισβάλλοντας τη νύχτα σε ένα σχολείο συλλαμβάνοντας και χτυπώντας τους διαδηλωτές που κοιμόντουσαν εκεί.

Το μέγεθος του πανευρωπαϊκού κινήματος που ξεπήδησε στην Γένοβα επέζησε ακόμα και από τις επιθέσεις της Αλ Κάιντα στη Νέα Υόρκη και την Ουάσιγκτον μερικές βδομάδες αργότερα. Τοπικά κοινωνικά φόρουμ συνέχισαν να δημιουργούνται σε όλη την Ιταλία, καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού και του φθινοπώρου του 2001. Τα δίκτυα που οργάνωσαν τις διαδηλώσεις στη Γένοβα ήταν αυτά που πρωτοστάτησαν στο μεγάλο παγκόσμιο κίνημα ενάντια στον «πόλεμο στην τρομοκρατία» που εξαπέλυσε ο Τζορτζ Μπους μετά τις επιθέσεις της 11/9.

Το πνεύμα της Γένοβα έδωσε ζωή στο 1ο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Φόρουμ, που έγινε στην Φλωρεντία, το Νοέμβρη του 2002. Ένα εκατομμύριο άνθρωποι διαδήλωσαν στη Φλωρεντία ενάντια στην επικείμενη αμερικανοαγγλική εισβολή στο Ιράκ. Στη Φλωρεντία αποφασίστηκε επίσης το κάλεσμα για μια παγκόσμια μέρα κινητοποίησης ενάντια στον επερχόμενο πόλεμο. Η πρωτοβουλία αυτή έγινε από Ιταλούς και Βρετανούς ακτιβιστές, που είχαν πρωτοβρεθεί μαζί στη Γένοβα ένα χρόνο νωρίτερα.

Το αποτέλεσμα ήταν η 15 Φλεβάρη του 2003 που είδε γιγάντιες διαδηλώσεις στο Λονδίνο, τη Ρώμη και τις μεγαλύτερες πόλεις της Ισπανίας. Υπολογίζεται ότι 35 εκατομμύρια διαδηλωτές συμμετείχαν παγκόσμια στις διαδηλώσεις που έγιναν τους πρώτους μήνες του 2003, ένα ανεπανάληπτο παγκόσμιο κίνημα.

Δυστυχώς, αυτό το κίνημα δεν κατάφερε να σταθεροποιηθεί. Οι μεγάλες συγκεντρώσεις συνεχίστηκαν για λίγο – ένα εκατομμύριο διαδήλωσε στη Ρώμη, την πρώτη επέτειο από το ξεκίνημα του πολέμου στο Ιράκ, το Μάρτιο του 2004, αλλά από εκεί και μετά άρχισε να παρακμάζει.

Ενας παράγοντας αυτής της υποχώρησης ήταν οι κυρίαρχες πολιτικές μέσα στο αντικαπιταλιστικό κίνημα της Ευρώπης. Πολλοί από τους ακτιβιστές που το οργάνωναν είχαν την εμπειρία της κρίσης που πέρασε και η επαναστατική και η ρεφορμιστική αριστερά τις δεκαετίες του ’70 και του ’80.

Απογοητευμένοι από αυτήν την εμπειρία, στράφηκαν στην ιδεολογία των αυτόνομων κοινωνικών κινημάτων. Με άλλα λόγια, πίστεψαν ότι καμπάνιες, ακόμα και πάνω σε θέματα τόσο μεγάλα όπως ο νεοφιλελευθερισμός και ο πόλεμος, θα μπορούσαν να αναπτυχθούν χωρίς την ανάμειξη των πολιτικών κομμάτων. Αυτό αντικατοπτρίστηκε στην απαγόρευση των πολιτικών κομμάτων από τα Κοινωνικά Φόρουμ.

Αλλά στην πραγματικότητα, τα κόμματα έπαιξαν κεντρικό ρόλο στο αντικαπιταλιστικό κίνημα. Οι ακτιβιστές του ρεφορμιστικού κόμματος της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης κινητοποιήθηκαν για την μεγάλη πορεία της Γένοβα στις 21 Ιουλίου. Ο Μπερτινότι, ο ηγέτης της Επανίδρυσης ήταν ένας από τους ήρωες της Γένοβα – ήταν «η» προσωπικότητα του Φόρουμ της Φλωρεντίας.

Μάστορας της αμφίσημης ρητορικής, ο Μπερτινότι από το 2004 και μετά έστρεψε την πολιτική του κόμματός του στα δεξιά στο σημείο του να φτάσει να συμμετέχει στην κεντροαριστερή κυβέρνηση του 2006-7, που υποστήριζε τη συμμετοχή της Ιταλίας στον πόλεμο στο Αφγανιστάν. Αυτή η εξέλιξη αποδιοργάνωσε τους ακτιβιστές των κοινωνικών φόρουμ και το ιταλικό αντιπολεμικό κίνημα – το μεγαλύτερο στην Ευρώπη – κατέρρευσε.

Είναι σημαντικό να πάρουμε τα πολιτικά μαθήματα από την εμπειρία του κινήματος που ξεπήδησε στη Γένοβα. Αλλά για όσους μοιράστηκαν τη σύγχυση, την έξαψη, τον φόβο και την αισιόδοξη χαρά των ημερών εκείνου του Ιουλίου του 2001, η Γένοβα θα παραμείνει μια αξέχαστη πηγή έμπνευσης.

Διαβάστε επίσης

Έτσι ξεπήδησε το αντικαπιταλιστικό κίνημα

Πλατιά απήχηση

Δύο γραμμές στην Αριστερά