Στον αέρα η “διάσωση”

Δυο μήνες μετά τη νέα "εθνική επιτυχία" -που θα μας έδινε "επιτέλους, ένα πρόγραμμα για να αντιμετωπίσουμε σε βάθος χρόνου το πρόβλημα του χρέους" (Γιώργος Παπανδρέου), θα έδινε στην χώρα (για πολλοστή φορά είναι αλήθεια) "ανάσες" (in.gr) και θα διέσωζε "την οικονομία, το επίπεδο ζωής, τις αποταμιεύσεις, την αξία των ακινήτων και των άλλων επενδύσεων" (Μπ.Παπαδημητρίου, Καθημερινή 24.7)- η Ελλάδα βρίσκεται, πλέον, ένα μόνο βήμα από την χρεοκοπία.

Τη Δευτέρα ο Ντέιβιντ Μπιρς, ο επικεφαλής του τμήματος αξιολόγησης των δημόσιων οικονομικών της Standard & Poor’s εκτίμησε δημόσια ότι "η Ελλάδα θα οδηγηθεί σε χρεοκοπία μέχρι το τέλος του 2011". Εξίσου απαισιόδοξες είναι και οι εκτιμήσεις του διάσημου νομπελίστα οικονομολόγου Πωλ Κρούγκμαν. Στις 18 Αυγούστου, σε μια συνέντευξη από την Σουηδία, δήλωσε ότι κατά τη γνώμη του η Ελλάδα έχει πάνω από 50% πιθανότητες να αναγκαστεί να εγκαταλείψει την Ευρωζώνη.

Εγγυήσεις

Η ίδια η συμφωνία της 21ης Ιούλη βρίσκεται κυριολεκτικά στον αέρα: από την μια είναι οι εγγυήσεις, που μετά την δημοσιοποίηση της συμφωνίας ανάμεσα στον Βενιζέλο και την κυβέρνηση της Φινλανδίας, έσπρωξε (όπως ήταν αναμενόμενο) και την Αυστρία, την Ολλανδία και την Σλοβακία να ζητήσουν "μια από τα ίδια". Το πρόβλημα δεν είναι απλά και μόνο οι ιδιαίτερες απαιτήσεις της μιας ή της άλλης κυβέρνησης. Ούτε οι πιέσεις της εθνικιστικής ακροδεξιάς. Το πρόβλημα είναι πραγματικό: ύστερα από τόσα αποτυχημένα προγράμματα "διάσωσης" του καταχρεωμένου ευρωπαϊκού νότου, όλο και λιγότεροι είναι διατεθειμένοι να συμμετέχουν σε ένα ακόμα.

Από την άλλη είναι η ύφεση -που κάνει την τήρηση των συμφωνιών του Μεσοπρόθεσμου ολοένα και πιο δύσκολη. Η ύφεση έχει μεταφραστεί ήδη μέσα στους πρώτους μήνες του 2011 σε μια μαύρη τρύπα 4.5 δισεκατομμυρίων: οι δαπάνες ξεπέρασαν τις προβλέψεις κατά 1.1 δις (κύρια λόγω της αύξησης των τόκων) ενώ τα έσοδα υπολείπονται κατά 3.45 δις.

Η κυβέρνηση εναποθέτει τις ελπίδες της για το κλείσιμο αυτής της μαύρης τρύπας στα νέα μέτρα που προβλέπει το Μεσοπρόθεσμο και δεν έχουν μπει ακόμα σε εφαρμογή -την αύξηση του ΦΠΑ, τις διάφορες "έκτακτες" εισφορές, την ανάθεση της είσπραξης των φόρων σε ιδιώτες κλπ. Το τι θα αποδώσουν αυτά τα μέτρα είναι, όμως, πολύ αμφίβολο: η ύφεση δεν σημαίνει απλά ότι μειώνεται η "φορολογητέα ύλη". Σημαίνει, ακόμα, ότι πολλοί από τους "υπόχρεους" απλά δεν είναι σε θέση να πληρώσουν.

Αντίστοιχες δυσκολίες έχει και το πρόγραμμα των αποκρατικοποιήσεων. Η καταβαράθρωση του Χρηματιστήριου δεν σημαίνει απλά και μόνο ότι η δημόσια περιουσία θα εκποιηθεί "κοψοχρονιά". Σημαίνει, επίσης, ότι η κυβέρνηση είναι σε ακόμα μεγαλύτερη αδυναμία να "πιάσει το πλάνο".

Τη Δευτέρα η κυβέρνηση "στράγγιξε" τις τράπεζες και άδειασε τα δημόσια ταμεία για να ανταποκριθεί στις "υποχρεώσεις" της απέναντι στους πιστωτές της. Αν η Ελλάδα δεν πάρει την επόμενη δόση μέσα στις επόμενες βδομάδες (από τον νέο ή τον παλιό μηχανισμό) τότε οι προβλέψεις της Standard & Poor’s και του Κρούγκμαν θα γίνουν πραγματικότητα. Και ο Παπανδρέου θα γίνει ο τέταρτος πρωθυπουργός στην ιστορία του ελληνικού κράτους που θα έχει πει "δυστυχώς επτωχεύσαμε". Αν δεν έχει πάρει, στο μεταξύ, το ελικόπτερο για το Σαρμ Ελ Σεϊχ, φυσικά.