Τρία χρόνια από τότε που έσκασε η φούσκα ακινήτων στις ΗΠΑ ...αλλά η κρίση δεν έχει τέλος

Την τελευταία εβδομάδα ανακοίνωσε ότι θα συνεχίσει την πολιτική της να διοχετεύει χρήματα στο τραπεζικό σύστημα. Οι αγορές αντέδρασαν πουλώντας οτιδήποτε είχαν μπροστά τους.

Αλλά η αγωνία για τη «διπλή βουτιά» μπορεί να είναι η λάθος αφετηρία. Όπως είπε ο κεϋνσιανός οικονομολόγος Ρόμπερτ Ράιχ, που υπηρέτησε ως υπουργός εργασίας επί Μπιλ Κλίντον, «ακόμα είμαστε σε μια μακριά τραμπάλα. Περισσότεροι άνθρωποι είναι εκτός δουλειάς από ότι ήταν πέρσι. Από τότε που η κυβέρνηση άρχισε να μετράει τα πάνω και τα κάτω στον επιχειρηματικό κύκλο έχει να υπάρξει τέτοια μεγάλη κάμψη που να ακολουθείται από τέτοια αναιμική ανάπτυξη θέσεων εργασίας. Οι δουλειές επανήλθαν με γρηγορότερο ρυθμό ακόμα και το Μάρτη του 1933 όταν η οικονομία άρχισε να ανακάμπτει από τα βάθη της Μεγάλης Ύφεσης. Φυσικά, εκείνη η ανάπτυξη των θέσεων εργασίας δεν κράτησε για πολύ. Εκείνη η ανάκαμψη δεν ήταν καθόλου πραγματική. Η Μεγάλη Ύφεση συνεχίστηκε. Και αυτό είναι που θέλω να πω. Η Μεγάλη Κάμψη συνεχίζεται».

Ο μαρξιστής οικονομολόγος Τζον Γουίκς λέει το ίδιο στο μπλογκ του: «Υπήρξε Τεράστια Βουτιά, είμαστε μέσα της και οι πολιτικές του κυρίου Όσμπορν (του νέου υπουργού οικονομικών της Βρετανίας) συνέβαλλαν σημαντικά».

Και ο Ράιχ και ο Γουίκς κριτικάρουν τις πολιτικές λιτότητας που επικρατούν και στις δύο μεριές του Ατλαντικού και οι οποίες δικαιολογούνται από την άποψη, την οποία υπερασπίζονται ο Ντέβιντ Κάμερον και ο Τζορτζ Όσμπορν, ότι προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στην περικοπή του δανεισμού και των εξόδων από τις κυβερνήσεις.

Ο Όσμπορν ποντάρει στο ότι η αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων θα καλύψει το κενό από τις περικοπές στις δημόσιες δαπάνες. Αλλά, ο Γουίκς εξηγεί ότι «οι δημόσιες δαπάνες είναι τουλάχιστον τρεις φορές το μέγεθος των ιδιωτικών επενδύσεων... Έτσι, για να εμποδίσεις την οικονομία να παρουσιάσει πτώση, οι περικοπές που θα γίνουν στη ζήτηση του δημόσιου τομέα πρέπει να καλυφθούν από μια αύξηση του ιδιωτικού τομέα τρεις φορές μεγαλύτερη».

Πτώση

Αυτό, όπως λέει ο Γουίκς, «είναι πολύ απίθανο» να συμβεί. Μας συμβουλεύει να «ξεχάσουμε την ανάκαμψη. Δεν θα υπάρχει ανάπτυξη μέσα στο 2011 στο Ενωμένο Βασίλειο. Πιο πιθανό είναι ότι η οικονομία θα έχει πτώση».

Αλλά τι συμβαίνει με την ευρωζώνη, όπου η παραγωγή ανέβηκε ένα τοις εκατό το δεύτερο τρίμηνο του 2010; Ο βασικός λόγος για αυτό ήταν ένα άλμα στην γερμανική παραγωγή κατά 2,2 %, αντίστοιχο με ένα ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 9,1 τοις εκατό.

Αλλά, όπως επισημαίνουν οι Φαϊνάνσιαλ Τάιμς, η πραγματικότητα είναι «μία Ευρώπη δύο ταχυτήτων, με τη Γερμανία ως τον υγιή «πυρήνα» και αρκετή από τη νότια Ευρώπη ως την προβληματική «περιφέρεια»«. Έτσι, η Ισπανία και η Πορτογαλία αυξήθηκαν κατά 0,2% και η ελληνική οικονομία βυθίστηκε κατά ενάμισι τοις εκατό. Αυτό ήταν το έβδομο συνεχόμενο τρίμηνο που η παραγωγή στην Ελλάδα έχει πέσει.

Επιπλέον, η «υγεία» της Γερμανίας προέρχεται από την δύναμη της ως εξαγωγέα υπερσύγχρονων βιομηχανικών αγαθών, ιδιαιτέρως στην Κίνα. «Χωρίς στην Κίνα δύσκολα θα βλέπαμε αυτήν την ανάκαμψη. Πρόκειται για μια τρομακτική τάση», λέει ο υπεύθυνος του γερμανικού συνδέσμου βαριάς βιομηχανίας. Η Φολκσβάγκεν πουλάει περισσότερα αυτοκίνητα στην Κίνα παρά στη Γερμανία.

Οι τεράστιες ποσότητες χρημάτων που ξόδεψε το κινέζικο κράτος για να τραβήξει την οικονομία έξω από την ύφεση έχουν ενισχύσει και την γερμανική ανάκαμψη. Αλλά η κυβέρνηση του Πεκίνου, ανησυχώντας για τον αυξανόμενο πληθωρισμό και τη φούσκα των τιμών που έχει αναπτυχθεί στην αγορά ακινήτων, προσπαθεί να επιβραδύνει την οικονομία. Αυτό μπορεί να «φρενάρει» την γερμανική μηχανή εξαγωγών.

Ταυτόχρονα, στο Βορρά, ανησυχούν για την απειλή του αποπληθωρισμού-την πτώση των τιμών- που έχει παγιδεύσει την ιαπωνική οικονομία σε τέλμα από τις αρχές του ´90.

Σύμφωνα με τον Σουσίλ Γουαντάνι, ένα πρώην μέλος της Νομισματικής Επιτροπής της Τράπεζας της Αγγλίας «οι αγορές είναι ιδιαίτερα ευάλωτες σε έκτακτα συμβάντα αυτήν τη στιγμή. Αυτό θα μπορούσε να σπρώξει την οικονομία σε ένα σύντομο αποπληθωρισμό. Τέτοια συμβάντα που μπορεί να σημειωθούν στην Ευρώπη μπορούν να κάνουν τη χρεοκοπία της Λίμαν Μπράδερς να μοιάζει με πάρτι».

Ήταν η πτώση της Λίμαν Μπράδερς το Σεπτέμβρη του 2008 που επίσπευσε την Μεγάλη Κάμψη αρχικά. Αν ένας οικονομικός πανικός χειρότερος από αυτόν υπάρχει ως προοπτική, τότε η κρίση βρίσκεται πολύ μακριά από το τέλος της.