ΟΛΗ Η ΕΥΡΩΖΩΝΗ ΣΤΑ ΝΥΧΙΑ ΔΝΤ-ΕΚΤ: Η “ελληνική τραγωδία” γίνεται παγκόσμια

Τον Σεπτέμβρη του 2008 αυτό που είχε προκαλέσει τον πανικό ήταν η χρεωκοπία της Λήμαν Μπράδερς, μιας από τις μεγάλες αμερικανικές τράπεζες που λύγισε κάτω από το βάρος των «τοξικών χρεών». Αυτή τη φορά ο πανικός δεν ήταν αποτέλεσμα της χρεοκοπίας αλλά της διάσωσης. Και ο πρωταγωνιστής δεν ήταν μια μεγάλη διεθνής τράπεζα, σαν την Λήμαν Μπράδερς αλλά μια μικρή χώρα: η Ελλάδα.

Την περασμένη βδομάδα, λίγες μόνο μέρες μετά την ανακοίνωση του (όπως πάντα) «αποφασιστικού» πακέτου διάσωσης της Ελληνικής οικονομίας από την τριπλέτα Ευρωπαϊκή Ένωση - Διεθνές Νομισματικό Ταμείο - Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (που χάρισε στις αγορές όλα αυτά που τόσο πεισματικά ζητούσαν), οι κερδοσκόποι, ενισχυμένοι από τα κέρδη που αποκόμισαν από τα παιχνίδια σε βάρος της Ελλάδας, έπεσαν σαν τα κοράκια στα επόμενά τους θύματα: τα spread των ομολόγων της Πορτογαλίας και της Ισπανίας πήραν την ανηφόρα. Τα στοιχήματα ότι θα χρεοκοπήσουν, τα διαβόητα CDS, πήραν φωτιά. Και ύστερα ξεκίνησε η αντίστροφη μέτρηση: οι τράπεζες, αντιμέτωπες με τον φόβο της έκθεσης της μιας ή της άλλης στα «τοξικά« πλέον ομόλογα του Ευρωπαϊκού Νότου σταμάτησαν να δανείζουν μεταξύ τους.

«Οι Ευρωπαϊκές τράπεζες προσπαθούν να βρούνε μετρητά από όπου μπορούν» έλεγε την περασμένη Πέμπτη στην εφημερίδα Financial Times του Λονδίνου ένας μεγαλοτραπεζίτης. «Όπως απέφευγαν να κλείσουν συμφωνίες με άλλες τράπεζες όσο η έκθεσή τους στα τοξικά στεγαστικά ομόλογα ήταν ακόμα άγνωστη το 2007 και το 2008, έτσι και τώρα, ο ίδιος φόβος επηρεάζει τον διατραπεζικό δανεισμό σήμερα καθώς οι επενδυτές φοβούνται ότι η άλλη πλευρά (οι τράπεζες οι οποίες ζητούν δανεικά) ενδέχεται να είναι βαθιά εκτεθειμένη στα Ελληνικά ή τα Πορτογαλικά κρατικά ομόλογα», έλεγε ένας άλλος τραπεζίτης.

Βουτιά

Όπως και τον μαύρο Σεπτέμβρη του 2008 έτσι και τώρα τα επιτόκια του διατραπεζικού δανεισμού απογειώθηκαν. Και ύστερα ήρθε η σειρά των χρηματιστηρίων: την Παρασκευή, ο δείκτης Ντάου Τζόνς (ο δείκτης του χρηματιστήριου της Νέας Υόρκης) έκανε μέσα σε λίγες ώρες βουτιά σχεδόν 1000 μονάδων. Όλα τα μεγάλα χρηματιστήρια του πλανήτη έκλεισαν εκείνη την ημέρα με βαριές απώλειες.

Η σταθερότητα του παγκόσμιου συστήματος κρεμόταν πια σε μια κλωστή -και το μόνο που έμοιαζε προς το παρόν να την εμποδίζει να σπάσει ήταν η αργία του Σαββατοκύριακου.

Ο άμεσος και προφανής κίνδυνος ανάγκασε τις κυβερνήσεις και τους κεντρικούς τραπεζίτες να ξεχάσουν όχι μόνο τις αρχές τους (αν μπορεί να ονομάσει κανείς τις αρρωστημένες τους νεοφιλελεύθερες ιδέες, αρχές) και τις διακηρύξεις τους, αλλά και τις διαφορές τους και να τρέξουν να κάνουν ότι είναι δυνατό για να σταματήσουν την αλυσιδωτή καταστροφή.

Πρώτη-πρώτη η Ανγκελα Μέρκελ: αν στην περίπτωση της Ελλάδας χρειάστηκαν βδομάδες και μήνες για να συμφωνήσει σε ένα πακέτο διάσωσης 110 δισεκατομμυρίων Ευρώ που θα «στοίχιζε» στη Γερμανία κάπου 9 δισεκατομμύρια, τώρα υπέγραψε, χωρίς δεύτερη κουβέντα, το νέο θηριώδες πακέτο των 720 δισεκατομμυρίων, που θα απαιτήσει, δίχως αμφιβολία, μια γερμανική συμβολή δεκάδων δισεκατομμυρίων.

Ύστερα ήταν η κολοτούμπα Κλωντ Τρισέ, του διοικητή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ). Την Πέμπτη το απόγευμα, ύστερα από την συνεδρίαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ, ο Τρισέ δήλωνε στους δημοσιογράφους ότι ζήτημα παρέμβασης της Κεντρικής Τράπεζας στην δευτερογενή αγορά των ομολόγων, δηλαδή αγοράς παλαιών ομολόγων του ελληνικού, πορτογαλικού, ισπανικού ή ιρλανδικού δημοσίου για να εμποδίσει την πτώση της τιμής τους (που ισοδυναμεί με αύξηση των επιτοκίων και των spread), δεν ετέθη. Η προσπάθεια σταθεροποίησης των τιμών των ομολόγων θα έπρεπε να αφεθεί στις κυβερνήσεις -δηλαδή στα μέτρα λιτότητας και στην αποδοχή τους από τις αγορές. Τα ξημερώματα της Δευτέρας ένα από τα μέτρα που ανακοινώθηκαν ήταν και παρέμβαση της ΕΚΤ στις δευτερογενείς αγορές ευρωπαϊκών ομολόγων...

Μηχανισμός

Και ο πανικός και τα έκτατα μέτρα δεν περιορίστηκαν στην Ευρώπη: τα ξημερώματα της Δευτέρας η FED, η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ ανακοίνωσε την επανενεργοποίηση ενός μηχανισμού που είχε εγκαινιάσει στις αρχές του 2007, όταν η σημερινή κρίση άρχισε να απειλεί το παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα, που θα διευκολύνει τις Ευρωπαϊκές Τράπεζες να δανείζονται σε δολάρια. Την συμφωνία για την επανενεργοποίηση του μηχανισμού συνυπέγραψαν, εκτός από την FED, η ΕΚΤ, η Τράπεζα της Αγγλίας, η Τράπεζα του Καναδά και η Εθνική Τράπεζα της Ελβετίας. Λίγο αργότερα προσέθεσε την υπογραφή της στη συμφωνία και η Τράπεζα της Ιαπωνίας.

Το πρωί της Δευτέρας οι αγορές -που όπως έδειξε και το σκάνδαλο της Γκόλντμαν Σακς δεν είναι παρά ένα από τα πολλά συνώνυμα των λέξεων «επενδυτές», «τραπεζίτες», «κερδοσκόποι- έκαναν ξανά πάρτι. Τα χρηματιστήρια πήραν φωτιά. Και τα ΜΜΕ έτρεξαν για μια ακόμα φορά να μιλήσουν για «σωτηρία». Ύστερα από τόσα ψέματα -ποιός έχει ξεχάσει τις κωμικοτραγικές απανωτές θριαμβολογίες για το σαρανταπεντάρι στο τραπέζι που θα σταμάταγε, υποτίθεται, τους κερδοσκόπους- νομίζουν, αλήθεια, ότι αυτή τη φορά θα τους πιστέψουμε; Αν ναι, έ τότε είναι βαθιά νυχτωμένοι.