Η πρώτη, η πιο νεοφιλελεύθερη, υποστηρίζει ότι το πρόβλημα δημιουργήθηκε από την ενσωμάτωση στην Ευρωζώνη χωρών με πολύ διαφορετικές ταχύτητες. Οι "17" δεν είχαν ποτέ τα χαρακτηριστικά αυτού που οι οικονομολόγοι ονομάζουν "βέλτιστη νομισματική περιοχή". Είναι σαν να βάλεις 17 ατμομηχανές να τρέχουν, η μια πίσω από την άλλη, στην ίδια γραμμή. Αργά η γρήγορα οι πιο αδύναμες θα ξεμείνουν από ατμό, θα αρχίσουν να αγκομαχούν και να εμποδίζουν και τις άλλες.
Η δεύτερη υποστηρίζει ότι το βασικό πρόβλημα είναι ο ακραία νεοφιλελεύθερος σχεδιασμός των θεσμών και των οργάνων της Ευρωζώνης. Το πιο τρανταχτό παράδειγμα είναι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) που σε αντίθεση με τις κεντρικές τράπεζες των ΗΠΑ ή της Βρετανίας δεν έχει το δικαίωμα να αγοράζει απευθείας ομόλογα των κρατών-μελών.
Εκβιαστές
Το δικαίωμα έχει εκχωρηθεί αποκλειστικά στις εμπορικές τράπεζες -που εκβιάζουν με αυτόν τον τρόπο τις κυβερνήσεις αποσπώντας τοκογλυφικά επιτόκια. Αυτός ο νεοφιλελεύθερος σχεδιασμός, λέει αυτή η σχολή, έχει παραδώσει ακόμα και τους δημόσιους προϋπολογισμούς στα νύχια των αγορών.
Τα προβλήματα αυτά είναι σίγουρα υπαρκτά. Αλλά αυτό που προκαλεί την σημερινή κρίση δεν είναι τα σχεδιαστικά "λάθη". Τα προβλήματα αυτά καθόρισαν -και καθορίζουν- την μορφή που έχει πάρει η κρίση στην Ευρωζώνη. Όμως δεν είναι αυτά που προκάλεσαν την κρίση. Για να το πούμε διαφορετικά, το πρόβλημα δεν είναι ούτε ο νεοφιλελευθερισμός, ούτε κάποιο "στρεβλό" μοντέλο διαχείρισης. Το πρόβλημα είναι ο καπιταλισμός.
Η Ευρωζώνη δεν πρόκειται να λύσει τα προβλήματά της ούτε με την μετατροπή της ΕΚΤ σε μια "κανονική" Κεντρική Τράπεζα που θα έχει το δικαίωμα να αγοράζει απευθείας κρατικά ομόλογα. Ούτε με το Ευρωομόλογο, μια "λύση" που υιοθέτησε ακόμα και η ίδια η Κομισιόν πριν από μερικές βδομάδες. Ούτε η μετατροπή των Ταμείων Διάσωσης (του EFSF και του ESM που θα τον διαδεχτεί μέσα στο 2012 ή το 2013) σε "εμπορικές τράπεζες" -ώστε να μπορεί έτσι να αγοράζει εμμέσως, με λεφτά της ΕΚΤ, κρατικά ομόλογα. Η "εκτύπωση χρήματος" -γιατί σε αυτό μεταφράζονται, σε τελευταία ανάλυση όλες αυτές οι προτάσεις, μπορεί ίσως να εκτονώσει το πρόβλημα του δημόσιου χρέους -το πρώτο μεγάλο πρόβλημα της Ευρωζώνης- αλλά με κίνδυνο να επιταχύνει την φυγή κεφαλαίων -το δεύτερο μεγάλο πρόβλημα της Ευρωζώνης σήμερα.
Για την Αριστερά και το κίνημα θα ήταν τεράστιο λάθος να εγκλωβιστεί σε αυτές τις "λύσεις". Αυτό που χρειάζεται είναι η κλιμάκωση της αντίστασης και η σύγκρουση με τις ίδιες τις στρατηγικές επιλογές του αντιπάλου, όπως είναι η ένταξη στο ευρώ και την Ευρωπαϊκή Ένωση.