Εργατικός έλεγχος

Το πρόβλημα ξεκινάει όταν η επίσημη προπαγάνδα δηλώνει σε όλο το έθνος ότι στην Πολωνία τα μέσα παραγωγής βρίσκονται κάτω από κοινωνική κατοχή. Θεωρητικά, στο σοσιαλισμό τα μέσα παραγωγής θα έπρεπε να είναι κοινή κατοχή αυτών που τα χρησιμοποιούν, δηλαδή της εργατικής τάξης. Η εργατική τάξη οφείλει να παλέψει για τον κοινωνικό έλεγχο των υπό κρατική κατοχή μέσων παραγωγής».

Το παραπάνω απόσπασμα είναι από τη διακήρυξη της Διαπανεπιστημιακής Συντονιστικής Επιτροπής στο Στετίνο στην οποία συμμετείχε όλο το προσωπικό – διοικητικό, καθαρίστριες, παρασκευαστές, βοηθοί κλπ των πανεπιστημίων της πόλης. Δημοσιεύθηκε με τίτλο «Αλληλεγγύη και Σοσιαλισμός» στην εφημερίδα Jednosc, την εφημερίδα της Αλληλεγγύης στο Στετίνο και είναι ενδεικτικό του πολιτικού προχωρήματος ανάμεσα στους εργάτες της Αλληλεγγύης. Αυτό το προχώρημα δεν ήταν αποτέλεσμα μιας θεωρητικής αναζήτησης, αλλά της ίδιας της εμπειρίας του εργατικού ελέγχου το διάστημα 1980-81.

Παράδειγμα, η ίδια η εφημερίδα Jednosc. Στα πρώτα της βήματα την τύπωναν παράνομα οι εργάτες μιας κωμόπολης κοντά στο Στετίνο. Στη συνέχεια το τύπωμα ανέλαβαν οι εργαζόμενοι στα τυπογραφεία της πόλης δουλεύοντας το Σάββατο και εξασφαλίζοντας το χαρτί από τους εργάτες μιας χαρτοβιομηχανίας της πόλης. Όταν οι αρχές προσπάθησαν να εμποδίσουν την έκδοση του φύλλου που ήταν αφιερωμένο στα γεγονότα των απεργιών του 1970, κατέβηκαν σε απεργία τα ναυπηγεία και το φύλλο κυκλοφόρησε. Στην κορύφωση του κινήματος η εφημερίδα έφτανε να τυπώνει 100.000 φύλλα που διακινούνταν σε πανεθνικό επίπεδο. Όταν το καθεστώς προσπάθησε να ασκήσει λογοκρισία, η Αλληλεγγύη έκλεισε τον τύπο ολόκληρης της πόλης, αναγκάζοντας τελικά το καθεστώς σε υποχώρηση.

Οπως, εξάλλου, παραδέχτηκε και ο ίδιος ο Γιαρουζέλσκι σε συνέντευξή του στην Καθημερινή το 2008: “Ο κόσμος πιστεύει ότι στην Πολωνία η Αλληλεγγύη έριξε τον κομμουνισμό. Ομως ξεχνούν ότι η Αλληλεγγύη ήταν σοσιαλιστικό κίνημα με έντονα λαϊκίστικο χαρακτήρα...”.