Υπάρχει μια παράξενη αντίφαση στη συζήτηση που εξελίσσεται διεθνώς σχετικά με την ισχύ των ΗΠΑ. Πλέον, αποτελεί κυρίαρχη άποψη ότι οι ΗΠΑ βρίσκονται σε τροχιά υποχώρησης, κάτω από την πίεση της Κίνας που κερδίζει έδαφος.
Αυτή η άποψη προβάλλεται τελευταία και από τους Ρεπουμπλικάνους για να χτυπήσουν τον Μπαράκ Ομπάμα. Η καταστροφική επίσκεψη του Μιτ Ρόμνεϊ (του υποψήφιου των Ρεπουμπλικάνων) στο Λονδίνο ήταν μια αποτυχημένη προσπάθεια σε αυτή την κατεύθυνση.
Η Κοντολίζα Ράις, τελευταία Υπουργός Εξωτερικών του Τζορτζ Μπους, προώθησε την ίδια άποψη σε ένα άρθρο που έγραψε στους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς πριν από δυο βδομάδες: “Πρέπει να εμπνεύσουμε τον αμερικανικό λαό ώστε να ηγηθεί ξανά. Πρέπει να τους θυμίσουμε ότι οι ΗΠΑ δεν είναι απλά μία οποιαδήποτε χώρα... Αν δεν τα καταφέρουμε, θα προκληθεί ένα κενό, το οποίο πιθανά θα καλυφτεί από αυτούς που δεν υποστηρίζουν ένα συσχετισμό δυνάμεων υπέρ της ελευθερίας.”
Η εισβολή στο Ιράκ είχε στόχο να διασφαλίσει έναν “συσχετισμό δυνάμεων υπέρ της ελευθερίας”. Ίσως στις πιο τρελές πτέρυγες του Ρεπουμπλικανικού κόμματος να υπάρχει νοσταλγία για τέτοιου είδους ιμπεριαλιστικές περιπέτειες. Όμως τέτοια νοσταλγία δεν υπάρχει πουθενά αλλού.
Κι όμως, τμήματα της Αριστεράς που στάθηκαν αταλάντευτα απέναντι στον “πόλεμο κατά της τρομοκρατίας” του Τζορτζ Μπους φαίνεται να πιστεύουν ότι οι ΗΠΑ όχι μόνο κέρδισαν στο Ιράκ, αλλά ότι πάντα νικάνε. Μια εκδοχή αυτής της αντίληψης εκφράστηκε με βάση το Ιράκ από την Ναόμι Κλάιν στο βιβλίο της “Το δόγμα του σοκ”.
Υποστήριξε πως, παρά το χάος και το σφαγείο που προκάλεσε η εισβολή και η κατοχή, ήταν μια σημαντική επιτυχία για τον αμερικανικό “καπιταλισμό της καταστροφής”. Με άλλα λόγια, εταιρείες όπως η Μπλακγουότερ και η Χαλιμπάρτον έβγαλαν μια περιουσία στο Ιράκ.
Όμως, αυτού του είδους η ανάλυση μπερδεύει το μερικό με το γενικό. Τα κέρδη των φιλο-ρεπουμπλικανικών αμερικανικών εταιρειών ήταν μόνο ένα υπο-προϊόν της κατάκτησης του Ιράκ. Ο βασικός στόχος ήταν να μετασχηματιστεί η Μέση Ανατολή, εδραιώνοντας τον στρατιωτικό έλεγχο των ΗΠΑ και χρησιμοποιώντας ένα υποτακτικό καθεστώς στο Ιράκ για να δημιουργηθούν αντίστοιχα καθεστώτα και αλλού.
Η κυβέρνηση του Μάλικι στο Ιράκ είναι μια βρόμικη υπόθεση. Όμως, ανάγκασε τις ΗΠΑ να αποσύρουν τις μάχιμες δυνάμεις τους από το Ιράκ και ευθυγραμμίστηκε γεωπολιτικά με την ισλαμική δημοκρατία του Ιράν, φτάνοντας μέχρι να υπερασπίζεται τον Μπασάρ αλ-Άσαντ στη Συρία. Δεν ήταν έτσι σχεδιασμένα τα πράγματα.
Η περιοχή όντως μετασχηματίζεται πολιτικά, αλλά από ένα κύμα λαϊκών επαναστάσεων που ξεκίνησε ρίχνοντας δύο από τα πιο φιλοδυτικά καθεστώτα του Αραβικού Κόσμου -του Μπεν Αλί στην Τυνησία και του Μουμπάρακ στην Αίγυπτο.
Εκεί είναι που παρεμβαίνει ένα είδος αριστερής μοιρολατρίας. Οι οπαδοί της μπορεί να παραδεχθούν ότι οι ΗΠΑ υπέστησαν χτυπήματα σε αρχικό στάδιο. Όμως, υποστηρίζουν πως πλέον ξανακερδίζουν τον έλεγχο -ενσωματώνοντας την Μουσουλμανική Αδελφότητα στην Αίγυπτο, ενορχηστρώνοντας την επέμβαση του ΝΑΤΟ στη Λιβύη και προκαλώντας την ανατροπή του Άσαντ στη Συρία.
Αυτή η άποψη ξεγράφει τις βαθιές αντιφάσεις της κατάστασης. Η Μουσουλμανική Αδελφότητα, για παράδειγμα, χρειάζεται να παίρνει μέρος σε μια σύνθετη άσκηση ισορροπίας. Προσπαθεί ταυτόχρονα να καλλιεργεί τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ και τον αιγυπτιακό στατό, αλλά και να διατηρεί τη λαϊκή της βάση.
Η άποψη αυτή παράλληλα αναγνωρίζει στις ΗΠΑ ένα επίπεδο ελέγχου που πολύ απλά δεν έχουν. Η επέμβαση στη Λιβύη ήταν μια πετυχημένη πρωτοβουλία από τις Δυτικές δυνάμεις μέσα σε σχετικά ευνοϊκές συνθήκες. Μια αδύναμη και πολυδιασπασμένη αντιπολίτευση διεξήγε έναν πόλεμο μεγάλων αποστάσεων, όπου η δύναμη από αέρος μπορούσε εύκολα να γυρίσει τις ισορροπίες.
Η Συρία είναι μια αρκετά διαφορετική. Οι ΗΠΑ θα ήθελαν να χρησιμοποιήσουν στρατιωτική πίεση στο έδαφος μέσω του Ελεύθερου Συριακού Στρατού ώστε να διασφαλίσουν έναν συμβιβασμό μεταξύ των περισσότερο αξιοσέβαστων δυνάμεων της αντιπολίτευσης και τμημάτων του καθεστώτος Άσαντ. Όμως, η αντίσταση στο έδαφος παραμένει πολλών και διαφόρων αποχρώσεων ενώ καθορίζεται κυρίως από πολιτικές κινητοποιήσεις ιδιαίτερα τοπικού χαρακτήρα.
Παρόλο που έχουν αποδυναμωθεί, οι ΗΠΑ παραμένουν η μεγαλύτερη οικονομική και στρατιωτική δύναμη του κόσμου. Σίγουρα όμως δεν είναι παντοδύναμες.
Ίσως τα καταφέρουν να περάσει το δικό τους στη Συρία. Όμως αυτή είναι μόνο μία από μια ολόκληρη γκάμα ενδεχομένων. Αυτό που είναι παράξενο είναι πόσο διαδεδομένη είναι στην Αριστερά η αντίληψη ότι ο αμερικάνικος θρίαμβος είναι αναπόφευκτος, την ώρα που όλοι οι υπόλοιποι θεωρούν πως η αμερικάνικη ισχύς παρακμάζει.