Γράμμα από την Ολλανδία

Την Τετάρτη 12 Σεπτέμβρη, γίνονται οι εκλογές στην Ολλανδία, μέσα στις συνθήκες μιας κρίσης που θεριεύει και πολιτικής πόλωσης. Παρά το καθόλου καθαρό παρελθόν της, οι δημοσκοπήσεις προοιωνίζουν για μια επάνοδο της σοσιαλδημοκρατίας.

Η προηγούμενη κυβέρνηση, την οποία αποτελούσαν οι συντηρητικοί Χριστιανοδημοκράτες και το νεοφιλελεύθερο VVD, και την στήριζε το κόμμα PVV που έχει στο στόχαστρό του τους μετανάστες, υπήρξε η πιο δεξιά κυβέρνηση στην κοινοβουλευτική ιστορία της Ολλανδίας. Από τότε που σχηματίστηκε, τον Οκτώβρη του 2010, προχώρησε σε ένα πακέτο 18 δισεκατομμυρίων ευρώ σε περικοπές, χτυπώντας πάνω από όλα το κοινωνικό κράτος. Όταν προσπάθησε να περάσει ένα ακόμη πακέτο 14 δις περικοπών, το PVV αποφάσισε να αποσύρει τη στήριξή του, από το φόβο της πολιτικής κατακραυγής απέναντι στις αντιδημοφιλείς περικοπές.

Με εντυπωσιακό τρόπο, οι Πράσινοι και οι φιλελεύθεροι δημοκράτες έτρεξαν να σώσουν την παραπαίουσα κυβέρνηση, οργανώνοντας ένα νέο πακέτο λιτότητας μέσα σε λίγες μέρες, ικανοποιώντας τόσο τις “Βρυξέλλες” όσο και τον πρωθυπουργό. Αυτή η προσωρινή συνεργασία έγινε γνωστή ως “Συμμαχία Κουντούζ”, επειδή είναι τα ίδια κόμματα που στήριξαν την κυβέρνηση όσον αφορά στην παρουσία του ολλανδικού στρατού στο Αφγανιστάν, όταν το PVV αρνήθηκε. Η κυβέρνηση αυτή αποφάσισε να περάσει σε ολομέτωπη επίθεση στην εργατική τάξη.

Ανάμεσα σε άλλα, η αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης στα 67 επιταχύνθηκε, ο ΦΠΑ αυξήθηκε κατά 2%, ενώ καταργήθηκαν οι νόμοι που προστάτευαν τους εργαζόμενους από την εύκολη απόλυση.

Αυτή η επίθεση ταρακούνησε το εργατικό κίνημα που περνούσε μια παραλυτική εσωτερική κρίση για περισσότερο από ένα χρόνο. Μετά από δεκαετίες στη θέση του “υπεύθυνου” κοινωνικού εταίρου απέναντι τόσο στην κυβέρνηση όσο και στην εργοδοσία, τα μέλη των συνδικάτων έπεφταν και η εσωτερική κριτική αυξανόταν.

Ο χειρισμός της αύξησης του ορίου συνταξιοδότησης ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι για πολλούς συνδικαλιστές. Μπλόκαραν τα σχέδια της ηγεσίας, αλλά δεν κατάφεραν να την ανατρέψουν. Η κατάσταση παρέμεινε στάσιμη, όμως όσο προχωρούσαν οι επιθέσεις της “Συμμαχίας Κουντούζ”, τα πιο μετριοπαθή και τα πιο μαχητικά τμήματα των συνδικάτων άρχισαν να ενώνονται σε μια πανολλανδική καμπάνια ενάντια στο πακέτο λιτότητας, φτάνοντας σε μια πρώτη δόση μικρών απεργιών και δαιδηλώσεων.

Αυτό ήταν το σκηνικό στο οποίο ξεκίνησε η πορεία προς τις εκλογές. Με την κρίση της ΕΕ να μαίνεται, με δισεκατομμύρια από τα χρήματα των φορολογούμενων να πηγαίνουν στις τράπεζες, χρήματα που παίρνουν από την κοινωνική ασφάλιση και τους μισθούς, η “Ευρώπη” έγινε το βασικό θέμα.

Εκστρατεία

Σε τέτοιες συνθήκες, το Σοσιαλιστικό Κόμμα που είναι κατά του νεοφιλελευθερισμού, αλλά και το PVV βρίσκονταν στην καλύτερη θέση ως κόμματα κριτικά προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το PVV είχε προχωρήσει σε μια μεγάλης κλίμακας εκστρατεία εθνικιστικού μίσους κατά των Ελλήνων και κατά των γραφειοκρατών των Βρυξελλών. Με δεδομένο το γεγονός ότι το PVV μέχρι πρόσφατα υποστήριζε την ίδια φιλοευρωπαϊκή κυβέρνηση της λιτότητας, το Σοσιαλιστικό Κόμμα φαινόταν να κερδίζει περισσότερο.

Στην αρχή, οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ακριβώς αυτό, με το Σοσιαλιστικό Κόμμα να βγαίνει πρώτο σε ορισμένες δημοσκοπήσεις. Στη συνέχεια, έγιναν τρία πράγματα. Πρώτον, το κατεστημένο άρχισε να εξανίσταται για τον επερχόμενο “Κόκκινο Τρόμο”, με τον πρωθυπουργό και τον εκπρόσωπο των βιομηχάνων να μιλάνε για τον “μεγάλο κίνδυνο” που θα αποτελούσε μια νίκη του Σοσιαλιστικού Κόμματος στην Ολλανδία.

Δεύτερον, το Εργατικό Κόμμα κινήθηκε προς τα αριστερά, αρχίζοντας ξαφνικά να μιλάει για περιορισμό των τραπεζών, αναδιανομή του πλούτου και ρήξη με τις “σάπιες δεξιές πολιτικές”. Πρόκειται για δοκιμασμένη συνταγή που χρησιμοποιεί η σοσιαλδημοκρατία όταν είναι εκτός κυβέρνησης.

Τρίτον, το Σοσιαλιστικό Κόμμα συνέχισε τη μακριά του πορεία προς το κέντρο, προσπαθώντας πάνω από όλα να δείξει ότι πλέον είναι οπαδός του ρεαλισμού. Έκανε συμβιβασμό στη μέχρι τώρα “ασυμβίβαστη θέση” του σχετικά με το όριο συνταξιοδότησης, ενώ τόνισε την πρόθεσή του να κινηθεί σε παρόμοια κατεύθυνση σε όλα τα θέματα. Έτσι απογοήτευσε και μέλη του αλλά και δυνάμει ψηφοφόρους του, θολώνοντας τις διαφορές του με το Εργατικό Κόμμα, το οποίο έτσι άρχισε να ανεβαίνει στις δημοσκοπήσεις.

Έτσι, το αποτέλεσμα αυτής της στρατηγικής του Σοσιαλιστικού Κόμματος που είχε στόχο να πάρει τη θέση της παραδοσιακής σοσιαλδημοκρατίας, με ειρωνικό τρόπο κατέληξε να ενισχύσει το Εργατικό Κόμμα. Φυσικά, αναμένεται μια εξέγερση στις κάλπες, όμως με το επίπεδο των αγώνων να παραμένει χαμηλό και το Σοσιαλιστικό Κόμμα να γίνεται όλο και πιο χαμηλών τόνων, το πιθανότερο αποτέλεσμα θα είναι ο σχηματισμός μιας σχετικά σταθερής κεντροδεξιάς κυβέρνησης.

Μάινα φαν ντερ Ζβαν, Διεθνείς Σοσιαλιστές, Ολλανδία