“Ο εκπληκτικός κύριος Λαζάρ” του Φιλίπ Φαλαρντό είναι μια ταινία σχολικής αίθουσας, με θέμα τη σχέση του δασκάλου με τους μικρούς μαθητές δημοτικού, γυρισμένη στο Μοντρεάλ του γαλλόφωνου Καναδά. Η ταινία ξεκινάει με την πιο σκληρή της σκηνή. Ένας μαθητής ανακαλύπτει τη δασκάλα τους κρεμασμένη μέσα στη σχολική αίθουσα. Ο Μπασίρ Λαζάρ που συστήνεται ως δάσκαλος που μόλις έχει φτάσει από την Αλγερία, αναλαμβάνει να καλύψει το κενό ελλείψει άλλων εκπαιδευτικών. Έχει να διαχειριστεί το γεγονός ότι μόλις έχει φτάσει στον Καναδά, παιδιά που τώρα γνωρίζει, τα οποία ξέρει πως έχουν υποστεί ένα τραυματικό σοκ. Στην πορεία της ταινίας ανακαλύπτουμε ότι και αυτός δεν μπαίνει στην αίθουσα λιγότερο πληγωμένος από τα παιδιά, μάλλον περισσότερο.
Έχει να αντιμετωπίσει έναν υφέρποντα ρατσισμό, λόγω της καταγωγής και του ξενικού του ονόματος, τη διαρκή σύγκριση με τη δασκάλα που αυτοκτόνησε, αλλά καταφέρνει να κερδίσει την τάξη. Όχι όμως με κάποια πρωτοποριακή μέθοδο διδασκαλίας, ούτε με τη στιβαρή προσωπικότητά του, όπως σε άλλες ταινίες σχολικής αίθουσας. Απλώς καταθέτοντας τον εαυτό του και προσπαθώντας ο ίδιος να καταλάβει τα παιδιά, ώστε να μπορούν να τον καταλάβουν κι αυτά με τη σειρά τους.
Στην ταινία αγγίζονται διάφορα ερωτήματα, στα οποία όμως δεν γίνεται προσπάθεια να δοθεί απάντηση. Από το ποιος είναι ο σωστός τρόπος να στήσεις τα θρανία, μέχρι το πότε τα παιδιά ώριμα να διαβάσουν λογοτεχνία για ενήλικους. Πιο έντονα θίγεται το ζήτημα της σωματικής επαφής. Ο γυμναστής παραπονιέται ότι όταν τα παιδιά αντιμετωπίζονται σαν “πυρηνικά απόβλητα” και δεν μπορείς να τα αγγίξεις ούτε για να ανέβουν στο μονόζυγο, το μόνο που μένει είναι να τα βάζει να τρέχουν γύρω γύρω και αυτός “να σφυρίζει σαν ηλίθιος, οπότε και τα παιδιά με αντιμετωπίζουν σαν ηλίθιο”.
Από την άλλη, μια σφιχτή αγκαλιά της δασκάλας προς ένα μαθητή έχει προκαλέσει συναισθηματική αναστάτωση που δεν ξεπερνιέται εύκολα. Κάποια ερωτήματα φαίνεται ότι αντιμετωπίζονται κάπως ελαφριά, όπως για παράδειγμα με την περιορισμένη αλλά επαναλαμβανόμενη βία των παιδιών απέναντι σε έναν υπέρβαρο συμμαθητή τους. Όμως, η σκιά του θανάτου μέσα στη σχολική αίθουσα υπενθυμίζει διαρκώς ότι ο εκπαιδευτικός μπορεί να αναγκάζεται να παραβλέπει πολλά, γιατί έχει ακόμη περισσότερα να αντιμετωπίσει, συνήθως ψάχνοντας τη λύση μόνος του.