Η Βραζιλία του Μουντιάλ

Διαδήλωση στη Βραζιλία ενάντια στη FIFA

Το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου (Μουντιάλ) ξεκινάει στις 12 του Ιούνη στη Βραζιλία. Οι διαδηλώσεις όμως έχουν ήδη ξεκινήσει, είναι μαζικές, δυναμικές και απλώνονται και στις δώδεκα πόλεις όπου πρόκειται να φιλοξενηθούν αγώνες.

Δεν πρόκειται απλώς για κινητοποιήσεις αφηρημένα ενάντια στο Μουντιάλ. Αυτό που έχει συμβεί είναι ότι όλων των ειδών οι επί μέρους κινητοποιήσεις, από γειτονιές ενάντια στις εξώσεις, κινήματα για την προστασία του περιβάλλοντος, ιθαγενείς, εργατικά συνδικάτα ως τις πρωτοβουλίες για τις δημόσιες συγκοινωνίες έχουν συντονιστεί ενάντια στην καπιταλιστική επιθετικότητα που συμβολίζει το Μουντιάλ. Τα κέρδη των κατασκευαστικών εταιρειών, ολόκληρου του συμπλέγματος επιχειρήσεων που κινείται γύρω από το ποδόσφαιρο, τη διαφήμιση και την οικοδομή σαρώνουν δικαιώματα και κατακτήσεις. Από κοντά και η “αριστερή” κυβέρνηση της Ντίλμα Ρουσέφ που αξιοποιεί το Μουντιάλ αλλά και τους Ολυμπιακούς Αγώνες που ακολουθούν το 2016 έχοντας έδρα το Ρίο ντε Τζανέιρο για να προχωρήσει σε διαρθρωτικές αλλαγές σε βάρος των φτωχών, από ιδιωτικοποιήσεις μέχρι “ανάπλαση” πόλεων.

Συνέχεια

Οι κινητοποιήσεις είναι μιας μορφής συνέχεια της περσινής έκρηξης κατά των αυξήσεων στα εισιτήρια των μέσων μαζικής μεταφοράς. Δύο εκατομμύρια άνθρωποι έφτασαν να διαδηλώνουν ταυτόχρονα τον Ιούνη του 2013, με αφορμή μια μικρή αύξηση γύρω στα 0,07 ευρώ στο εισιτήριο. Στην κορύφωση του αγώνα κηρύχθηκαν απεργίες, με τους μεταλλεργάτες στην πρώτη γραμμή. Το κόκκινο νήμα που ενώνει τα κινήματα τον τελευταίο χρόνο στη Βραζιλία είναι η αίσθηση ότι το κύμα της οικονομικής άνθησης φτάνει στο τέλος του και οι φτωχοί θα πληρώσουν το σκάσιμο της φούσκας. Από 7,5% ανάπτυξη το 2010 η βραζιλιάνικη οικονομία επιβραδύνθηκε κατακόρυφα στο 2,3% το 2013 και αναμένεται να φτάσει το 1,8% φέτος.

Η κυβέρνηση προσπαθείχ να πουλήσει τους αγώνες ως φιλί ζωής στην οικονομία. Ο κόσμος όμως δεν είναι διατεθειμένος να κρατήσει κοινωνική ειρήνη. Την περασμένη βδομάδα οι οδηγοί των λεωφορείων προχώρησαν σε απεργία σε τέσσερις μεγάλες πόλεις διεκδικώντας δεδουλευμένα. Η απειλή για απεργίες στις συγκοινωνίες στη διάρκεια του Μουντιάλ είναι εφιάλτης για την Ρουσέφ. Από την αρχή της χρονιάς, καθώς το Μουντιάλ πλησιάζει, οι απεργίες ακολουθούν τροχιά ανόδου. Ένας φοιτητής περιγράφει αυθόρμητα το κλίμα: “Αισθανόμουν ένοχος όταν είπα στους καθηγητές μου ότι θα λείψω από τα μαθήματα για δυο βδομάδες ώστε να ταξιδέψω πριν ξεκινήσει το χάος του Μουντιάλ. Φαίνεται όμως ότι το χάος έχει ήδη αρχίσει. Η ένταση είναι παντού στα ύψη. Η αστυνομία και οι οδηγοί λεωφορείων απεργούν στο Σάο Πάουλο. Οι εκπαιδευτικοί που απασχολούνται από τους Δήμους το ίδιο. Οι οδηγοί λεωφορείων στο Σαλβαδόρ ξεκινάνε απεργία από Δευτέρα, το Πανεπιστήμιο του Σάο Πάουλο βρίσκεται σε πλήρη απεργία. Στο Ρίο οι εργαζόμενοι στους σταθμούς λεωφορείων και οι εκπαιδευτικοί απεργούν. Και τώρα οι καθηγητές μου και το διοικητικό προσωπικό κήρυξαν απεργία που ξεκινά από την Τρίτη. Τα καλά νέα είναι ότι φαίνεται πως δεν πρέπει να ανησυχώ για αδικαιολόγητες απουσίες”.


Ο Ενρίκε Σάντσεζ μένει στο Σάο Πάουλο, είναι μέλος του Κόμματος για το Σοσιαλισμό και την Ελευθερία (PSOL), του μεγαλύτερου κόμματος στα αριστερά του κυβερνώντος PT. Περιγράφει το τι έχει σημάνει η πορεία προς το Μουντιάλ και τους Ολυμπιακούς Αγώνες για τους απλούς ανθρώπους στις πόλεις:

“Το πρώτο πράγμα που έχουν σημάνει είναι ο διωγμός οικογενειών που ζουν σε φτωχές εργατογειτονιές. Μια πρόσφατη μελέτη υπολόγισε πως 250 χιλιάδες άνθρωποι έχουν πεταχτεί έξω από τα σπίτια τους. Η διαδικασία της φυλετικής εκκαθάρισης και της αριστοκρατικοποίησης -διώχνοντας πολλούς φτωχούς και εργαζόμενους ανθρώπους προς πιο απομακρυσμένες περιοχές- έχει στόχο να βαθύνει μια αναδιαμόρφωση των πόλεων που ήδη εξελίσσεται. Νέες περιοχές έχουν δεσμευτεί για κερδοσκοπία στα ακίνητα και για σχέδια μεγάλων περιοχών με κτίρια επιχειρήσεων για χάρη των συμφερόντων της αγοράς.

Ο θυμός των ανθρώπων που είδαν να τους αρνούνται το δικαίωμά τους στην πόλη τροφοδότησε το 2013 τεράστιες διαδηλώσεις ενάντια στην αύξηση της τιμής των εισιτηρίων στα μέσα μεταφοράς. Όταν η Βραζιλία επιλέχθηκε να φιλοξενήσει τα δύο μεγάλα αθλητικά γεγονότα, πολιτικοί και επίσημοι του ποδοσφαίρου υπόσχονταν πως δεν θα χρησιμοποιηθεί καθόλου δημόσιο χρήμα για να χτιστούν στάδια.

“Eπενδύσεις”

Έλεγαν πως οι επενδύσεις για τα γεγονότα θα γίνονταν με τρόπο ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες για δημόσιες υπηρεσίες, ιδιαίτερα για δημόσιες συγκοινωνίες. Όμως ο κόσμος γρήγορα συνειδητοποίησε πως η διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου δεν ήταν τίποτα περισσότερο από ένα μεγάλο επιχειρηματικό σχέδιο, σε μεγάλο βαθμό χρηματοδοτούμενο από δημόσιες πηγές.

Πέρασαν νόμοι έκτακτης ανάγκης με τους οποίους εξαιρείται από φόρους η FIFA, το ανώτερο διοικητικό όργανο του παγκοσμίου ποδοσφαίρου, και ορίστηκαν περιοχές αποκλειστικής εκμετάλλευσης και πρόσβασης για τους σπόνσορες. Με αυτό τον τρόπο εκδιώκονται οι μη δηλωμένοι εργάτες και μικροπωλητές και αφαιρείται το στοιχειώδες συνταγματικό δικαίωμα της ελεύθερης μετακίνησης. Στην Τοπική Οργανωτική της FIFA περιλαμβάνονται παράγοντες του ποδοσφαίρου που έχουν εμπλακεί σε σκάνδαλα διαφθοράς.

Το Παγκόσμιο Κύπελλο χρησιμοποιήθηκε ταυτόχρονα ως δικαιολογία για την ιδιωτικοποίηση αεροδρομίων. Μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες έχουν βγάλει απίστευτα κέρδη χτίζοντας και ανακαινίζοντας στάδια σε 12 πόλεις όπου θα φιλοξενηθούν αγώνες -ξανά με χρηματοδότηση, φοροαπαλλαγές και κρατικά δάνεια σε χαριστικά επιτόκια. Μέχρι στιγμής έχουν γίνει γύρω στις 25 απεργίες οικοδόμων στα στάδια του Παγκοσμίου Κυπέλλου απαιτώντας αξιοπρεπή μισθό και συνθήκες εργασίας. Πολλές από τις απεργίες έγιναν αυθόρμητα χωρίς την υποστήριξη των συνδικάτων. Σε ορισμένες τα αφεντικά ζήτησαν την καταστολή από την αστυνομία -και την πήραν. Το Παγκόσμιο Κύπελλο έχει αποκαλύψει σε όλο τον κόσμο την πραγματικότητα που βιώνουν οι Βραζιλιάνοι εργάτες, ειδικά στον κατασκευαστικό τομέα.

Πέρα από τις καταγγελίες για αφεντικά που τρομοκρατούν και καταπατούν την εργατική νομοθεσία, οχτώ εργάτες έχασαν τη ζωή τους χτίζοντας στάδια λόγω της έλλειψης μέτρων ασφαλείας.

Ενώ στην FIFA παραχωρήθηκαν επιπλέον δημόσιοι πόροι λόγω της πίεσης που υπήρχε από στάδια που δεν είχαν ολοκληρωθεί. Ακόμη και ένας κυβερνήτης που ανήκει στο κυβερνών Εργατικό Κόμμα (PT) κατήγγειλε πως “η αποδοχή των κανόνων που επέβαλε η FIFA ήταν μια παγίδα”. Ωστόσο η ομοσπονδιακή κυβέρνηση -την οποία ελέγχει το PT από το 2003- όπως και οι τοπικές κυβερνήσεις που ελέγχονται από δεξιά κόμματα της αντιπολίτευσης λειτούργησαν σαν πράκτορες της FIFA. Έχουν ήδη οργανωθεί μια σειρά διαδηλώσεις ενάντια στις επιπτώσεις του ποδοσφαιρικού γεγονότος. Ένα από τα πιο σημαντικά κινήματα σε αυτόν τον αγώνα είναι η Πανεθνική Συνάθροιση Λαϊκών Επιτροπών. Πρόκειται για μια συμμαχία ακτιβιστών σε εθνικό επίπεδο ενάντια στις κοινωνικές επιπτώσεις του Παγκοσμίου Κυπέλλου.

Η πρωτοβουλία αυτή έχει αντιταχθεί στους νόμους έκτακτης ανάγκης, και υπεράσπισε το δικαίωμα στην κατοικία, την ελευθερία των διαδηλώσεων και το δικαίωμα στην πόλη. Η 15η Μάη υπήρξε η πρώτη πανεθνική μέρα διαμαρτυρίας. Σε δυο βδομάδες ξεκινάει το Παγκόσμιο Κύπελλο. Το μόνο σίγουρο στη διοργάνωση είναι ότι θα δούμε πολλούς περισσότερους αγώνες στους δρόμους. Η διεθνής αλληλεγγύη μπορεί να βοηθήσει τον αγώνα μας.