Βιβλία
Bιβλία για το καλοκαίρι

Ένα χρόνο μετά το δημοψήφισμα του ΟΧΙ, το κίνημα δεν το βάζει κάτω και η πολιτική συζήτηση έχει γίνει ακόμα πιο απαιτητική. Τροφοδοτείται όχι μόνο από τις εξελίξεις εδώ στην Ελλάδα αλλά και από τις διεθνείς. Το οικοδόμημα της ΕΕ είναι σε βαθιά κρίση όπως έδειξε το βρετανικό δημοψήφισμα. Οι πολύμηνοι εκρηκτικοί αγώνες των εργατών και της νεολαίας στην Γαλλία, όχι μόνο εμπνέουν αλλά και δείχνουν ποιοι είναι οι πραγματικοί σύμμαχοί μας και πόση δύναμη έχουν. 
 
Το ότι η τάξη μας έχει δύναμη, έχει καθορίσει τις εξελίξεις, είναι ένα πρώτο στοιχείο, δεν είναι μια διαλυμένη και ηττημένη τάξη. Η καινούργια έκδοση του Μαρξιστικού Βιβλιοπωλείου “Η Εργατική Αντίσταση στα Μνημόνια: Το χρονικό των Αγώνων μιας Εξαετίας”, γραμμένο από τη Λένα Βερδέ και τον Στέλιο Μιχαηλίδη μας θυμίζει τις μεγάλες και «μικρές» μάχες αυτών των χρόνων. Αυτό το κίνημα γκρέμισε κυβερνήσεις, έδωσε εκλογικά ρεκόρ και την κυβέρνηση στην Αριστερά και είναι το υπόβαθρο της κρίσης του ΣΥΡΙΖΑ σήμερα. 
 
Κομμάτι αυτού του κινήματος που συνεχίζεται είναι το κίνημα αλληλεγγύης στους πρόσφυγες και τους μετανάστες κόντρα στη ρατσιστική συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας για την οποία καμαρώνουν ο Τσίπρας και ο Μουζάλας. Το βιβλίο “Γκρεμίστε τον Φράχτη-Ανοίξτε τα Σύνορα”, γραμμένο από τους Κ. Θωίδου, Γ. Πίττα και Θ. Καμπαγιάννη, μας δίνει πληροφορίες και επιχειρήματα για την πάλη ενάντια στην «ρατσιστική Ευρώπη-Φρούριο». Τα ισλαμοφοβικά ψέματα και επιθέσεις είναι η συγκολλητική ουσία του σύγχρονου ρατσισμού που πάνω του χτίζεται η «Ευρώπη-Φρούριο». Γι’ αυτό στις μάχες που δίνουμε ένα απαραίτητο εφόδιo είναι και η μπροσούρα “Η Πάλη Ενάντια στην Ισλαμοφοβία” από το Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο. 
 
OXI
Το που έχει καταντήσει αυτή η κυβέρνηση της «πρώτη φορά Αριστερά» έχει προκαλέσει βέβαια μια πολύ ευρύτερη συζήτηση. Τον προβληματισμό που εκφράζουν χιλιάδες μέλη και στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ που δεν αποδέχτηκαν τον «ρεαλισμό» του Τσίπρα, αντανακλά το βιβλίο συλλογή κειμένων “Το ΟΧΙ που έγινε ΝΑΙ” (επ. Χρ. Λάσκος και Δ. Παπαδάτος-Αναγνωστόπουλος). Μια εποικοδομητική βιβλιοκριτική μπορείτε να διαβάσετε στο νέο τεύχος του περιοδικού Σοσιαλισμός από τα Κάτω. Το βιβλίο “ΣΥΡΙΖΑ: Μέσα στο Λαβύρινθο”, του Κέβιν Όβεντεν, κυκλοφόρησε πρώτα στ’ αγγλικά πριν μεταφραστεί στα ελληνικά. Πιάνει το νήμα από τις ρίζες της Αριστεράς μέχρι τους αγώνες ενάντια στα μνημόνια, την άνοδο και την «πτώση» του ΣΥΡΙΖΑ. 
 
Οι εξελίξεις αποδεικνύουν την ανάγκη της αντικαπιταλιστικής επαναστατικής εναλλακτικής στην κρίση του καπιταλισμού και στα ξεπουλήματα του ρεφορμισμού. Το βιβλίο “Η εργατική εναλλακτική” του Λ. Μπόλαρη και της Λ. Βερδέ παρόλο που γράφτηκε πριν την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση, διατηρεί την αιχμηρότητά του: η διαγραφή του χρέους, η έξοδος από ευρώ και ΕΕ, η κρατικοποίηση των τραπεζών και ο εργατικός έλεγχος είναι τα όπλα της νικηφόρας σύγκρουσης με την κυβέρνηση, τους καπιταλιστές και την ΕΕ. 
 
Το συλλογικό βιβλίο “Ο ελληνικός καπιταλισμός, η παγκόσμια οικονομία και η κρίση” από το Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο, δίνει πολύτιμες απαντήσεις για την κατανόηση της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης, αλλά και για τα χαρακτηριστικά και την πορεία του ελληνικού καπιταλισμού μέσα σε αυτήν, από την δεκαετία του ’70, μέχρι και την περίοδο των μνημονίων. Για μια συνολική ανάλυση της ιστορικής πορείας του συστήματος και των λόγων που οδηγείται σε κρίσεις αξίζει να διαβαστεί το “Καπιταλισμός Ζόμπι” του Κρις Χάρμαν. 
 
Εκατό χρόνια πριν ο Λένιν έγραφε το κλασσικό “Ιμπεριαλισμός Ανώτατο Στάδιο του Καπιταλισμού”. Το σημερινό σύστημα εξακολουθεί να περιστρέφεται γύρω από τον ανταγωνισμό κεφαλαίων βασισμένων στα κράτη τους που γεννάνε εντάσεις, επεμβάσεις και πολέμους. Γι’ αυτό το βιβλίο του Λένιν αξίζει να διαβαστεί ξανά όπως και το “Ιμπεριαλισμός και Παγκόσμια Οικονομία” του Ν. Μπουχάριν, του θεωρητικού των μπολσεβίκων (που προλογίζει ο Λένιν). Τα βιβλία “Ουκρανία: Σταυροδρόμι ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών” του Λ. Μπόλαρη και “Μέση Ανατολή. Αντίσταση στις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις” της Δήμητρας Κυρίλλου αναλύουν τους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς που έχουν γίνει «καυτοί» σε αυτές τις περιοχές. 
 
Κεφάλαιο
Το βιβλίο “Η Αποκρυπτογράφηση του Κεφαλαίου” του Αλεξ Καλλίνικος είναι μια νέα έκδοση του Μαρξιστικού Βιβλιοπωλείου. Σ’ αυτό το βιβλίο ο συγγραφέας μας βάζει στα «βαθιά νερά» της προσπάθειας του Μαρξ να εντοπίσει και να αναλύσει τον τρόπο που λειτουργεί ο καπιταλισμός, τους «νόμους κίνησης» αυτού του κοινωνικο-οικονομικού συστήματος. Η μαρξιστική θεωρία για τον καπιταλισμό δεν ξεπήδησε ολοέτοιμη από το μυαλό του Μαρξ και ο συγγραφέας ακολουθεί το χτίσιμό της, δηλαδή τις διαδοχικές προσεγγίσεις του Μαρξ με άξονα τα κείμενα που αποτέλεσαν τη βάση για το έργο της ζωής του, το “Κεφάλαιο”. 
 
Σ’ αυτή την προσπάθεια αναδεικνύει καίρια ζητήματα για τη λειτουργία του σύγχρονου καπιταλισμού ως ενός συστήματος που συνεχίζει να βασίζεται στην εκμετάλλευση της εργατικής τάξης και οδηγείται σε κρίσεις. Εξηγεί ακόμα ότι το Κεφάλαιο είναι βέβαια ένα επιστημονικό έργο, όμως επίσης είναι και πολιτικό όπλο στον αγώνα για την χειραφέτηση της εργατικής τάξης· άλλωστε αυτός ήταν ο λόγος που ο Μαρξ καταπιάστηκε με την συγγραφή του. Όποιοι/ες προτιμούν μια γενικότερη εισαγωγή στο μαρξισμό, μπορούν να μελετήσουν ένα άλλο βιβλίο του Α. Καλλίνικος που κυκλοφορεί από το Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο, τις “Επαναστατικές Ιδέες του Καρλ Μαρξ”. Επίσης φέτος κυκλοφόρησε το νέο βιβλίο του γνωστού αμερικάνου μαρξιστή Ντέηβιντ Χάρβεϋ, “Οι 17 Αντιφάσεις του Καπιταλισμού”. 
 
Ρόζα, Λένιν, Τρότσκι
Και βέβαια, ο μαρξισμός δεν «τέλειωσε» με τον Μαρξ. Μια άλλη φετινή έκδοση του Μαρξιστικού Βιβλιοπωλείου είναι η πολιτική βιογραφία “Ρόζα Λούξεμπουργκ” γραμμένη από τον Τόνι Κλιφ. Σε μια σειρά από θεματικά κεφάλαια ο συγγραφέας παρουσιάζει τις βασικές ιδέες και πολιτικές μάχες της μεγάλης επαναστάτριας, από τις κόντρες με τους υποστηρικτές του «κοινοβουλευτικού δρόμου», μέχρι τις αναλύσεις της για τη μαζική απεργία, τον καπιταλισμό και τον ιμπεριαλισμό. Αυτό που συνδέει τον Κλιφ, τον ιδρυτή της Διεθνιστικής Σοσιαλιστικής Τάσης που κομμάτι της είναι το ΣΕΚ, με την Ρόζα είναι η πεποίθηση ότι ο σοσιαλισμός είναι έργο της ίδιας της εργατικής τάξης, «από τα κάτω» όχι διάφορων «σωτήρων» κοινοβουλευτικών και μη. Τα ίδια τα βιβλία της Ρ. Λούξεμπουργκ διατηρούν όλη την επικαιρότητά τους: το “Κοινωνική Μεταρρύθμιση ή Επανάσταση” και το “Μαζική Απεργία, Κόμμα, Συνδικάτα” είναι δυο απαραίτητα εφόδια. 
 
Παράλληλα, αναζωπυρώνεται το ενδιαφέρον για τον Λένιν. Πρόσφατα για παράδειγμα κυκλοφόρησε η σύντομη πολιτική του βιογραφία από τον ακαδημαϊκό Lars T. Lih με τίτλο “Βλαντιμίρ Λένιν”. Ο συγγραφέας έχει συμβάλει, και με το βιβλίο του για το “Τί να κάνουμε;” στην υπεράσπιση του Λένιν από το βουνό συκοφαντιών και διαστρεβλώσεων που τον έχουν καλύψει εχθροί και «φίλοι». Παρόλα αυτά ο Lih αποτυγχάνει να εντοπίσει τι είναι αυτό που ξεχώριζε τον Λένιν και το κόμμα του από την σοσιαλδημοκρατία της εποχής του. Η τρίτομη πολιτική βιογραφία του Λένιν που έχει γράψει ο Τόνι Κλιφ προσεγγίζει πολύ πιο πετυχημένα αυτές τις διαφορές και αποκαθιστά την πραγματική λενινιστική παράδοση. 
 
Ο Λέον Τρότσκι ήταν ο επαναστάτης που συγκρούστηκε με τον σταλινισμό και κράτησε ζωντανή τη φλόγα του διεθνισμού και της επαναστατικής στρατηγικής και τακτικής σε δύσκολα χρόνια. Μια καλή εισαγωγή στο έργο του είναι το βιβλίο “Ο Μαρξισμός του Τρότσκι” του Ντάνκαν Χάλλας και μια συστηματική παρουσίασή του κάνει ο Τόνι Κλιφ στην τετράτομη βιογραφία του Τρότσκι. Βέβαια, η μελέτη των κειμένων του Τρότσκι πάντα αποζημιώνει: η “Ιστορία της Ρώσικης Επανάστασης”, παραμένει ένα αξεπέραστο επίτευγμα, η “Διαρκής Επανάσταση” γραμμένο το 1930 παραμένει η καρδιά της σύγχρονης επαναστατικής στρατηγικής, η συλλογή κειμένων “Η Πάλη Ενάντια στο Φασισμό στην Γερμανία” είναι η βάση για να καταλάβουμε τι είναι φασισμός αλλά και τι σημαίνει συγκεκριμένα ενιαίο μέτωπο, η “Προδομένη Επανάσταση” είναι η πρώτη σοβαρή μαρξιστική ανάλυση για τον εκφυλισμό και στραγγαλισμό της επανάστασης από τον σταλινισμό. 
 
1936
Το 2016 είναι η χρονιά με πολλές σημαντικές επετείους από την ιστορία του εργατικού κινήματος και των επαναστάσεων, διεθνώς και στην Ελλάδα. Φέτος συμπληρώθηκαν για παράδειγμα ογδόντα χρόνια από την επανάσταση στην Ισπανία, μια αποφασιστική καμπή για την παγκόσμια ιστορία. Οι αιτίες που την γέννησαν και οι βασικές μάχες που την έκριναν παρουσιάζονται με ζωντανό τρόπο στο βιβλίο  “Ισπανία 1936: Λαϊκό Μέτωπο και επανάσταση ενάντια στο φασισμό” των Τ. Κλιφ και Α. Ντέργκαν. 
Την άνοιξη και το καλοκαίρι του 1936 η Γαλλία συγκλονιζόταν από ένα τεράστιο κύμα καταλήψεων και τη μεγαλύτερη γενική απεργία στη μέχρι τότε ιστορία της, ύστερα από την εκλογική νίκη του Λαϊκού Μετώπου. Η παμφλέτα του Μαρξιστικού Βιβλιοπωλείου “Ιούνης 1936: Οι καταλήψεις των εργοστασίων στη Γαλλία” δίνει ένα αδρό περίγραμμα αυτής της συγκλονιστικής στιγμής.
 
Η εξέγερση του Μάη στη Θεσσαλονίκη ήταν κι αυτή κομμάτι του «διεθνούς 1936». Τα βιβλία του Δ. Λιβιεράτου για το εργατικό κίνημα, της δεκαετίας του ’20 και του ’30, αξίζει να διαβαστούν. Ιδιαίτερα ο τόμος “Κοινωνικοί Αγώνες στην Ελλάδα 1932-1936” που καταπιάνεται και με την εξέγερση του Μάη. 
 
Ο Μάης του ‘36 στην Ελλάδα ήταν υπό μία έννοια ο πρόλογος για το κίνημα της Αντίστασης και την «νικηφόρα επανάσταση που χάθηκε». Το βιβλίο του Δημήτρη Μαριόλη, “Η αδύνατη ταξική ανακωχή. Η πολιτική του ΕΑΜ στα Υπουργεία Οικονομικών, Εργασίας και στα συνδικάτα μέχρι τα Δεκεμβριανά”, καταπιάνεται με μια λίγο μελετημένη αλλά καθοριστική περίοδο: το μεσοδιάστημα ανάμεσα στην Απελευθέρωση και το ξεκίνημα του Δεκέμβρη του 1944.
 
Η Ισπανία, η Γαλλία και η Ελλάδα του 1936 ήταν κομμάτι ενός διεθνούς κύματος αγώνων, εξεγέρσεων και επαναστάσεων που είχε ξεκινήσει από τα μέσα εκείνης της δεκαετίας. Για παράδειγμα το 1934 ήταν η χρονιά που το εργατικό κίνημα στην Αμερική έδινε τις πρώτες νικηφόρες μάχες του. Την ιστορία μιας από αυτές, διηγείται με γοητευτικό και διεισδυτικό τρόπο ο Φάρελ Ντομπς στο βιβλίο “Η εξέγερση των Τίμστερς” που κυκλοφόρησε πρόσφατα για πρώτη φορά στα ελληνικά. Ο Ντομπς ήταν μέλος της οργάνωσης των τροτσκιστών στη Μινεάπολις που καθοδήγησαν το νικηφόρο αγώνα του τοπικού συνδικάτου των τίμστερς -δηλαδή των οδηγών φορτηγών και εργαζόμενων σε αποθήκες. Μια συνολικότερη παρουσίαση του εργατικού κινήματος των ΗΠΑ εκείνη την εποχή μας δίνει το βιβλίο “Αντεπίθεση” του Τζον Νιούσιντζερ. 
 
Επίσης φέτος συμπληρώνονται σαράντα χρόνια από τη μεγάλη γενική απεργία του 1976 ενάντια στο νόμο 330 του «μεγάλου» Καραμανλή. Ήταν το αποκορύφωμα του συγκλονιστικού εργατικού κινήματος της Μεταπολίτευσης που ξεκίνησε από την εξέγερση του Νοέμβρη 1973. Για τις μάχες του κινήματος μπορείτε να διαβάσετε από το ΜΒ το βιβλίο “Το Πολυτεχνείο είναι εδώ!”, καθώς και τη συλλογή των κειμένων της ΟΣΕ (οργάνωση από την οποία προήλθε το ΣΕΚ) των χρόνων 1972-74 “Οι ρίζες της επαναστατικής αριστεράς στην Ελλάδα”.  Επίσης, το βιβλίο “Τα Παιδιά της Δικτατορίας” του Κωστή Κορνέτη αναδεικνύει πτυχές των διεργασιών στη νεολαία που προηγήθηκαν. 
 
Για όσους/ες συγκρούονται με τα εθνικιστικά ψέματα και τους μύθους είναι απαραίτητο εφόδιο το βιβλίο του Χάρη Αθανασιάδη, “Τα Αποσυρθέντα Βιβλία Εθνος και Σχολική Ιστορία στην Ελλάδα 1858-2008”.