Αντιρατσιστικό και αντιφασιστικό κίνημα
Ισλαμοφοβία με μανδύα “Διαφωτισμού”

Ζούμε σε μια εποχή μαζικής στροφής προς τα δεξιά, την αντίδραση και τον σκοταδισμό; Κι αν ναι, ποια είναι η απάντηση; Για μεγάλα τμήματα της Αριστεράς η απάντηση στο πρώτο ερώτημα είναι καταφατική.
 
Ο πανεπιστημιακός Κύρκος Δοξιάδης στο άρθρο του «Η Αριστερά μπροστά στον ισλαμικό εξτρεμισμό» (Εφ Συν, 19/7) εκτιμάει ότι:
«Ζούμε σε μια ‘παγκόσμια Δημοκρατία της Βαϊμάρης’, όπου η ορμή της λαϊκής απόγνωσης ενάντια στο κατάφωρα άδικο πολιτικο-οικονομικό καθεστώς δεν υφαρπάζεται από έναν πόλο, όπως στη μεσοπολεμική Γερμανία, αλλά από δύο: από τη ‘γηγενή αντίδραση’ εναντίον του ευρωπαϊκού Διαφωτισμού και από το θρησκευτικό μένος εκείνων που έμελλε να αναλάβουν τα ηνία του αντιδυτικού αγώνα. Μόνη μας και μόνιμη παρηγοριά, τα λόγια του Γκράμσι: Απαισιοδοξία της νόησης, αισιοδοξία της βούλησης».
 
Μπροστά μας ξεδιπλώνεται, σύμφωνα με τον αρθρογράφο, μια «υφέρπουσα ιδεολογική σύμπλευση» μεταξύ του ισλαμικού εξτρεμισμού και της ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς. Ο στόχος του πρώτου είναι «η υπονόμευση της (όποιας) συνοχής των δυτικών κοινωνιών», των αξιών που εκφράζουν «το συνεκτικό υλικό της 
γαλλικής κοινωνίας και των πολυπολιτιστικών κοινωνιών γενικότερα».
 
Βούληση
Το συμπέρασμα είναι ότι η Αριστερά δεν πρέπει να συμμαχήσει ούτε με τους «ευρωσκεπτικιστές» ούτε με τους τζιχαντιστές. Η «μόνη μας παρηγοριά» καταλήγει το άρθρο είναι η γνωστή φράση του Γκράμσι: απαισιοδοξία της νόησης αισιοδοξία της βούλησης. Βούλησης για ποιο στόχο, μπορεί να αναρωτηθεί κάποιος. 
 
Όμως, το πρόβλημα ξεκινάει από την ανάλυση. Είναι λάθος ότι στο μεσοπόλεμο, (εξ ου η αναφορά στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης) η «λαϊκή απόγνωση» υφαρπάχθηκε από ένα «πόλο» δηλαδή το φασισμό. Φέτος συμπληρώνονται 80 χρόνια από το «παγκόσμιο 1936», την Ισπανική Επανάσταση, την γενική απεργία και τις καταλήψεις στην Γαλλία, τις «μέρες Μαγιού» στην Ελλάδα. Αν ο φασισμός έκφραζε την αντεπαναστατική απελπισία, η άνοδος της Αριστεράς και το κύμα των επαναστάσεων και αγώνων ήταν η άλλη όψη της κρίσης του συστήματος τότε, η επαναστατική ελπίδα. 
 
Αυτή η «παράλειψη» δηλώνει μια γενικότερη στάση για το σήμερα: η αντιμετώπιση των φτωχών και των εργατών ως ενός άξεστου όχλου, μιας εύπλαστης ύλης στα χέρια κάθε ακροδεξιού δημαγωγού, που δεν έχουν δικά τους συμφέροντα, δικά τους όνειρα, μνήμη  και αγώνες. 
 
Δεν έχει περάσει καλά-καλά ένας μήνας από το δημοψήφισμα στην Βρετανία. Μια διαδεδομένη ερμηνεία για την επικράτηση του «μπρέξιτ» ήταν ότι οι «μάζες» της «λευκής» εργατικής τάξης σύρθηκαν πίσω από τα ρατσιστικά κηρύγματα των «ευρωσκεπτικιστών» συντηρητικών όπως ο Φάρατζ και ο Τζόνσον. Το ταξικό «όχι» στην ΕΕ χαρίζεται με αυτόν τον τρόπο στην δεξιά και την ακροδεξιά που τόσο ανησυχεί τον Κ. Δοξιάδη. 
 
Το ίδιο προβληματική είναι η εκτίμηση ότι στη Μέση Ανατολή όλα τα σκεπάζει το σκοτάδι του «ισλαμικού εξτρεμισμού». Παρεμπιπτόντως, η Αριστερά πρέπει να είναι πολύ προσεχτική όταν χρησιμοποιεί τη λέξη «εξτρεμισμός» σε αυτό το πλαίσιο: για τις ΗΠΑ και τη Δύση, κάθε κίνημα αντίστασης στην Μ. Ανατολή είναι «εξτρεμιστικό». 
 
Θερμοκήπιο
Η ανάπτυξη του Ισλαμικού Κράτους έγινε δυνατή χάρη στο θερμοκήπιο που δημιούργησαν πρώτα οι προσπάθειες των ΗΠΑ να διαιρέσουν την αντίσταση στην κατοχή του Ιράκ, και πρόσφατα στις αντεπαναστατικές προσπάθειες μεγάλων και μικρότερων δυνάμεων να πνίξουν το επαναστατικό κύμα της Αραβικής Άνοιξης. Όμως, οι αραβικές «μάζες» απέδειξαν ότι μπορούν να είναι ο πρωταγωνιστής της ιστορίας, και θα το αποδείξουν ξανά. 
 
Είναι θανάσιμος κίνδυνος να υποκύπτει η Αριστερά σε τέτοιες -ταξικές σε τελευταία ανάλυση- προκαταλήψεις. Ιδιαίτερα αν αυτές συνδυάζονται με την αποθέωση των ευρωπαϊκών «αξιών» που μάλιστα εξασφαλίζουν τη «συναίνεση» και τη «συνοχή» των «δυτικών κοινωνιών». Χρειάζεται να θυμηθούμε ότι οι «ευρωπαϊκές αξίες» δεν εμπόδισαν την Ευρώπη να κυλήσει στη φρίκη του Ολοκαυτώματος, όπως οι αξίες του Διαφωτισμού δεν εμπόδισαν την γαλλική αποικιοκρατία να επιβάλλει την «εκπολιτιστική αποστολή» της με τη φωτιά και το σίδερο στους «καθυστερημένους» Άραβες, Αφρικανούς και Ασιάτες. 
Κι αν θέλει κάποιος/α να βρει τις αιτίες που τροφοδοτούν την ακροδεξιά και τους φασίστες στην Ευρώπη, δεν χρειάζεται να ψάξει σε «υφέρπουσες» συγγένειες, αλλά στην ίδια την πολιτική της ΕΕ και των κυβερνήσεών της: τον ισλαμοφοβικό ρατσισμό, τους φράχτες, το ΝΑΤΟ και τις ρατσιστικές συμφωνίες για τους πρόσφυγες και μετανάστες. 
 
Η Αριστερά χρειάζεται πράγματι την «αισιοδοξία της βούλησης»: για να παλέψει, όμως, ενάντια σε όλα αυτά, όχι για να συμβιβαστεί στο όνομα του «εξτρεμιστικού» κινδύνου.