Η Απελευθέρωση της πρωτεύουσας είχε αρχίσει από πολύ πιο πριν. Το ΕΑΜ με τις οργανώσεις του ΕΠΟΝ της νεολαίας, Εθνική Αλληλεγγύη για την περίθαλψη των θυμάτων του αγώνα και βέβαια το ένοπλο τμήμα του κινήματος που ήταν ο ΕΛΑΣ της Αθήνας. Πολλούς μήνες πριν αποχωρήσουν οι κατακτητές οι περισσότερες γειτονιές ήταν ελεύθερες. 

\r\n

Η αποχώρηση των Γερμανών

\r\n

Την Κυριακή 12 Οκτωβρίου 1944 ο Γερμανός στρατηγός διοικητής της πρωτεύουσας με έγγραφο του στον Δήμαρχο της Αθήνας του γνωστοποιεί ότι οι γερμανικές δυνάμεις αποχωρούν. Προσθέτει ότι «κηρύσσει την πόλη της Αθήνας ανοχύρωτη πόλη και τα γερμανικά στρατεύματα αποχωρούν». Δυστυχώς, ύστερα από περίπου ενάμιση μήνα οι «σύμμαχοι» Άγγλοι θα βομβαρδίζουν την Αθήνα κατά τα Δεκεμβριανά. Αλλά αυτά είναι για αργότερα. 

 

Στις 12 το μεσημέρι άρχισαν να χτυπούν οι καμπάνες της Αθήνας αναγγέλλοντας την Απελευθέρωση. Εκατοντάδες τηλεβόες σε όλες τις γειτονιές γνωστοποιούν στους πολίτες της πρωτεύουσας την ελεύθερη πια Αθήνα. Ακόμη, η τελευταία μονάδα των αντιαεροπορικών αποχωρεί από την οδό Πατησίων και ήδη σχηματίζονται οι πρώτες διαδηλώσεις χαράς, πανηγυρισμού για την Απελευθέρωση. Σημαίες βγήκαν σε όλα τα μπαλκόνια. Ένα τμήμα του ΕΛΑΣ Αθήνας ξεκινάει από την Πλατεία Αγάμων και συντεταγμένο κατευθύνεται προς το Κέντρο. Απερίγραπτος ενθουσιασμός. 

Θυμίζουμε ότι πρώτο το ΕΕΑΜ –Εργατικό Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο- συγκροτείται σε οργάνωση στις 16.7.1941, δύο μήνες και περισσότερο από την ίδρυση του ΕΑΜ που έγινε η κεντρική οργάνωση του αγώνα. Στις 25 Ιουλίου συγκροτείται η Πανελλήνια Επιτροπή Δημοσίων Υπαλλήλων. Το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο, το ΕΑΜ, συγκροτήθηκε στις 29.9.41 και αποτέλεσε την κεντρική απελευθερωτική οργάνωση. 

\r\n

Απελευθέρωση των συνοικιών 

\r\n

Ουσιαστικά, πολλές συνοικίες είχαν απελευθερωθεί και η πραγματική διοίκηση ήταν οι Λαϊκές Επιτροπές του ΕΑΜ. Οι δυνάμεις Κατοχής έπρεπε να διαθέτουν δυνάμεις λόχου-τάγματος για να διεισδύσουν στις γειτονιές και να κάνουν δολοφονίες, συλλήψεις, καταστροφές κάθε είδους. Θυμίζουμε την επιδρομή τους στην Κοκκινιά στις 6.3.1944. Τρεις μέρες έκαναν να σπάσουν την αντίσταση του ΕΛΑΣ. Oι δυνάμεις της Αντίστασης είχαν τη δύναμη να μάχονται. Αυτό βέβαια γινόταν επειδή είχαν την υποστήριξη του λαού. Οι Ταγματασφαλίτες και όλοι οι προδότες δεν μπορούσαν να έχουν επίδραση στο ηθικό του ελληνικού λαού. Απλά τους θεωρούσε προδότες, πουλημένους στους κατακτητές. 

Να αναφέρουμε την καταπληκτική κινητοποίηση της 5 Μαρτίου 1943 για την πολιτική επιστράτευση. Επειδή οι Έλληνες δεν πήγαιναν εθελοντικά να δουλέψουν στη Γερμανία, οι Γερμανοί με την συνεργασία των Κουίσλινγκ ετοίμασαν διαταγή για την Πολιτική Επιστράτευση. Η κινητοποίηση τεράστια. Πραγματική παναπεργία, διαδήλωση τουλάχιστον εκατό χιλιάδων, σύγκρουση με τις δυνάμεις της Γκεστάπο. Κάψιμο του Υπουργείου Εργασίας και ξέσκισμα των καταλόγων της επιστράτευσης. Την επόμενη μέρα η Γερμανική Διοίκηση Κατοχής αναγκάστηκε να δηλώσει ότι δεν υπάρχει πολιτική επιστράτευση και κανείς δεν είναι υποχρεωμένος να πάει στη Γερμανία να δουλέψει. Μοναδικό παράδειγμα στην Ευρώπη. Επίσης, να αναφέρουμε ότι στις 16.9.44 πραγματοποιήθηκε Πολιτική Απεργία στην Αθήνα. Ακόμη κάτι σημαντικό. Το Εργατικό ΕΑΜ είχε κερδίσει τις εκλογές σε όλα τα σωματεία και, ένα μήνα πριν φύγουν οι Γερμανοί, κερδίζει με εκλογές το Εργατικό Κέντρο Αθήνας που ήταν στην Αγησιλάου 10 που καταλαμβάνεται από την Αντιστασιακή Διοίκηση.   

 

Με δυο λόγια αυτές ήταν μερικές από τις κυριότερες κινητοποιήσεις της Αθήνας. Κάθε φορά οι θυσίες ήταν μεγάλες. Νεκροί, τραυματίες, φυλακισμένοι και βασανιστήρια. Όμως, έτσι απελευθερώθηκε η Αθήνα και για αυτό εκείνη την 12 Οκτωβρίου πανηγύριζε την Απελευθέρωση.