Το Θέατρο Grips είδε ότι στην Ελλάδα της συνεχιζόμενης κρίσης και των εντεινόμενων κοινωνικών αντιφάσεων, ξαφνικά ένα έργο που ήταν από τα αρχικά έργα του αντιαυταρχικού, χειραφετημένου, πολιτικού-κοινωνικού θεάτρου στη Γερμανία, ξαναέρχεται στο προσκήνιο με έναν τρόπο που είναι πάρα πολύ κοινωνικά παρεμβατικός.

 

Δηλαδή ο τρόπος που επέδρασε αυτή η παράσταση στα τρία χρόνια που παιζότανε στους μαθητές, στους μεγάλους, στην εκπαιδευτική κοινότητα, ακόμα και σε ανθρώπους των κινημάτων όπως το αντιρατσιστικό, διαμορφώνοντας συνειδήσεις ή επικυρώνοντας τάσεις που συνέδεαν π.χ. τη μάχη ενάντια στο φασισμό, με τον αντικαπιταλισμό, αναθέρμανε τη συζήτηση που έχει ανοίξει τα τελευταία χρόνια για το χαρακτήρα του Θεάτρου Grips και των μεθόδων του. 

 

Αυτό είδαν στο «Νουριάν» και μας κάλεσαν σαν κεντρικό γεγονός του εορτασμού. Πριν από την παράσταση, όταν βγήκα στη σκηνή και μίλησα, χειροκροτούσαν όταν έλεγα ότι αυτή η παράσταση είναι ο τρόπος μας να απαντήσουμε και να αντισταθούμε στα φαινόμενα βίας, φασισμού και τρόμου των ναζί.

 

Και υπάρχει εκεί πέρα μια ολόκληρη συζήτηση που στρέφεται γύρω από αυτό, δηλαδή για το τι εννοούμε νέο και τι σημαίνει αυτό για την απαρχή του Grips, για τις ιδέες και τους τρόπους που θεμελιώσανε αυτό το θέατρο μέσα στην έκρηξη του Μάη του ’68. Οι υποστηρικτές του παρεμβατικού Grips μέσα σε αυτούς και η σημαντικότερη εν ζωή μορφή της ομάδας που δημιούργησε το Θέατρο Grips, ο ίδιος ο συγγραφέας του «Νουριάν», Βόλκερ Λούντβιγκ, βρήκαν έδαφος ώστε να ξανά προκαλέσουν αυτή τη μεγάλη συζήτηση.

 

Ο Λούντβιγκ είναι ένα παλικάρι 77 χρονών, ένας άνθρωπος που αφιέρωσε τη ζωή του σε αυτό το θέατρο. Είναι ένας μαρξιστής παλαιάς κοπής. Τα τελευταία χρόνια έχουμε γνωριστεί καλά και συζητάμε. Βρίσκει ιδιαίτερη έμπνευση με το παράδειγμα της Ελλάδας. Ζηλεύει όταν του περιγράφω τις κινηματικές σκηνές που έχουμε ζήσει με τον Νουριάν και τα παιδιά των μεταναστών, στους χιλιάδες που διαδήλωσαν με το πανό του αντιφασιστικού φεστιβάλ στις 22 Μάρτη ή την συγκινητική υποδοχή των ανθρώπων στα Προσφυγικά της Αλεξάνδρας που παίζαμε θέατρο για δυο μέρες. Ακούει για τέχνη σε συνύπαρξη με το κίνημα και χαμογελάει.

 

Οι μέθοδοι του Grips είναι βασισμένες στις βασικές Μπρεχτικές αρχές. Όχι για αυτές για  τις οποίες αναλωνόμαστε συνήθως στο θέατρο, σχετικά με τη διαδικασία, π.χ. η αποστασιοποίηση και πώς επιτυγχάνεται, αλλά κυρίως σχετικά με τη δράση, από την πλευρά του θεατή δηλαδή.

 

Ο Μπρεχτ αυτό που εδραίωσε είναι το σοσιαλιστικό θέατρο. Που αναπαράγει σκηνικά και δείχνει την πραγματικότητα ως έχει, αναδιοργανωμένη με τέτοιο τρόπο επί σκηνής ώστε να είναι αναγνωρίσιμη και να δημιουργεί ταυτοποιήσεις στο θεατή. Ταυτόχρονα συνυπάρχει το σατιρικό σχόλιο μαζί με τη βιωματική συμμετοχή, ενώ την ίδια στιγμή επειδή το σατιρίζει και το καυτηριάζει, δείχνει και την προοπτική αλλαγής του. Δείχνει καθαρά πως όλα αυτά είναι έτσι, αλλά πρέπει να αλλάξουν, διότι σας αποκαλύψαμε γιατί συμβαίνουν αυτά. Δείχνει την αλλαγή και ταυτόχρονα έχει χρέος ως θέαμα να εμψυχώνει τον θεατή ότι μπορεί να το κάνει.

 

Για μένα ο Λούντβιγκ έχει καταφέρει και έχει φέρει το Grips σε ένα σημείο που είναι ακόμα πιο μπροστά και από τον Μπρεχτ. Το χιούμορ είναι απελευθερωτικό και δημιουργικό. Και ειδικά για τα παιδιά χρειάζεται και χιούμορ ώστε η ψυχαγωγία να ανοίγει χώρους για νέες ιδέες. Το Grips αυτό το έχει πετύχει. Έχει πληθώρα σπουδαίων έργων βασισμένα πάνω σε αυτή τη δομή.

 

Το «Τζέλα, Λέλα, Κόρνας και Κλεομένης» παραδείγματος χάρη μιλάει στα παιδιά που δεν έχουν πια την περιπλάνηση στη γειτονιά όπου θα συναντήσουν τον καθένα. Τη γιαγιά που ποτίζει, τον μετανάστη που δουλεύει, τον σκουπιδιάρη. Η περιπλάνηση είναι χειραφέτηση, έτσι μεγαλώνεις, έτσι διεκδικείς καθημερινά εμπειρίες που θα σε πάνε ένα βήμα παρακάτω. Που δεν θα είσαι πια ο ίδιος την επόμενη μέρα.

 

Όπως και στο «Νουριάν» έτσι και στο «Τζέλα, Λέλα, Κόρνας και Κλεομένης» αυτό που τελικά εκφράζεται είναι πως δεν είναι σκάρτος ο άνθρωπος. Δεν ενυπάρχει η βία μέσα του. Η τάση του ανθρώπου καθαρά από την ώρα που γεννιέται, είναι η τάση προς τον πολιτισμό. Είναι η φυσική του τάση. Απλά οι συνθήκες της ζωής, οι συνθήκες αυτής της κοινωνίας, οι θεσμοί και οι δομές της καπιταλιστικά οργανωμένης κοινωνίας, είναι που διαφθείρουν την ανθρώπινη φύση και γινόμαστε θηρία και άδικοι.

 

Με τέτοια οπτική είναι και άλλα μεγάλα έργα από τα εκατοντάδες του Grips, π.χ. ένα τρομερό μιούζικαλ με τη Ρόζα για έφηβους 16-17 ετών, με πρωταγωνιστές όλους τους πολιτικούς ηγέτες του SPD και του ΚΚ Γερμανίας. Λήμπκνεχτ, Κάουτσκι, Μπέμπελ, περνάνε μαζί με τη Ρόζα στην παράσταση. Και το «Μια αριστερή ιστορία» που έπαιζε 30 χρόνια σατιρίζοντας και καυτηριάζοντας το φοιτητικό κίνημα και τα σεχταριστικά λάθη του.

 

Αυτό είναι η υψηλή τέχνη. Αυτό ψάχνουμε. Σαν επαναστάτες ψάχνουμε για μια τέχνη που θα είναι αντικειμενικά υψηλού καλλιτεχνικού επιπέδου και γούστου, να είναι πολιτική και να περιέχει κοινωνική κριτική και στάση και ταυτόχρονα να είναι και λαϊκή.

 

Θα σου πω το μανιφέστο μας: “Συντεχνία” δανειζόμενοι τον όρο από τους τεχνίτες που ανέδειξαν τη συνεργατική ιδέα, όπως άλλοτε οι βυρσοδέψες, οι ωρολογοποιοί, οι χαλκωματάδες. Όμως το αγαθό που παράγουμε και προάγουμε εμείς είναι το γέλιο.

Γέλιο αμιγώς οργανικό, μη ελεγχόμενο γέλιο που ευφραίνει καρδίαν και απελευθερώνει την αναίτια χαρά της ύπαρξης. Επιπλέον, γέλιο του Τσάρλι Τσάπλιν, ανατρεπτικό και σκωπτικό, το μυστικό όπλο των παιδιών όταν βγάζουν τη γλώσσα στους μεγάλους και των αδύνατων όταν περιπαίζουν τους ισχυρούς.

 

Το γέλιο, τέλος, της συγκίνησης, όταν αναγνωρίζεις τον εαυτό σου στον απέναντι, εκείνο που ενώνει τους ανθρώπους καθώς τους σταματάει από το να σκέφτονται μονάχα με το νου.

 

Και πραγματικά δίνω τη ζωή μου, την καλλιτεχνική μου ζωή, τη δίνω με σκέψη προς αυτή την κατεύθυνση. Κυρίως με ενδιαφέρει να δημιουργήσουμε τον πυρήνα μιας ομάδας που θα εδραιώσει εδώ πέρα αυτό που λέμε χειραφετημένο θέατρο για παιδιά και ταυτόχρονα θα έχουν και τη δυνατότητα να επιβιώνουν –όπως π.χ. είναι και το Grips.

 

Το Θέατρο Πορεία και ο Δημήτρης Τάρλοου μας στήριξαν τα τελευταία χρόνια με ποικίλους τρόπους. Έχουμε βρει εκεί μια ειδική σκηνική συνθήκη για τη δουλειά μας.

 

Υπάρχουν πια πολλές ομάδες οι οποίες  προσπαθούν να κάνουν ένα πολιτικό θέατρο με αιχμές. Αναζητούν τρόπους για να γίνουν ενοχλητικοί και παρεμβατικοί, υπάρχουν πολλές πολιτικές παραστάσεις φέτος στην Αθήνα.

 

Αυτή τη στιγμή αυτό που κοιτάμε είναι να ξανασυσπειρώσουμε τον κόσμο των καλλιτεχνών, κυρίως από τις παραστατικές τέχνες, αλλά και μουσικούς και να οργανώσουμε ένα δυνατό 10ήμερο πάλι την άνοιξη, με φόντο την νέα Παγκόσμια Μέρα κατά τα Φασισμού και του Ρατσισμού στις 21 Μάρτη 2015, που φέτος έχει ακόμα πιο διεθνοποιημένο χαρακτήρα αλλά πέφτει και πάνω στην δίκη της Χρυσής Αυγής.

 

Μπορούμε να οργανώσουμε στο ΕΜΠΡΟΣ ένα νέο τεράστιο αντιφασιστικό γεγονός. Και ο κόσμος του ΕΜΠΡΟΣ και οι καλλιτέχνες θέλουμε να τα ξαναζήσουμε αυτά τα πράγματα. Πιστεύω ακράδαντα πως ένα καλό φεστιβάλ μπορεί να κόψει ακόμα και τα ποσοστά της Χρυσής Αυγής στις εκλογές. Οι καλλιτέχνες έχουμε το εργαλείο της τέχνης μας και μας ακούει ο κόσμος. Μπορούμε να επιβάλουμε αιτήματα, για να μπουν στη φυλακή οι χρυσαυγίτες δολοφόνοι και να σταματήσουν οι ρατσιστικές επιθέσεις σε συνανθρώπους μας.

 

Μπορούμε να το κάνουμε πάλι και να χρηματοδοτήσουμε, να δώσουμε λεφτά μετά από αυτό το δεκαήμερο, στην Πολιτική Αγωγή ενάντια στην Χρυσή Αυγή. Η 21 Μάρτη πέφτει και χρονικά πάνω στις μεγάλες αυτές πολιτικές μάχες και υπάρχει η δυνατότητα η δική μας παρέμβαση να έχει πραγματικό αντίκτυπο.