Οικονομία
Πόσο “προσωρινά” παγώνει υποσχέσεις ο Βαρουφάκης;

Το πρωί της Δευτέρας 16/3 οι ελεγκτές “των θεσμών” (όπως ονομάζει πλέον την Τρόικα η κυβέρνηση) έπιασαν δουλειά: μαζί με τα στελέχη των υπουργείων άρχισαν να ξεσκονίζουν τα βιβλία για να εντοπίσουν τις τυχόν “ανακολουθίες”, “υποχωρήσεις” ή “καθυστερήσεις” στην εφαρμογή του “προγράμματος”. 

Ο Τόμσεν, ο μισητός εκπρόσωπος του ΔΝΤ, είναι αλήθεια δεν επέστρεψε στην Αθήνα: τη θέση του έχει πάρει πλέον η Ίνα Πέτροβα, ένα από τα πιο “σκληρά” στελέχη του Ταμείου, σύμφωνα με τα ειδησιογραφικά πρακτορεία. Ο έλεγχος, γράφει το in.gr, ξεκίνησε “από τα οικονομικά των ασφαλιστικών ταμείων, τις δαπάνες υγείας και τον... ΕΟΠΥΥ... Σήμερα αναμένεται στην Αθήνα και νέα αποστολή στελεχών των θεσμών που είναι επιφορτισμένη να εξετάσει τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις...”.
 
Αντιμέτωπη με τους εκβιασμούς της Τρόικας η κυβέρνηση πηγαίνει από υποχώρηση σε υποχώρηση. Τη Δευτέρα ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ) ξεπλήρωσε κανονικά και τη δεύτερη δόση, ύψους 581 εκατομμυρίων ευρώ, στο ΔΝΤ. Την Παρασκευή θα ξεπληρώσει και την τρίτη, ύψους 348 εκατομμυρίων. “Δεν είμαστε λαϊκιστές”, δήλωσε ο Γιάνης Βαρουφάκης από το συνέδριο στο Κόμο της Ιταλίας που βρέθηκε αυτές τις μέρες. “Η νέα ελληνική κυβέρνηση είναι έτοιμη να καθυστερήσει την εφαρμογή κάποιων προεκλογικών εξαγγελιών...”.
 
Ο ίδιος ο Βαρουφάκης δεν έχει δώσει καμιά πληροφορία για το πόσο λογαριάζει να καθυστερήσει την εφαρμογή αυτών των εξαγγελιών. Μερικούς μήνες; Μερικά χρόνια; Ή μήπως μέχρι την επόμενη τετραετία; Και από τι θα εξαρτηθεί αυτή η καθυστέρηση; Από την πορεία των διαπραγματεύσεων; Από την αποδοχή από τον Σόιμπλε, τον Γιούνκερ και τον Ντράγκι των “ελληνικών προτάσεων”; Ή μήπως από την ανάκαμψη της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας; Κανένας δεν μπορεί να απαντήσει.
 
Απειλή αποπληθωρισμού
 
Στην πραγματικότητα, όμως, η κυβέρνηση δεν έχει τίποτα να περιμένει. Δεν έχει, πρώτα απ’ όλα, να περιμένει τίποτα από την διεθνή οικονομία. Οι πληγές που άφησε πίσω της η κρίση του 2007-8 δεν έχουν επουλωθεί ακόμα. Η απειλή του αποπληθωρισμού κρέμεται βαριά αυτή τη στιγμή πάνω από την Ευρωζώνη. 
 
Για να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο -ο αποπληθωρισμός ήταν ένα από τα βασικά στοιχεία που έκαναν την ύφεση του Μεσοπολέμου “Μεγάλη”, ο Μάριο Ντράγκι έχει εξαγγείλει την εφαρμογή του διάσημου φιλόδοξου προγράμματος “ποσοτικής χαλάρωσης” -που θα ρίξει πάνω από ένα τρισεκατομμύριο φρέσκα ευρώ στην “αγορά”. Μέχρι στιγμής, όμως το μόνο που έχει καταφέρει, είναι να ρίξει κατακόρυφα την ισοτιμία του ευρώ σε σχέση με το δολάριο και να φουσκώσει την κερδοσκοπία στις χρηματαγορές και τα
χρηματιστήρια. 
 
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η υποτίμηση του ευρώ θα έχει θετική επίδραση στην “ανάπτυξη” αφού κάνει τα ελληνικά προϊόντα πιο ανταγωνιστικά στις διεθνείς αγορές. Αυτή η άποψη είναι όμως, τουλάχιστον, απλοϊκή. Κατ’ αρχήν η υποτίμηση δεν έχει καμιά επίδραση στις συναλλαγές με τις χώρες που έχουν το ίδιο νόμισμα -και ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ελλάδας είναι οι άλλες χώρες της Ευρωζώνης. Δεύτερον, οι υποτιμήσεις -ειδικά όταν μιλάμε για ισχυρά αποθεματικά νομίσματα όπως είναι το δολάριο και το ευρώ- δημιουργούν τεράστιους κλυδωνισμούς στην παγκόσμια οικονομία, με απρόβλεπτες συχνά συνέπειες. Η Τζάνετ Γέλεν, η πρόεδρος της FED, της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ σκέφτεται, σύμφωνα με τα δημοσιεύματα των εφημερίδων, να ακυρώσει την επικείμενη αύξηση στα αμερικανικά επιτόκια με στόχο να σταματήσει την ανατίμηση του δολαρίου. Τρίτον, οι υποτιμήσεις έχουν άμεσα αρνητική επίδραση πάνω στους φτωχούς που θα δουν τα φτηνά καταναλωτικά προϊόντα πχ από την Κίνα πάνω στα οποία στηρίζονται για να τα βγάλουν πέρα, να ακριβαίνουν. 
 
Ούτε από τους “εταίρους” μας έχει να περιμένει κάτι η κυβέρνηση. Ο Βαρουφάκης έχει απόλυτο δίκιο όταν λέει ότι το πρόγραμμα που έχει επιβάλλει η Τρόικα στην Ελλάδα είναι αδιέξοδο. Και έχει επίσης απόλυτο δίκιο όταν υποστηρίζει ότι η πολιτική της λιτότητας οδηγεί ολόκληρη την Ευρώπη στο γκρεμό. Αλλά η οικονομική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης δεν καθορίζεται από το δίκιο και το άδικο. Καθορίζεται από τα συμφέροντα. Κανένα ακαδημαϊκό επιχείρημα, όσο καλά τεκμηριωμένο και αν είναι δεν πρόκειται να πείσει τον Σόιμπλε να θυσιάσει τα συμφέροντα της γερμανικής οικονομίας στο όνομα της “κοινής ευρωπαϊκής μας προοπτικής”.
 
Στην πραγματικότητα υπάρχει μόνο ένα σχέδιο το οποίο περιμένει ο Βαρουφάκης: το σχέδιο Σόιμπλε. Σε αντίθεση με την ελληνική κυβέρνηση η Τρόικα έχει ήδη καταστρώσει ένα πρόγραμμα. Η Ελλάδα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της, θα χρειαστεί πρόσθετη χρηματοδότηση περίπου 30 δις ευρώ μέσα στα επόμενα χρόνια για να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις απέναντι στους δανειστές της. Η Τρόικα είναι διατεθειμένη να δανείσει ξανά την Ελλάδα αυτό το ποσό -για να αποφύγει μια επώδυνη για όλους χρεοκοπία. Με τους γνωστούς όρους φυσικά: με την υπογραφή ενός ακόμα μνημονίου, τον Ιούνη, όταν λήξει η “παράταση” του παλιού που υπέγραψε η κυβέρνηση. Οι διαπραγματεύσεις για αυτό το νέο “πρόγραμμα” έχουν ήδη αρχίσει. Το πού θα καταλήξουν αυτό δεν μπορεί κανένας να το ξέρει από τώρα. Αλλά ένα είναι βέβαιο: η Τρόικα έχει τις δικές της “κόκκινες γραμμές”. Και σε αυτές δεν χωράει ούτε μια από τις προεκλογικές εξαγγελίες του ΣΥΡΙΖΑ. Κάθε αναστολή που κάνει ο Βαρουφάκης σήμερα στρώνει το δρόμο της μόνιμης ακύρωσης των προσδοκιών του κόσμου που γκρέμισε τους Σαμαροβενιζέλους.
 
Σωτήρης Κοντογιάννης