Ιστορία

Οι ειδήσεις από τη Μέση Ανατολή είναι γεμάτες με εικόνες βίας και καταστροφής. Οι πιο πρόσφατες αφορούν την κατάληψη των πόλεων της Παλμύρα στη Συρία και του Ραμάντι στο Ιράκ από τις δυνάμεις του Ισλαμικού Κράτους (ΙΚ –γνωστό και ως ISIS). Η κυρίαρχη προπαγάνδα στα ΜΜΕ παρουσιάζει αυτές τις εξελίξεις και τις ανθρώπινες τραγωδίες που τις συνοδεύουν ως προϊόν του θρησκευτικού φανατισμού. 

 

Υποτίθεται ότι «προαιώνια μίση» χωρίζουν τις διαφορετικές εκδοχές του Ισλάμ –Σιίτες, Σουνίτες- που κατά καιρούς αποφασίζουν να σφάξουν ο ένας τον άλλον. Είναι μια ψεύτικη εικόνα, έντονα ρατσιστική στις υποθέσεις της, και με συγκεκριμένο πολιτικό στόχο: να δικαιώσει τις επεμβάσεις και τους πολέμους της «φωτισμένης» Δύσης έστω κι αν –σε μερικές περιπτώσεις- τους ασκεί κριτική για λάθη και αστοχίες. 

 

Για να μπορέσει η Αριστερά να σταθεί αποτελεσματικά σε αυτή την κατάσταση, χρειάζεται να απορρίψει τα κλισέ αυτής της προπαγάνδας. 

 

Αυτό είναι το πρώτο μεγάλο πλεονέκτημα του βιβλίου «Μέση Ανατολή – Αντίσταση στις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις» που έγραψε η Δήμητρα Κυρίλλου. Η συντρόφισσα δεν είναι μια αποστασιοποιημένη παρατηρήτρια: συμμετείχε στις αντιπολεμικές διασκέψεις του Καϊρου το 2005 και της Βηρυτού το 2009, και στην αποστολή «Ένα Καράβι για τη Γάζα» που το 2010 χτυπήθηκε από το ισραηλινό πολεμικό ναυτικό. Το βιβλίο συνδυάζει το πάθος του ακτιβιστή με τη γνώση που δίνει η μελέτη των γεγονότων και η μαρξιστική μέθοδος. 

 

 

Το βιβλίο χωρίζεται σε εφτά κεφάλαια, που το κάθε ένα σκιαγραφεί τις βασικές απαντήσεις στα ερωτήματα που καίνε τον κόσμο της Αριστεράς και του αντιπολεμικού κινήματος. Ξεκινάει με ένα περίγραμμα της ιστορίας του Ιράκ –μια ιστορία καταπίεσης, αντίστασης και ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων. Στο επόμενο κεφάλαιο εξετάζεται ένα συνολικότερο ερώτημα: Τι συμβαίνει με τον ιμπεριαλισμό στον 21ο αιώνα; Περνάει κρίση η αμερικάνικη ηγεμονία και τι συνέπειες έχει αυτό; Από τις απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα μπορεί κάποιος/α να βρει την άκρη στο μπερδεμένο κουβάρι της συζήτησης για το ISIS, τις ρίζες και το ρόλο του –που είναι το θέμα του επόμενου κεφαλαίου. 

 

Τα επόμενα τρία κεφάλαια είναι αφιερωμένα στους αγώνες και τα κινήματα της περιοχής που έχουν σημαδέψει παλιότερες και πιο πρόσφατες εξελίξεις. Η Παλαιστίνη και ο αγώνας του λαού της, διαδραμάτισε έναν τέτοιο και συνεχίζει να το κάνει. Είναι η υπόθεση με την οποία έχει ταυτιστεί ο κόσμος της Αριστεράς στην Ελλάδα και διεθνώς. 

 

Η Αραβική Άνοιξη, οι επαναστάσεις στην Τυνησία και την Αίγυπτο το 2011 και ο αντίκτυπός της που έφτασε μέχρι την Συρία και ακόμα παραπέρα, ήταν το γεγονός που τρομοκράτησε τις άρχουσες τάξεις της ευρύτερης περιοχής και τους ιμπεριαλιστές. Καμιά σοβαρή ερμηνεία της κατάστασης στην Μέση Ανατολή δεν μπορεί να σταθεί, χωρίς την κατανόηση των αιτιών της και της πορείας που ακολούθησε. 

 

Καταρχήν, το ίδιο το ξέσπασμα της Αραβικής Άνοιξης διαψεύδει τις ρατσιστικές, ισλαμοφοβικές «αναλύσεις» για αυτές τις κοινωνίες σύμφωνα με τις οποίες το μόνο που μπορεί να εξάψει «τα πάθη» του «όχλου» (ή των «απόκληρων») είναι η θρησκεία κι οι πιο αντιδραστικές πολιτικές εκφράσεις της. Το συγκεκριμένο κεφάλαιο ξεδιπλώνει, αναγκαστικά συνοπτικά, το πανόραμα μιας πολιτικής και κοινωνικής έκρηξης στην οποία οι διαφορετικές τάξεις της κοινωνίας αναμετρήθηκαν με τα πιο βασικά ερωτήματα και διλήμματα όλων των επαναστάσεων. 

 

Σήμερα, οι γεμάτες ενθουσιασμό και ελπίδα μέρες που γέννησε η «Δημοκρατία της πλατείας Ταχρίρ» και οι εργατικοί αγώνες στην Αίγυπτο του 2011-13 μπορεί να μοιάζουν μακρινό παρελθόν. Ο στρατηγός Σίσι, ο δικτάτορας της Αιγύπτου, δέχεται τους εναγκαλισμούς όλων των «πολιτισμένων» ηγετών της Δύσης και δυστυχώς και του Τσίπρα. Όμως, όπως τονίζει η Δήμητρα:

«Κι όμως. Οι Αραβικές Επαναστάσεις κατάφεραν να αλλάξουν το τοπίο στην περιοχή και σε όλο τον κόσμο. Μετά από αυτές τίποτα δεν είναι όπως πριν. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι εξεγερμένοι δικαιώθηκαν… Σε μια χώρα με 13 εκατομμύρια μισθωτούς εργάτες, όπως η Αίγυπτος, έχουμε κάθε λόγο να ισχυριζόμαστε ότι η διαδικασία που εγκαινιάστηκε τον Γενάρη του 2011 παραμένει ανοιχτή, η εργατική τάξη δεν έχει πει την τελευταία της λέξη». 

 

Η πορεία της Συρίας «από την επανάσταση στο σφαγείο» (ο τίτλος του επόμενου κεφαλαίου) είναι απόδειξη και του τρόμου των αρχουσών τάξεων της περιοχής και της βαρβαρότητας που αυτές και οι ιμπεριαλιστές μπορούν να φτάσουν για να αποκτήσουν ξανά τον έλεγχο. Και δίπλα σε αυτά, τα κυνικά διπλωματικά παιχνίδια και τις λυκοσυμμαχίες που στήνουν όπου οι χτεσινοί «διάβολοι» μετατρέπονται σε σημερινούς «συνομιλητές» και πιθανούς αυριανούς συμμάχους. Αυτό συμβαίνει αυτή την περίοδο στην Συρία. 

Οι επεμβάσεις του ιμπεριαλισμού έσπειραν την καταστροφή και απέτυχαν. Ετσι δημιούργησαν το θερμοκήπιο για τα δηλητηριώδη άνθη του ISIS. Και η απάντηση των ενόχων είναι ένας νέος γύρος βομβαρδισμών και επεμβάσεων. 

 

 

Στην πορεία ο δικτάτορας Άσαντ μετατρέπεται σε σιωπηλό συνέταιρο των ΗΠΑ: «Αυτό που τους απασχολεί είναι να διατηρήσουν την ηγεμονία τους που έχει στραπατσαριστεί και να εξασφαλίσουν μια στοιχειώδη σταθερότητα στην περιοχή, εν ανάγκη και με τον Άσαντ στο παιχνίδι». Και το κεφάλαιο ολοκληρώνεται με αυτά τα λόγια: 

 

«Η πολιτική ανεξαρτησία από τις αστικές λύσεις και τα σχέδια των ιμπεριαλιστών κάτω από οποιονδήποτε μανδύα είναι η βάση για να χτιστεί η αντίσταση και να μπορέσουν να ανασυγκροτηθούν αγωνιστές της Αριστεράς για τις επόμενες μάχες. Στην Συρία και σε όλη τη Μέση Ανατολή». 

 

Κι αυτό ισχύει και για το κίνημα των Κούρδων. Το τελευταίο κεφάλαιο, με τίτλο «Ποιοι είναι οι πραγματικοί φίλοι των Κούρδων» μας θυμίζει ότι κανένα εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα δεν κέρδισε, ούτε καν τακτικά οφέλη, από την «προστασία» των ιμπεριαλιστών ή αρχουσών τάξεων άλλων χωρών. «Οι πραγματικοί φίλοι των Κούρδων είναι οι εξεγερμένες αραβικές μάζες σε όλη τη Μέση Ανατολή και βέβαια στην ίδια τη Συρία. Είναι το εργατικό κίνημα στην Τουρκία. Είναι το αντιπολεμικό κίνημα στη Δύση που μάχεται όλες τις ιμπεριαλιστικές εξορμήσεις», γράφει η Δήμητρα. Για να συμπληρώσουμε ότι οι ψεύτικοι φίλοι είναι εκείνοι που λένε ότι απέναντι στη βαρβαρότητα του ISIS σχεδόν τα πάντα επιτρέπονται: από τα αμερικάνικα όπλα μέχρι τον εναγκαλισμό με «κοσμικούς» δικτάτορες. 

 

Η πληροφόρηση και η πολιτική πυξίδα που προσφέρει αυτό το βιβλίο, είναι αναγκαία στηρίγματα για τους αγωνιστές και τις αγωνίστριες που έχουν βγει στο δρόμο ενάντια στον πόλεμο και τον ιμπεριαλισμό την τελευταία εικοσαετία. Από τον αντιπολεμικό σεισμό του 2003 μέχρι τις διαδηλώσεις ενάντια στον πόλεμο του Ισραήλ στη μαρτυρική Γάζα. 

 

Μια από τις απογοητευτικές και επικίνδυνες κινήσεις της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ είναι η προθυμία της να παίξει ενεργητικό ρόλο στον άξονα Αίγυπτος-Ισραήλ (με την συνδρομή της Κύπρου) που φιλοδοξεί να γίνει η αιχμή του δόρατος των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων στην περιοχή. Το βιβλίο μας εξοπλίζει με επιχειρήματα και εργαλεία ανάλυσης που θα συμβάλουν στην επανεμφάνιση αυτού του κινήματος απέναντι στα αίσχη των Κοτζιάδων και των Καμμένων που έχουν τις ευλογίες του Τσίπρα. Το κίνημα δεν έχει πει την τελευταία του λέξη, όχι μόνο στη Μέση Ανατολή, αλλά και εδώ.