Πολιτική
Tράπεζες: Ανακεφαλαιοποίηση... και μετά ήρθαν τα όρνεα

Ο νέος κώδικας πολιτικής δικονομίας έκανε για μια ακόμα φορά την λέξη τράπεζα συνώνυμο με τη λέξη σκάνδαλο. Αλλά δεν είναι ο μόνος: οι τραπεζίτες θα είναι, πάντα οι μεγάλοι κερδισμένοι από το νέο, τρίτο μνημόνιο.


Κατ’ αρχήν ένα μεγάλο κομμάτι (ως 25 δις) από τα 86 δις ευρώ της νέας δανειακής σύμβασης θα πάει για την “ανακεφαλαιοποίηση” του τραπεζικού συστήματος. Οι τράπεζες πήραν σχεδόν 40 δις από το δεύτερο μνημόνιο. Σύμφωνα με μια πρόσφατη έκθεση της Fitch αυτή τη φορά θα χρειαστούν από 11 έως 16 δις. Φυσικά αυτό το ποσό θα βαρύνει το δημόσιο χρέος.


Τι θα πάρει για αντάλλαγμα το δημόσιο για αυτή τη στήριξη; Η απάντηση είναι απλή: τίποτα απολύτως. Ή για να είμαστε πιο ακριβείς, αέρα κοπανιστό. Ό,τι είχε πάρει ακριβώς και από τις προηγούμενες ανακεφαλαιοποιήσεις, δηλαδή.


Τυπικά, μετά την ανακεφαλαιοποίηση του 2013 το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, δηλαδή το δημόσιο, είναι ο κύριος μέτοχος και των τεσσάρων “συστημικών” ελληνικών τραπεζών. Θεωρητικά το δημόσιο θα μπορούσε, με μια τόσο μεγάλη συμμετοχή στο μετοχικό τους κεφάλαιο, να καθαιρέσει τους τραπεζίτες και να διορίσει δικές τους διοικήσεις. Φυσικά τίποτα τέτοιο δεν έγινε. Οι τραπεζίτες έμειναν στις θέσεις τους.


Θεωρητικά, επίσης, το δημόσιο δεν επρόκειτο να χάσει τα λεφτά του: οι τράπεζες είχαν δεσμευτεί ότι δεν θα προχωρούσαν σε νέα αύξηση του μετοχικού τους κεφαλαίου, που θα υπονόμευε την αξία των μετοχών που κατείχε το δημόσιο. Το 2014 οι τράπεζες προχώρησαν, με τις ευλογίες της Τρόικας και της κυβέρνησης, σε μια νέα αύξηση μετοχικού κεφαλαίου.


Τώρα οι μετοχές που θα συνοδέψουν τη νέα ανακεφαλαιοποίηση θα περάσουν στην ιδιοκτησία του νεοσύστατου “Ταμείου Αξιοποίησης Περιουσίας” (ΤΑΠ). Το ταμείο αυτό θα αναλάβει να πουλήσει αυτές τις μετοχές μέσα στα επόμενα 30 χρόνια -και με τα χρήματα αυτά να ξεπληρώσει το δημόσιο χρέος. Το ταμείο αυτό θα έχει τελικά την έδρα του στην Αθήνα και όχι στο Λουξεμβούργο, όπως ήθελε ο Σόιμπλε. Αλλά αυτό μόνο τυπική σημασία έχει. Το ΤΑΠ είναι κομμένο και ραμμένο στα μέτρα των τραπεζιτών. Ο αρχιτέκτονας του είναι ένας τραπεζίτης, ο αμερικανοκορεάτης οικονομολόγος Γκλεν Κιμ. Σύμφωνα με το in.gr:


Εκκαθάριση

“Ο κ. Κιμ υπήρξε στέλεχος της Lehman Brothers σε ΗΠΑ, Ασία και Ευρώπη και ήταν επικεφαλής της διαδικασίας εκκαθάρισης της Lehman Brothers επί ευρωπαϊκού εδάφους μετά το 2010. Το 2011 είχε αναλάβει στρατηγικός σύμβουλος του γερμανικού Υπουργείου Οικονομικών και το 2012 μεταπήδησε στην παγκόσμια επενδυτική τράπεζα Moelis & Company... Από το Μάρτιο του 2015 εμφανίζεται σύμβουλος του ελληνικού Υπουργείου Οικονομικών...”


Αλλά δεν είναι μόνο οι ίδιες οι μετοχές των τραπεζών που θα περάσουν στο ΤΑΠ. Το σχέδιο που καταρτίζουν προβλέπει να περάσουν στην ιδιοκτησία του ταμείου “οι συμμετοχές των τραπεζών σε θυγατρικές στα Βαλκάνια, τιτλοποιημένα δάνεια, ακίνητα, μετοχές... κλπ”. Τα “καλά δάνεια”, φυσικά. Γιατί τα “κόκκινα” ετοιμάζονται με το ίδιο σχέδιο να τα περάσουν σε μια “κακή τράπεζα” η οποία και θα αναλάβει στη συνέχεια να τα πουλήσει.


Μα ποιος τρελός θα αγοράσει ένα κόκκινο δάνειο μπορεί να αναρωτηθεί κανείς: Η απάντηση είναι πολύ απλή: ένα από τα εκατοντάδες κεφάλαια-γύπες που λειτουργούν αυτή τη στιγμή στον πλανήτη. Τα κεφάλαια αυτά είναι κερδοσκοπικές επιχειρήσεις. Τα μεγαλύτερα ασχολούνται με τα χρέη των χρεοκοπημένων χωρών: τα αγοράζουν κοψοχρονιά και ύστερα προσπαθούν να εισπράξουν τα λεφτά τους στο ακέραιο βάζοντας χέρι, μέσα από δικαστικές αποφάσεις, σε χρήματα πχ ανθρωπιστικής βοήθειας. Τα μικρότερα ασχολούνται με στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια, τα οποία αναλαμβάνουν να εισπράξουν με κάθε “νόμιμο” μέσο που τα ίδια κρίνουν πρόσφορο.
Ο νέος κώδικας ποινικής δικονομίας, που παρέχει αφειδώς βοήθεια σε αυτά τα κοράκια, έδωσε μια σημαντική ώθηση στην αξία αυτών των κόκκινων δανείων. Η αλήθεια πρέπει να λέγεται...



Ένα, δύο, τρία, πολλά “πακέτα”

Στα θρίλερ ο εκβιαστής δεν ικανοποιείται ποτέ. Αυτά που έχει δώσει το θύμα δεν είναι ποτέ αρκετά. Κάθε πληρωμή συνοδεύεται και από μια ακόμα απαίτηση -μέχρι να καταστραφεί το θύμα ολοκληρωτικά. Ακόμα και η πιο αιματοβαμμένη συμμορία εκβιαστών ωχριά μπροστά στη μαφία που ονομάζεται Ευρωπαϊκή Ένωση.


Την περασμένη Τετάρτη η κυβέρνηση ψήφισε και το δεύτερο πακέτο των “προαπαιτουμένων” για την υπογραφή του νέου μνημονίου. Ποια ήταν η αντίδραση των “εταίρων μας”; Να απαιτήσουν αμέσως ένα τρίτο. 


“Ύστερα από δυο μίνι πακέτα.. η κυβέρνηση πάσχει ήδη από εφαρμοστική κόπωση”, δηλώνει με έπαρση στην εφημερίδα Financial Times ένας ανώνυμος Ευρωπαίος αξιωματούχος που συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις. “Δεν θέλει να καταλάβει ότι, χωρίς ένα ακόμα πακέτο προκαταβολικών δράσεων δεν πρόκειται να υπάρξει καμιά εκταμίευση”. Καμιά! Απολύτως!


Με τα δυο “μίνι” πακέτα μέτρων που υπερψήφισε τις προηγούμενες ημέρες (τα ξημερώματα του Σαββάτου 18/7 και το βράδυ της περασμένης Τετάρτης 22/7) η Βουλή, η κυβέρνηση Τσίπρα πέρασε, με συνοπτικές διαδικασίες, όλα αυτά τα οποία οι προηγούμενες μνημονιακές κυβερνήσεις δεν είχαν ούτε καν τολμήσει να ψελλίσουν: από τις αλλαγές στον ΦΠΑ στα βασικά προϊόντα μέχρι τις αλλαγές στον κώδικα της πολιτικής δικονομίας που κάνουν τις τράπεζες λίγο (για την ακρίβεια πολύ) “πιο ίσες” απέναντι στο νόμο από τους “απλούς πολίτες”. Τώρα η Τρόικα τα ζητάει απλά όλα.


“Σύμφωνα με πληροφορίες”, γράφει ο Θανάσης Κουκάκης από τον ΔΟΛ, “η τρίτη δέσμη μέτρων θα περιλαμβάνει παρεμβάσεις στο ασφαλιστικό και στο εργασιακό καθώς και στις αγορές προϊόντων. Το ΔΝΤ ειδικά επιμένει... στη θέσπιση νομοθετικών αλλαγών για την ευθυγράμμιση του πλαισίου σχετικά με τις ομαδικές απολύσεις και τις απεργιακές κινητοποιήσεις σύμφωνα με τις βέλτιστες πρακτικές της ΕΕ”. Βέλτιστες από τη σκοπιά των εργοδοτών εννοείται: να ευθυγραμμιστεί η εργατική νομοθεσία, με άλλα λόγια, με ό,τι χειρότερο υπάρχει για τους εργάτες στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.


Στις 20 Αυγούστου λήγει ένα ακόμα από τα παλιά ελληνικά ομόλογα (3.2 δις Ευρώ) που βρίσκονται στα χέρια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ). Συνολικά η κυβέρνηση χρειάζεται μέσα στις επόμενες εβδομάδες περίπου 5 δις (ομόλογα, χρεολύσια, τόκοι κλπ) για να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της. Αν δεν τα εξασφαλίσει η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει. Περιττό να το πει κανείς, αυτά τα λεφτά δεν υπάρχουν στα δημόσια ταμεία.


Η τελευταία διορία για να έρθει σε συμφωνία με τους “εταίρους μας” είναι το συμβούλιο των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης που θα γίνει στις Βρυξέλλες στις 11 Αυγούστου. Η Τρόικα απαιτεί να έχει ψηφιστεί το τρίτο πακέτο των προαπαιτουμένων μέχρι τις 7 Αυγούστου. Αλλά ακόμα και τότε το ξεκλείδωμα του δανείου των 86 δις δεν είναι καθόλου εξασφαλισμένο. Στις Βρυξέλλες παζαρεύουν με την ιδέα ενός ακόμα δανείου-γέφυρας -και ενός ακόμα νέου γύρου διαπραγματεύσεων και εκβιασμών στη συνέχεια.


Τη Δευτέρα ο Τσίπρας ζήτησε τη μεσολάβηση του Φρανσουά Ολάντ για να αποσυρθεί αυτή η νέα “εκτός προγράμματος απαίτηση”. Σε κανένα από τα κείμενα που έχουν μέχρι τώρα υπογραφεί, λέει η κυβέρνηση, δεν υπάρχει κάποια αναφορά σε τρίτο πακέτο μέτρων. Σωστά. Ενώ οι απαιτήσεις για τα δυο πρώτα πακέτα μέτρων, όπως είναι γνωστό, ήταν χαραγμένες στις πλάκες που παρέδωσε ο Θεός στο Μωυσή.


“Κανόνες”

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, γράφει ο Βόλφγκανγκ Μύνχαου στην Financial Times, «έχει μια εμμονή με τους “κανόνες”. Μόνο που πολλές φορές αυτοί οι κανόνες είτε δεν υπάρχουν καθόλου, είτε αποτελούν απλά κάποια τραβηγμένη στα άκρα ερμηνεία κάποιων υπαρκτών κανονισμών.

Κατά τη διάρκεια της πρόσφατης ελληνικής κρίσης συνάντησα ένα παντελώς νέο κανόνα. Τον άκουσα για πρώτη φορά από τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, τον υπουργό οικονομικών της Γερμανίας. Αυτός ο κανόνας λέει ότι μια χώρα δεν μπορεί να χρεοκοπήσει εντός της Ευρωζώνης... Αργότερα διάβασα ότι ο Ότμαρ Ίσινγκ, ο πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ χρησιμοποίησε σχεδόν ακριβώς την ίδια φράση... Αν τόσοι πολλοί σημαντικοί άνθρωποι το λένε, τότε θα πρέπει να είναι αλήθεια, έτσι δεν είναι; Στην πραγματικότητα όπως προκύπτει δεν υπάρχει κάποιος τέτοιος κανόνας... Αυτό που συμβαίνει είναι ότι η Γερμανία δεν θέλει, για πολιτικούς λόγους, να παραχωρήσει στην Ελλάδα οποιαδήποτε ανακούφιση χρέους και χρησιμοποιεί τους Ευρωπαϊκούς νόμους σαν δικαιολογία... Η πραγματικότητα είναι ότι εφευρίσκουν τους κανόνες στην πορεία όπως τους βολεύει από τις πολιτικές τους σκοπιμότητες...»

Το πρόβλημα δεν είναι η επιμονή του Σόιμπλε στην πιστή εφαρμογή κάποιων ανύπαρκτων κανόνων -τους οποίους έχει απλά και μόνο μόλις εφεύρει. Το πρόβλημα είναι οι αυταπάτες του Τσίπρα για την ευρωπαϊκή νομιμότητα. Ύστερα από έξι μήνες ψεμάτων, κοροϊδίας και εκβιασμών θα έπρεπε να έχει επιτέλους μάθει.