Όσοι φαντάζονταν ότι με τη συνθηκολόγηση του Αλέξη Τσίπρα στις Βρυξέλλες στις 13 Ιούλη και την αποδοχή των απαιτήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα έκλεινε η ελληνική κρίση απλά κορόιδευαν τους εαυτούς τους. Δυστυχώς αυτό οφείλεται πολύ περισσότερο στο τι κάνει η άλλη πλευρά παρά την όποια αντίσταση του ΣΥΡΙΖΑ –και παρά το γεγονός ότι το 62% του κόσμου απέρριψε τη λιτότητα στο δημοψήφισμα της 5ης Ιούλη.
Το μεγάλο στρατηγικό σφάλμα που έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν να φανταστεί ότι θα μπορούσε να υλοποιήσει το πρόγραμμά του σε συμφωνία με τις κυρίαρχες δυνάμεις μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι συνεντεύξεις που αφειδώς, όμως, δίνει ο Γιάνης Βαρουφάκης μετά την παραίτησή του από τη θέση του υπουργού Οικονομικών αμέσως μετά το δημοψήφισμα, δείχνουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έκανε ταυτόχρονα και ένα τακτικό λάθος.
Αφελώς ο Τσίπρας και ο Βαρουφάκης πίστεψαν ότι εάν κατάφερναν να έρθουν σε κάποια πολιτική συμφωνία με την γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ και τους άλλους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα τους ήταν σχετικά εύκολο στη συνέχεια να εξασφαλίσουν και την υλοποίησή της. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, όμως, δεν λειτουργεί με αυτόν τον τρόπο.
Το Γιούρογκρουπ των υπουργών οικονομικών της Ευρωζώνης δίνει προτεραιότητα στις επονομαζόμενες “τεχνικές” συζητήσεις των “ειδικών”. Οι συζητήσεις αυτές χρησιμοποιούνται στη συνέχεια για να εξαναγκάζουν τα θύματα της “διάσωσης” σε πολύ μεγαλύτερες παραχωρήσεις από αυτές που οι ηγέτες τους νόμιζαν αρχικά ότι είχαν συμφωνήσει.
Η παλιά Τρόικα έχει τώρα επεκταθεί αποκτώντας τέσσερα μέλη –την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν), το Ευρωπαϊκό Ταμείο Σταθερότητας και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Οι τέσσερις συζητούν αυτή τη στιγμή γύρω από ένα ακόμα πακέτο διάσωσης 86 δις ευρώ για την Ελλάδα –δηλαδή να δανείσουν στην ελληνική κυβέρνηση αυτά τα χρήματα για να ξεπληρώσει τους δανειστές της. Οι εκπρόσωποι αυτού του “Κουαρτέτου” βρίσκονται αυτές τις μέρες στην Αθήνα απασχολημένοι διαρκώς με τη μετατόπιση των στόχων.
Συμμορία
Η αλήθεια είναι ότι αυτή η συμμορία είναι εσωτερικά διχασμένη. Το ΔΝΤ λέει τώρα ότι δεν μπορεί να συμμετάσχει σε ένα νέο πακέτο διάσωσης της Ελλάδας, αν οι δανειστές δεν έχουν συμφωνήσει εκ των προτέρων σε κάποια “ανακούφιση του χρέους”. Αυτό επιβεβαιώνει αυτό που ήταν προφανές από το 2010 που ξέσπασε η κρίση στην Ευρωζώνη –ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να ξεπληρώσει τα χρέη της.
Η πλειοψηφία, όμως, του Γιούρογκρουπ, με πρώτη και καλύτερη τη Γερμανία, είναι σθεναρά αντίθετη με κάθε ιδέα “αναδιάρθρωσης του χρέους”. Η ίδια η Μέρκελ ήταν αυτή που είχε επιμείνει το 2010 στη συμμετοχή του ΔΝΤ στη διάσωση των υπερχρεωμένων κρατών-μελών της Ευρωζώνης.
Την ίδια στιγμή ο υπουργός Οικονομικών της, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, προσπαθεί να σαμποτάρει τη διάσωση. Δεν έχει εγκαταλείψει το σχέδιό του να εξαναγκάσει την Ελλάδα να φύγει από την Ευρωζώνη –προσωρινά υποτίθεται. Ο ίδιος εξήγησε στον Βαρουφάκη ότι θέλει να χρησιμοποιήσει το Grexit για να αναγκάσει τη Γαλλία και την Ιταλία να αποδεχτούν πολύ στενότερη εποπτεία από την ΕΕ πάνω στις δημόσιες δαπάνες και τον δημόσιο δανεισμό.
Οι διαφοροποιήσεις αυτές, όμως, δεν εμποδίζουν το Κουαρτέτο να απαιτεί συνεχώς περισσότερες νεοφιλελεύθερες “μεταρρυθμίσεις” -ιδιωτικοποιήσεις, περικοπές στις συντάξεις, αυξήσεις στον ΦΠΑ, αντιστροφή των μεταρρυθμίσεων που έχει νομοθετήσει μέσα στους προηγούμενους μήνες ο ΣΥΡΙΖΑ. Το μαρτύριο των απλών ανθρώπων στην Ελλάδα πρέπει να διαιωνίζεται για να δείχνει ότι δεν υπάρχει καμιά εναλλακτική λύση απέναντι στη λιτότητα.
Στο μεταξύ ο Τσίπρας κατάφερε, για την ώρα τουλάχιστον, να περιορίσει την αριστερή αντιπολίτευση και να πάρει το πάνω χέρι στο κόμμα του. Αρχικά 109 από τα 201 μέλη της κεντρικής επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ είχαν υπογράψει μια δήλωση που απέρριπτε τη συμφωνία των Βρυξελλών.
Εμπρηστικές δηλώσεις
Η κεντρική επιτροπή –που έχει συνεδριάσει ελάχιστες φορές μετά την εκλογική νίκη του Γενάρη– συνήλθε τελικά την περασμένη Πέμπτη. Ο Τσίπρας προετοίμασε το κλίμα της συνάντησης με εμπρηστικές δηλώσεις –κάνοντας επίθεση, για παράδειγμα, στους διαδηλωτές «από άλλες χώρες» που είχαν συλληφθεί στη διάρκεια διαδήλωσης ενάντια στη συμφωνία έξω από τη βουλή.
Υπό την απειλή ενός ακόμα δημοψηφίσματος, αυτή τη φορά ανάμεσα στα μέλη του κόμματος, μετέτρεψε το ζήτημα της αποδοχής της συμφωνίας σε ζήτημα εμπιστοσύνης απέναντι στην κυβέρνηση.“Όποιος θέλει άλλη κυβέρνηση ή άλλο πρωθυπουργό να το πει”, είπε. Η κεντρική επιτροπή συμφώνησε με ανάταση χεριών τη σύγκλιση ενός έκτακτου συνεδρίου για να συζητήσει το νέο μνημόνιο, αφού όμως θα έχει ήδη υπογραφεί.
Η αριστερή πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ –ο Παναγιώτης Λαφαζάνης της Αριστερής Πλατφόρμας και η πρόεδρος της Βουλής Ζωή Κωνσταντοπούλου– δεν έκρυψαν την αντίθεσή τους. Ο Λαφαζάνης και οι άλλοι υπουργοί που είχαν ταχθεί, όμως, ενάντια στη συμφωνία έμειναν στις θέσεις τους περιμένοντας, υπομονετικά, την αποπομπή τους.
Το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα (ΣΕΚ) στην Ελλάδα άσκησε κριτική στον “αυτοεγκλωβισμό της [Αριστερής Πλατφόρμας] στις εσωτερικές κομματικές διαδικασίες και ισορροπίες” και την εμμονή της να λειτουργεί σαν μια δύναμη “ισορροπίας” με στόχο “την ενότητα στο κόμμα μέσα από τη διαφορετικότητα”.
Υπάρχει ένας αγώνας δρόμου ανάμεσα στον Τσίπρα και την αριστερά για το ποιος εκπροσωπεί πραγματικά τους ψηφοφόρους του ΟΧΙ της 5ης Ιούλη. Αυτή η μάχη μπορεί να κερδηθεί μόνο εάν η Αριστερή Πλατφόρμας ενώσει τις δυνάμεις της με το ΣΕΚ και τις άλλες οργανώσεις που βρίσκονται εκτός ΣΥΡΙΖΑ, στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ (το μέτωπο της αντικαπιταλιστικής αριστεράς), σε μια ανοιχτή καμπάνια ενάντια στη συμφωνία, στους δρόμους και τους χώρους δουλειάς.