Πολιτική

Οταν το ζήτημα του χρέους άνοιγε το 2009-10, η θέση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν το κάλεσμα προς την κυβέρνηση Καραμανλή και στη συνέχεια την κυβέρνηση Παπανδρέου «να διεκδικήσει ευρωομόλογα», καθώς «το κοινό νόμισμα δεν συνοδεύεται από κοινούς μηχανισμούς δανεισμού (π.χ. ευρωομόλογο) και αλληλεγγύης» όπως χαρακτηριστικά έλεγε σε συνέντευξή του στον Ιό ο Γιάννης Δραγασάκης, το Φλεβάρη του 2010. 

 

Προσέθετε μάλιστα ότι «η επιλογή της αριστεράς δε μπορεί να είναι φυσικά επιστροφή στο καθεστώς της δραχμής. Πέρα από άλλους λόγους ιδεολογικούς αλλά και στρατηγικούς μια τέτοια επιστροφή θα είχε όλα τα αρνητικά χωρίς τα θετικά που είχε σε άλλες εποχές».

 

Την ίδια εποχή η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, κάνοντας τα πρώτα της βήματα, είχε ήδη βάλει στην ατζέντα της συζήτησης για το χρέος την πρόταση για μονομερή στάση πληρωμών και ολική διαγραφή του δημόσιου χρέους στα πλαίσια ενός αντικαπιταλιστικού προγράμματος πάλης δίπλα στην έξοδο από το ευρώ και την ΕΕ, την κρατικοποίηση των τραπεζών κάτω από εργατικό έλεγχο, σαν εναλλακτική λύση στα μνημόνια.

 

Μέσα στις συνθήκες του εκρηκτικού εργατικού κινήματος ενάντια στα μνημόνια που ακολούθησε τα επόμενα χρόνια, η θέση αυτή κέρδισε έδαφος μετατοπίζοντας τις ηγεσίες των κομμάτων της Αριστεράς, και επί του προκειμένου την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, στη θέση για «διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους» και «καμιά θυσία για το ευρώ», όπως εκφράστηκαν στο συνέδριό του το 2013.

 

Πριν από ένα περίπου χρόνο, στην παρουσίαση του κυβερνητικού προγράμματος στη ΔΕΘ με την εκλογική νίκη να διαφαίνεται στον ορίζοντα, ο Αλέξης Τσίπρας υποσχέθηκε ότι θα προχωρήσει «στη διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους της ονομαστικής αξίας του χρέους, ώστε να γίνει βιώσιμο», στα πλαίσια μιας «ευρωπαϊκής διαπραγμάτευσης για ένα νέο «ευρωπαϊκό Νιού Ντηλ». Το «καμιά θυσία για το ευρώ» είχε βγει από την ατζέντα. 

 

 

Το τετράμηνο που ακολούθησε τη συγκρότηση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ η θέση για «μερική διαγραφή του χρέους»

μετατράπηκε σε  θέση «επιμήκυνσης», δηλαδή διαιώνισης του χρέους, με προτάσεις για «αέναα» ομόλογα ή ομόλογα με ρήτρα ανάπτυξης και αίτημα για μια διεθνή διάσκεψη για το χρέος, αργότερα. Το μόνο που κατάφερε να πετύχει τελικά ήταν ένα τρίτο μνημόνιο, παίρνοντας αόριστες υποσχέσεις, όπως νωρίτερα είχε πάρει και ο Σαμαράς, ότι το χρέος ίσως συζητηθεί, αν και εφόσον, τηρηθούν απαρεγκλίτως τα «προαπαιτούμενα».  

 

Σήμερα, με την καλοδεχούμενη ανταρσία που ξέσπασε, έστω και καθυστερημένα, στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, ανοίγει ξανά πλατιά η συζήτηση για το ποια μπορεί και πρέπει να είναι η απάντηση της Αριστεράς στο ζήτημα του δημόσιου χρέους.

 

Στην πρόσφατη συνέντευξη τύπου της Λαϊκής Ενότητας στις 21 Αυγούστου ο Παναγιώτης Λαφαζάνης επανέφερε τη θέση για «ακύρωση των μνημονίων για να μπορέσει η χώρα να βγει από την κρίση» απαιτώντας τη «διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους». 

 

Είναι ανάγκη των καιρών, αυτή η ανατροπή να πάει μέχρι το τέλος, στην μονομερή στάση πληρωμών και διαγραφή ΟΛΟΥ του χρέους. Η μερική διαγραφή είναι μια λάθος θέση γιατί είναι συνυφασμένη με τη διολίσθηση που ζήσαμε με την κυβέρνηση Τσίπρα. 

 

Αν αποδέχεσαι από την αρχή ότι πρέπει να πληρώσεις κάποιο μέρος του χρέους στους τοκογλύφους δανειστές σου, αμέσως γεννώνται τα ερωτήματα πόσο και ποιο θα είναι αυτό, ποιοι θα ωφεληθούν. Με το που τίθενται αυτά τα ερωτήματα, το παζάρι που ονομάζεται «διαπραγμάτευση» έχει ήδη ξεκινήσει. Η διαπραγμάτευση οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε κάποιου τύπου συμβιβασμό - που ο «δανειστής» μέσα από τους χειρότερους εκβιασμούς να μετατρέψει πολύ εύκολα σε άνευ όρων συνθηκολόγηση. 

 

«Το ζήτημα δεν μπορεί να τεθεί αφηρημένα» διαβάζουμε στο τεύχος 82 του περιοδικού Σοσιαλισμός από τα Κάτω σχετικά με το ζήτημα του χρέους, τον Σεπτέμβρη-Οκτώβρη του 2010 (τότε που ο ΣΥΡΙΖΑ είχε μόλις το 5,09% και όλα αυτά έμοιαζαν «ολίγον θεωρητικές» αναζητήσεις στο εσωτερικό της Αριστεράς). 

 

«Ο σωστός τρόπος για να τεθεί, είναι ότι απαιτείται σύγκρουση με τους τραπεζίτες που έχουν δημιουργήσει αυτή την κατάσταση και το θέμα είναι αν η σύγκρουση αυτή θα γίνει αποφασιστικά ή μεσοβέζικα, με στάση πληρωμών και διαγραφή του χρέους ή με αναδιαπραγμάτευση και επιδίωξη ενός συμβιβασμού σε κάποιο επίπεδο κουρέματος του χρέους.

 

 

Ο Συνασπισμός επίσημα προτιμάει τη δεύτερη εκδοχή και αυτό είναι η πραγματική διαφορά μας. Όποιος υπόσχεται ότι θα αναδιαπραγματευτεί και από την αρχή παραιτείται από το ισχυρότερό του όπλο, οδηγείται σε συμβιβασμούς που δεν θα είναι μακριά από εκεί που κατάληξε το ΠΑΣΟΚ με το Μνημόνιο.

 

Τι νομίζουν όσοι υπερασπίζονται τέτοιες απόψεις; Ότι οι τραπεζίτες (Γερμανοί, Γάλλοι αλλά και Έλληνες) θα προχωρήσουν σε ένα συμβιβασμό που θα «σβήσει» π.χ. το 60% του χρέους γιατί θα πειστούν από τη δύναμη της λογικής; Είναι τόσο δύσκολο να γίνει αποδεκτό ότι θα χρειαστούν σκληρές ταξικές μάχες, θα χρειαστεί να αποκρουστούν εκβιασμοί και απάνθρωποι όροι των τραπεζιτών σε βάρος των εργαζόμενων; Ποιος θα δώσει αυτές τις μάχες και με τι εξοπλισμό; Μια Αριστερά που ξεκινάει από την αρχή με ψεύτικους «ρεαλισμούς» και ελπίζει να βρει βοήθεια από ένα πανευρωπαϊκό μεταρρυθμιστικό ρεύμα που κάποτε (σε ένα φανταστικό μέλλον) θα αλλάξει τους θεσμούς της ΕΕ, δεν θα προλάβει να αντέξει ούτε στις πρώτες αψιμαχίες.

 

Ο πρώτος και πιο ωμός εκβιασμός αφορά το ευρώ και την ΕΚΤ. Αν κάποιος νομίζει ότι ο Τρισέ ή ο διάδοχός του θα είναι ουδέτερος τεχνικός μεσολαβητής σε μια αναμέτρηση με τις τράπεζες για το χρέος, τότε είναι τουλάχιστο αφελής. Η Αριστερά πρέπει να έχει ξεκάθαρη απάντηση στο δίλημμα: υποκύπτουμε στην πειθαρχία του ευρώ ή προχωράμε να θέσουμε κάτω από έλεγχο την Κεντρική Τράπεζα στην Ελλάδα ώστε να αποκτήσουμε δυνατότητα δημόσιου έλεγχου στο τραπεζικό σύστημα; Χρειάζεται δημόσιος έλεγχος, ναι ή όχι, για να μην μπορούν οι τραπεζίτες να μετακυλήσουν τις δικές τους τοξικές αποτυχίες στις πλάτες του δημόσιου και των εργαζόμενων όπως γίνεται τώρα; Η αποχώρηση από το ευρώ, αν δεν γίνει με δική μας πρωτοβουλία, θα επιβληθεί ως κύρωση μόλις προχωρήσουμε σε δραστικά μέτρα απέναντι στις τράπεζες και το χρέος. Άρα η Αριστερά πρέπει να είναι προετοιμασμένη και να μην φρίττει στη σκέψη της ρήξης με την ΟΝΕ και την ΕΕ…»

 

Αυτή η εκτίμηση, δυστυχώς, επιβεβαιώθηκε βήμα-το βήμα τους τελευταίους μήνες, όσον αφορά στη στάση της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ. Σήμερα, ευτυχώς, η ζωντανή εμπειρία των τελευταίων μηνών ανοίγει τη δυνατότητα η Αριστερά να μην επαναλάβει μια λάθος πολιτική που παρά τις όποιες καλές προθέσεις, στο τέλος οδηγεί σε καταστροφικά αποτελέσματα.

---