Διεθνή

Ανυπολόγιστες θα είναι, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, οι συνέπειες του σκανδάλου των εκπομπών καυσαερίων που συγκλονίζει εδώ και μια εβδομάδα την Volkswagen (VW). 

 

Ανυπολόγιστες πρώτα και κύρια για την ίδια την VW. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία το “παράνομο λογισμικό” έχει εγκατασταθεί σε 11 εκατομμύρια αυτοκίνητα. Το κόστος αντικατάστασής του και μόνο θα πλησιάσει, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις της ίδιας της εταιρείας, τα 6 δισεκατομμύρια ευρώ. Το πρόστιμο που, με βεβαιότητα, θα της επιβληθεί από τα αμερικανικά δικαστήρια θα ξεπεράσει τα 16 δις ευρώ (18 δις δολάρια). 

 

Στα χρηματιστήρια η μετοχή της VW καταρρέει. Την περασμένη εβδομάδα έχασε το ένα τέταρτο της αξίας της. Τη Δευτέρα έπεσε άλλες έξι μονάδες κάτω. Την περασμένη Παρασκευή η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα διαμήνυσε ότι, προσωρινά τουλάχιστον, τα ομόλογα της VW δεν θα γίνονται δεκτά σαν εγγύηση για την παροχή ρευστότητας.

 

Η VW δεν είναι απλά και μόνο μια αυτοκινητοβιομηχανία. Πέρσι ο όμιλος (η ίδια η VW και οι θυγατρικές της) κατέκτησε την πρώτη θέση στον κόσμο σε πωλήσεις, ξεπερνώντας την μέχρι τότε πρωταθλήτρια, την ιαπωνική Toyota. Ένα στα 8 αυτοκίνητα που κυκλοφορούν στους δρόμους του πλανήτη ολόκληρου έχει βγει από κάποιο εργοστάσιο της VW. Το σλόγκαν της, γράφει ο Γιάκομπ Άουγκσταϊν, ο εκδότης του γερμανικού περιοδικού Der Spiegel,  ήταν δυο μόνο λέξεις: Das Auto. Το αυτοκίνητο. Τώρα, συμπληρώνει, πρέπει να προστεθούν δυο ακόμα λέξεις: der Betrug. H απάτη. Και αυτό δεν αφορά μόνο την ίδια την VW. Ούτε μόνο την Audi, την θυγατρική της “πολυτελείας” (ανάμεσα στα 11 εκατομμύρια αυτοκίνητα με το “πειραγμένο” λογισμικό τα 2.8 έχουν το σήμα της Audi). Αφορά το σύνολο της γερμανικής οικονομίας.

 

 

Τα αυτοκίνητα ευθύνονται για ένα πολύ μεγάλο τμήμα της μόλυνσης του περιβάλλοντος, όχι μόνο για την παραγωγή του διοξειδίου του άνθρακα, του κυριότερου αερίου του θερμοκηπίου, αλλά και για μια ολόκληρη σειρά από τοξικά, επικίνδυνα για την υγεία, χημικά. Τα διοξείδια του αζώτου (τα αυτοκίνητα της VW εξέπεμπαν στη φυσιολογική τους λειτουργία έως και 40 φορές περισσότερα από τα επίσημα όρια) συνδέονται άμεσα με το άσθμα. 

 

Τα “αυστηρά” όρια που έχουν θέσει τα τελευταία χρόνια οι αμερικανικές αρχές δεν είναι καθόλου αυστηρά αν συγκριθούν με την τοξικότητά τους. Η μείωσή τους, όμως, είναι ασυμβίβαστη με την οικονομία καυσίμου. Και η οικονομία καυσίμου επηρεάζει άμεσα τις πωλήσεις. Το 2013 η VW κέρδισε το βραβείο Guinness οικονομίας καυσίμου για αυτοκίνητα με μηχανές εσωτερικής καύσης: 77.99 μίλια ανά γαλόνι. Οι εκπομπές οξειδίων του αζώτου, διαβεβαίωνε η εταιρεία, ήταν μέσα στα επιτρεπόμενα όρια -αλλά αυτό που δεν έλεγε ήταν ότι αυτό συνέβαινε μόνο όταν το αυτοκίνητο βρισκόταν στον πάγκο του ελέγχου. Το κόστος αυτής της απάτης το πλήρωσαν -και το πληρώνουν- εκατομμύρια απλοί άνθρωποι με την υγεία τους σε ολόκληρο τον κόσμο. Αλλά η VW, με τα καθαρά (υποτίθεται) και ταυτόχρονα οικονομικά της αυτοκίνητα, κατάφερε να πουλάει πάνω από 10 εκατομμύρια οχήματα κάθε χρόνο.

 

Η VW προσπαθεί τώρα, προκλητικά, να ρίξει τις ευθύνες για το σκάνδαλο στους μηχανικούς και τους τεχνικούς: "Η παραποίηση των στοιχείων των μετρήσεων είναι μια ηθική και πολιτική καταστροφή για την VW”, δήλωσε σε μια συνέντευξη τύπου την περασμένη εβδομάδα ο Μπέρτολντ Χούμπερ, ο επικεφαλής του Συμβουλίου των Διευθυντών. “Η παράνομη συμπεριφορά των μηχανικών και των τεχνικών που εμπλέκονται στην ανάπτυξη των κινητήρων σόκαραν την VW ακριβώς όπως σόκαραν και το κοινό".

 

Πρόκειται για ξετσίπωτο ψέμα. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα της γερμανικής συντηρητικής εφημερίδας Frankfurter Allgemeine η διοίκηση της VW είχε προειδοποιηθεί εδώ και τέσσερα τουλάχιστον χρόνια από τους ίδιους της τους τεχνικούς για τις “παράνομες πρακτικές” σε σχέση με τις εκπομπές ρύπων. Η διοίκηση τους αγνόησε. 

 

 

Σύμφωνα με την Bild η Bosch (γερμανική εταιρεία που κατασκευάζει τα ηλεκτρονικά συστήματα των αυτοκινήτων) είχε στείλει από το 2007 επιστολή στη VW με την οποία την ενημέρωνε ότι η χρήση του λογισμικού της (το είχε κατασκευάσει για πειραματικούς λόγους η ίδια η Bosch σύμφωνα με την Bild) για τον έλεγχο των καυσαερίων σε αυτοκίνητα παραγωγής είναι παράνομη. H VW την αγνόησε. Η εγκατάσταση του λογισμικού ήταν επιλογή της, ήταν μια απόφαση που μόνο τα ανώτατα κλιμάκια είχαν όχι μόνο το κίνητρο αλλά και τη δικαιοδοσία να πάρουν. 

 

“Σοκαρισμένη” δηλώνει και η κυβέρνηση της Άνγκελα Μέρκελ από το πρωτοφανές σκάνδαλο που κινδυνεύει να θαμπώσει όχι μόνο το σήμα της VW και της Audi αλλά και ολόκληρο τον “θρύλο” του Made in Germany. Το σοκ της, όμως, είναι καθαρά υποκριτικό. Η Μέρκελ, βέβαια, είναι απίθανο να ήξερε ποια ακριβώς “κόλπα” χρησιμοποιούσε η VW για να κάνει τα αυτοκίνητά της “καθαρά”. 

 

Αλλά οι γερμανικές κυβερνήσεις έχουν παραδοσιακά πολύ στενές σχέσεις με την γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία -και ειδικά με την VW: το 20% των μετοχών της ανήκει στο κρατίδιο της Κάτω Σαξονίας. Ο Σίγκμαρ Γκάμπριελ, ο σημερινός αντικαγκελάριος της κυβέρνησης, ο Κρίστιαν Βούλφ, ο σημερινός πρόεδρος της Γερμανίας, ο Γκέρχαντ Σρέντερ, ο προκάτοχος της Μέρκελ -για να αναφέρουμε μόνο μερικούς- έχουν όλοι τους υπάρξει μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της VW. 

 

 

Ο Σρέντερ μάλιστα ανάθεσε σε ένα στέλεχος της VW, τον Πέτερ Χάρτς, (που όπως αποκαλύφθηκε λίγο αργότερα ήταν μπλεγμένος σε ένα τεράστιο σκάνδαλο λαδώματος) την αναμόρφωση του συστήματος της κοινωνικής πρόνοιας της Γερμανίας. 

 

Ο επικεφαλής του “λόμπι” της Daimler (Mercedes), ο Έκχαρτ φον Κλάντεν είναι παλιό στέλεχος του CDU, της γερμανικής κεντροδεξιάς και στενός συνεργάτης της ίδιας της Μέρκελ. Ο προκάτοχός του, ο Μάρτιν Γέγκερ είναι σήμερα εκπρόσωπος τύπου του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Στις Βρυξέλλες η κυβέρνηση της Μέρκελ έχει χρησιμοποιήσει κάθε μέσο για να αποτρέψει ένα νέο πιο αυστηρό πλαίσιο για τους ρύπους των αυτοκινήτων στην Ευρώπη.

 

Η αυτοκινητοβιομηχανία είναι η ψυχή της γερμανικής οικονομίας. Το 2014 ο τζίρος των τριών “μεγάλων” (VW, Daimler, BMW) έφτασε στα 413 δισεκατομμύρια ευρώ - περίπου 35% μεγαλύτερος από τον κρατικό προϋπολογισμό. Οι συνέπειες του σκανδάλου θα επηρεάσουν ολόκληρη τη γερμανική οικονομία.

 

Την περασμένη εβδομάδα το “αφεντικό” της VW, ο Μάρτιν Βίντερνκορν, έδωσε στην εταιρεία την παραίτησή του. Ο “μισθός” του Βίντερκορν έφτανε -χωρίς πριμ και επιδόματα- στο 1,5 εκατομμύριο ευρώ το χρόνο. Η αποζημίωσή του θα ξεπεράσει τώρα, σύμφωνα με τους υπολογισμούς των δημοσιογράφων, τα 60 εκατομμύρια ευρώ. Οι εργαζόμενοι που θα χάσουν τις δουλειές τους, όμως, θα πρέπει να τα βγάλουν πέρα με τα πενιχρά επιδόματα των μεταρρυθμίσεων Χαρτς.

 

“Τι είναι η ληστεία μιας τράπεζας μπροστά στην ίδρυση μιας τράπεζας”, λέει στην απολογία του ο Μακχήθ, ο ήρωας της Όπερας της Πεντάρας, το διάσημο θεατρικό έργο του Μπέρτολντ Μπρέχτ. Τι είναι ένας γκάνγκστερ μπροστά σε έναν βιομήχανο; Τι είναι ένας Αλ Καπόνε μπροστά σε έναν Βίντερκορν;