Συνέντευξη
Συνέντευξη με την Δήμητρα Κυρίλλου: “Η εργατική τάξη των Αραβικών χωρών δεν έχει πει την τελευταία λέξη”

Στιγμιότυπο από τη Συνάντηση στη Βηρυτό στις αρχές του Δεκέμβρη

Η Δήμητρα Κυρίλλου βρέθηκε στις αρχές του Δεκέμβρη στη Βηρυτό για την “3η Διεθνή Συνάντηση για το Δικαίωμα των 
Παλαιστίνιων στην Επιστροφή”. Μίλησε στον Μανώλη Σπαθή
 
Πότε και πώς ξεκίνησε η σχέση σου με το κίνημα της Μέσης Ανατολής;
 
Η πρώτη φορά που ταξίδεψα στη Μέση Ανατολή για πολιτική διαδικασία ήταν το 2005, στην 3η αντιπολεμική Συνδιάσκεψη στο Κάιρο. Σηματοδοτούσε, εκείνη την εποχή, ότι κάτι αρχίζει να αλλάζει στη Μέση Ανατολή, με κέντρο το αντιπολεμικό κίνημα, τις αντιστάσεις ενάντια στο καθεστώς του Μουμπάρακ και την επανεμφάνιση αριστερών δυνάμεων. 
 
Όλα αυτά τα χρόνια είχαμε σταθερά το βλέμμα μας στραμμένο στο Παλαιστινιακό. Όσες καμπές και αν υπήρξαν στα εσωτερικά (της Παλαιστίνης), ως “Συμμαχία Σταματήστε τον Πόλεμο” επιμείναμε να δείχνουμε την αλληλεγγύη μας και να οργανώνουμε ακτιβισμούς για την Παλαιστίνη. Αυτό με οδήγησε να συμμετέχω στην Πρωτοβουλία «Ένα Καράβι για την Γάζα» και στον «Στολίσκο της ελευθερίας», που προσπάθησε να σπάσει τον αποκλεισμό το 2010 και ακολούθησαν τα γνωστά γεγονότα με την πειρατική επίθεση του Ισραήλ και το μακελειό στο Μαβί Μαρμαρά.
 
Με το ξέσπασμα των Αραβικών Επαναστάσεων με ενδιέφερε να ερευνήσω και να ερμηνεύσω τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή, καρπός αυτής της προσπάθειας ήταν η συγγραφή ενός μικρού βιβλίου σχετικά με το θέμα.
 
Η Συνάντηση από ποιον οργανώθηκε και πώς ήταν από πλευράς συμμετοχής;
 
Τυπικά διοργανώθηκε από την «Παγκόσμια Κίνηση για το Δικαίωμα των Παλαιστίνιων στην Επιστροφή», αλλά ουσιαστικά το οργάνωσε η Χεζμπολά. Συμμετείχαν πάνω από 250 αντιπρόσωποι από πολλές αραβικές και δυτικές χώρες και έδωσαν μια πραγματικά πανοραμική εικόνα του κινήματος.
 
Ποια είναι η κατάσταση του κινήματος στην Παλαιστίνη;
 
Τμήματα του κινήματος που συμπαραστέκεται στην Παλαιστίνη έχουν την εντύπωση ότι, εξαιτίας του πολέμου στη Συρία, του ISIS και της κρίσης πολιτικής εκπροσώπησης στην ίδια την Παλαιστίνη, το Παλαιστινιακό έχει βρεθεί εκτός ατζέντας.
 
Αυτό που εύκολα μπορούσε να γίνει αντιληπτό στη Συνάντηση είναι ότι αυτή τη στιγμή στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη εξελίσσεται μια τρίτη Ιντιφάντα. Οι Παλαιστίνιοι βγαίνουν στους δρόμους με σφενδόνες και διαδηλώνουν, αρνούνται να υπακούσουν, αρνούνται όλον αυτόν τον παραλογισμό που αποτελεί καθημερινότητα στην κατεχόμενη Παλαιστίνη. Αυτό είναι τεράστιο επίτευγμα, δεδομένου ότι αυτό το κίνημα είναι «ακέφαλο», δεν έχει ηγεσία. 
 
Οι δύο προηγούμενες Ιντιφάντα ξέσπασαν αυθόρμητα, η πρώτη κατέληξε στη «Συμφωνία του Όσλο», που ήταν ένα μεγάλο ξεπούλημα, σήμανε ήττα της αριστεράς της εποχής και απονομιμοποίηση της PLO. Η δεύτερη Ιντιφάντα το 2002 είχε ως ηγεσία το πολιτικό Ισλάμ, δηλαδή τη Χαμάς, και ήταν πιο στρατιωτικοποιημένη. 
 
Στη Συνάντηση υπήρχαν εκπρόσωποι από όλα τα κόμματα που εκπροσωπούν το παλαιστινιακό κίνημα, από κόμματα και φοιτητικές οργανώσεις μέχρι οικολογικές κινήσεις ενάντια στο ξερίζωμα των δέντρων. Από κοινού έβαζαν σαν στόχο την ενίσχυση της αντίστασης ενάντια στο Ισραήλ και το άπλωμα της Ιντιφάντα. 
 
Ενδεικτικά θα αναφέρω δύο περιστατικά που με άγγιξαν πολύ. Το πρώτο περιστατικό αφορά δύο γυναίκες από την οικογένεια Ταμίμι, μάνα και κόρη. Το περασμένο καλοκαίρι, όταν ένας Ισραηλινός στρατιώτης προσπάθησε να απαγάγει ένα από τα παιδιά της οικογένειας στο Ναμπί Σαλέχ, αυτές του επιτέθηκαν άοπλες και κατάφεραν να τον αφοπλίσουν, ενώ μετά του αφαίρεσαν και την κουκούλα. Η εικόνα αυτή είχε κάνει τότε τον γύρο του κόσμου. Αυτές οι δύο γυναίκες μίλησαν από το βήμα στη Συνάντηση. Το δεύτερο σκηνικό αφορούσε την τοποθέτηση ενός φοιτητή από τη Δυτική Όχθη, που προερχόταν από τα απομεινάρια της Φατάχ, ο οποίος κατήγγειλε ανοιχτά την ηγεσία (του) και περιέγραψε ότι ο δρόμος είναι μια νέα εξέγερση, μια νέα Ιντιφάντα.
 
Ποια είναι η πολιτική κατάσταση στο Λίβανο;
 
Μια μέρα πριν τις εκρήξεις στο Παρίσι έγινε μια αιματηρή επίθεση αυτοκτονίας σε λαϊκή αγορά μιας εργατοπεριοχής στα νότια της Βηρυτού, στο Μπουρζ Μπεραζνέ. Εκεί μένουν πολλοί Παλαιστίνιοι πρόσφυγες. Ο κόσμος θρήνησε τους 43 μάρτυρες ενωμένος, ενώ αμέσως έγινε διάγγελμα του Νασράλα, ηγέτη της Χεζμπολά, ο οποίος είπε πολύ ανοιχτά ότι αυτή η επίθεση στόχευσε στο να σπείρει τη διχόνοια και κάλεσε σε ενότητα των Σουνιτών και των Σιιτών και σε πολιτική ενότητα του συνασπισμού της αντιπολίτευσης. Την επόμενη μέρα η ζωή συνεχίστηκε, κανένας δεν σκέφτηκε να απαγορεύσει την κυκλοφορία ή να σταματάει στο δρόμο τις γυναίκες που φοράνε μαντήλα. Πρόκειται για μια κοινωνία τελικά πιο ανεκτική από τη γαλλική για παράδειγμα.
 
Στο Λίβανο υπάρχει μεγάλη πολιτική κρίση, δεν υπάρχει Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ούτε και προβλέπεται να εκλεγεί άμεσα από τη Βουλή. Το Λίβανο θα μπορούσαμε να τον περιγράψουμε και σαν «Ελβετία της Μέσης Ανατολής», φτιάχτηκε ως προτεκτοράτο της Γαλλίας ώστε να μπορέσει να διατηρήσει ένα βαθμό ελέγχου στη Συρία. Μέχρι πολύ πρόσφατα είχε ένα παράλογο και ακραία σεχταριστικό εκλογικό σύστημα που προέβλεπε ότι η αναλογία των βουλευτών θα πρέπει να είναι 6 Χριστιανοί για 5 Μουσουλμάνους άσχετα με το ποιες είναι οι πραγματικές αναλογίες του πληθυσμού. Αυτό καταργήθηκε, όμως υπάρχουν άλλες δεσμεύσεις, όπως ότι ο Πρόεδρος πρέπει να είναι Χριστιανός, ο αντιπρόεδρος Σουνίτης και ο πρόεδρος της Βουλής Σιίτης. 
 
Αυτήν τη στιγμή στην πολιτική σκηνή του Λιβάνου υπάρχουν δύο πόλοι, η χριστιανική δεξιά με συντηρητικά αραβικά κομμάτια από τη μία και από την άλλη η Χεζμπολά με χριστιανικά κομμάτια που εναντιώνονται στο νεοφιλελευθερισμό της χριστιανικής ηγεσίας.
 
Οι δύο αυτοί πόλοι δεν μπορούν να συμφωνήσουν για εκλογή προέδρου, και η πολιτική κρίση παρατείνεται. Η κρίση αυτή όμως δεν
φρενάρει την καπιταλιστική ανάπτυξη και τον ακραίο νεοφιλελευθερισμό.
 
Φυσικά έχουν αναπτυχθεί και κοινωνικές αντιστάσεις στο νεοφιλελευθερισμό, όπως το κίνημα «You Stink» (βρωμάς), που με αφορμή την ιδιωτικοποίηση των σκουπιδιών ανέδειξε την πολιτική και οικονομική διαφθορά.
 
Σε τι κατάσταση βρίσκεται η Χεζμπολά και ποιος είναι ο ρόλος της;
 
Πρόκειται για μια αντιφατική οργάνωση με μεγάλο κοινωνικό έρεισμα στο Λίβανο και τις γύρω χώρες, δεν πρέπει να την θεωρούμε πάντως οργάνωση της αριστεράς. Έχει στοιχεία ρεφορμιστικού κόμματος αλλά δεν είναι τέτοιο, είναι ένα κόμμα του Ριζοσπαστικού Ισλάμ. 
 
Αρκετά χαρακτηριστικό είναι ότι υπάρχει διχοτόμηση στη στάση της στα εσωτερικά και στα εξωτερικά πολιτικά ζητήματα. Στο εσωτερικό για παράδειγμα δεν έχει οργανώσει απολύτως κανέναν αγώνα ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις (εταιρείας ηλεκτρισμού, λιμάνια και παραλίες) αν και στο κοινοβούλιο συνήθως τα καταψηφίζει. Έχει μια άλλη λογική, διαθέτει ευρύ δίκτυο κοινωνικών δομών που εξασφαλίζουν από φτηνά τρόφιμα και συσσίτια μέχρι κοινωνικά ιατρεία. Θα λέγαμε ότι ακολουθεί τακτική «ώριμου φρούτου», ενώ ταυτόχρονα ηγείται του συνασπισμού των κομμάτων της αντιπολίτευσης. 
 
Στα εξωτερικά είχε την αίγλη ότι ηγήθηκε της νίκης κατά του Ισραήλ το 2006-07, που ήταν κάτι το φοβερό. Ενδεικτικό της αίγλης της Χεζμπολά είναι ότι το 2009, δύο χρόνια μετά το τέλος του πολέμου, κυκλοφορούσαν στους δρόμους της Συρίας αμάξια με φωτογραφίες του Νασράλα.   
 
Όταν ξέσπασε η επανάσταση στη Συρία, είναι κοινό μυστικό ότι η Χεζμπολά συμβούλευσε τον Άσσαντ να «χαλαρώσει τα λουριά» και να εκτονώσει την κατάσταση. Όταν όμως με ευθύνη του Άσσαντ κλιμακώθηκε η βία σε εμφύλιο πόλεμο, η Χεζμπολά πήρε ανοιχτά θέση κατά των εξεγερμένων χαρακτηρίζοντας τη Σουνίτικη πλειοψηφία «Τακφίρι» (φανατισμένους φονταμενταλιστές) και το ένοπλο της σκέλος πολέμησε και πολεμάει κανονικά υπέρ του Άσσαντ. Αυτό απογοήτευσε τα Σουνίτικα κομμάτια που είχαν συσπειρωθεί γύρω της. Τώρα πλέον, με την άμεση επέμβαση των δυτικών στον πόλεμο της Συρίας, η επιλογή της αυτή φαίνεται αρκετά πιο λογική. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχουν κάνει κριτική στον Άσσαντ και τους χειρισμούς του.
 
Η Αραβική Άνοιξη έχει πεθάνει;
 
Βρίσκεται σε υποχώρηση. Στη Συρία παρά την τεράστια προσπάθεια που έκαναν τα επαναστατικά κομμάτια, η επανάσταση έχει ηττηθεί. Η Αραβική Άνοιξη όμως δεν ήταν μια στιγμή, ήταν διαδικασία η οποία επιτάχυνε πολλές εξελίξεις. Άνοιξε το ζήτημα των συνδικάτων, των πολιτικών οργανώσεων (και των αριστερών), των εντύπων, των οργανώσεων γυναικών, του ιμπεριαλισμού, της Παλαιστίνης κ.α. πολιτικοποίησε τεράστια ακροατήρια. Στην Αίγυπτο για παράδειγμα, που τώρα έχει δικτατορία, τα συνδικάτα εξακολουθούν και δυναμώνουν και οι μορφές οργάνωσης του κόσμου εξακολουθούν να υπάρχουν. Πιστεύω ότι η εργατική τάξη και η φτωχολογιά του Αραβικού Κόσμου δεν έχει πει ακόμα την τελευταία της λέξη.