Αφιέρωμα
Αφιέρωμα 2015: Κράχ στην Κίνα, βόμβες στη Συρία - Ένα σύστημα σε κρίση χωρίς τέλος
Το 2015 ήταν χρονιά όξυνσης της οικονομικής κρίσης και των παγκόσμιων ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών και πολέμων, πολιτικής κρίσης των από τα πάνω, αλλά και αγώνων και ριζοσπαστικοποίησης από τα κάτω.
Το καλοκαιρινό χρηματιστηριακό κραχ που συγκλόνισε την Κίνα μπορεί να πέρασε «στο ντούκου» στην Ελλάδα λόγω capital controls, αλλά τράνταξε τον παγκόσμιο καπιταλισμό. Και ενώ οι τραπεζίτες από την Κίνα και την Ιαπωνία ως τις ΗΠΑ και την ΕΕ προσπαθούν με δυσκολία να ισορροπήσουν ανάμεσα στα χαμηλά ή ψηλά επιτόκια και ανάμεσα στην ποσοτική χαλάρωση και τη σκληρή λιτότητα, η οικονομική ανάπτυξη, σε όποιες χώρες υπήρχε, επιβραδύνεται.
Η κρίση δεν είναι μονο οικονομική. Το 2015 οι ανταγωνισμοί ανάμεσα στους παγκόσμιους ιμπεριαλισμούς οξύνθηκαν. Η χρονιά ξεκίνησε με ΗΠΑ, Ρωσία και ΕΕ να αντιμάχονται για το έλεγχο υποδαυλίζοντας ένα εμφύλιο πόλεμο στην Ουκρανία και τελείωσε με θερμά επεισόδια όπως αυτά που είδαμε το Νοέμβρη μεταξύ των «ειρηνοποιών» χωρών της νατοϊκής Τουρκίας και της Ρωσίας πάνω από τη Συρία.
Τον ίδιο μήνα ο αρχιναύαρχος της Κίνας επισήμανε στον Αμερικάνο ομόλογό του ότι η κατάσταση στη Νότια Κινέζικη Θάλασσα οδηγείται σε πόλεμο. Ο Ειρηνικός Ωκεανός, όπου η κυβέρνηση Ομπάμα έχει μετατοπίσει τις πρωτοβουλίες του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού έχει γεμίσει από πάνοπλους στόλους που πάνε κι έρχονται με την ίδια συχνότητα που αεροπλάνα όλων των σημαιών πετάνε πάνω από τον ουρανό της Συρίας.
Μπορεί στις 21-22 Δεκέμβρη ο Τσίπρας να βεβαίωσε στην Αθήνα τον πρόεδρο Αμπάς ότι η συμμαχία Ελλάδας-Ισραήλ δεν στρέφεται εναντίον τρίτων αλλά δεν λέει την αλήθεια. Στην Παλαιστίνη, το κράτος του Ισραήλ και οι έποικοι, από τα τέλη καλοκαιριού, έχουν αφήσει πίσω τους δεκάδες νεκρούς, εκατοντάδες τραυματίες ενώ ταυτόχρονα εντείνουν την καταστολή και τον εποικισμό εις βάρος του Παλαιστινιακού λαού. Πολλοί σχολιαστές αναφέρονται σε σιωπηλή τρίτη παλαιστινιακή Ιντιφάντα.
Την ίδια στιγμή, που εξαιτίας των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων και των απότοκών τους όπως το ISIS, οι ντόπιοι πληθυσμοί εξοντώνονται και εγκαταλείπουν κατά εκατομμύρια τη Συρία, το Ιράκ, το Αφγανιστάν (στη μεγαλύτερη προσφυγική κρίση που έχει γνωρίσει ο πλανήτης μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο), οι ηγέτες όπως ο Ομπάμα και ο Ολάντ «απορούν» γιατί ο πόλεμος χτυπάει πια τις καμπάνες μέσα στο ίδιο το Παρίσι. Στη Γαλλία, αυτή η φιλοπόλεμη, ισλαμοφοβική, ρατσιστική πολιτική των Σαρκοζί και των Ολάντ έστρωσε το δρόμο στο φασιστικό μέτωπο της Μαρίν Λεπέν να περάσει με 25% στο 2ο γύρο των εκλογών όπου και ηττήθηκε.
Όμως το 2015 ήταν η χρονιά που σε μια σειρά χώρες της ΕΕ η πολιτική κρίση συνοδεύτηκε με στροφή αριστερά. Η αρχή έγινε με τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα το Γενάρη. Στις εκλογές στην Πορτογαλία τον Οκτώβρη και στην Ισπανία το Δεκέμβρη είχαμε δραματική πτώση των παραδοσιακών κομμάτων της άρχουσας τάξης που εκφράστηκε με ενίσχυση των κομμάτων της αριστεράς (και όχι μόνο, όπως έδειξαν οι περιφερειακές εκλογές του Σεπτεμβρίου στην Καταλονία στέλνοντας μήνυμα ανεξαρτησίας από το Ισπανικό κράτος). Νίκη της Αριστεράς καταγράφηκε και στην Βόρεια Κύπρο.
Αλλά ακόμα και σε χώρες όπως η Βρετανία, που οι Τόρηδες κέρδισαν τις εκλογές, η ριζοσπαστικοποίηση που έχει εκφραστεί τα τελευταία χρόνια μέσα από απεργίες, φοιτητικές διαδηλώσεις, αντιρατσιστικές και πρόσφατα ξανά αντιπολεμικές κινητοποιήσεις εκφράστηκε στο εσωτερικό του Εργατικού Κόμματος, όταν το Σεπτέμβρη την ηγεσία πήρε με 60% ο Τζέρεμι Κορμπιν, σπέρνοντας ανησυχίες σε Τόρηδες και μπλερικούς.
Κλιμάκωση καταστολής
Στην Τουρκία καταγράφηκε η εκρηκτική άνοδος του κόμματος HDP που έχει την υποστήριξη μεγάλου τμήματος των Κούρδων και της Αριστεράς, και στις εκλογές του Ιούνη στέρησε από τον Ερντογάν την απόλυτη πλειοψηφία. Ενόψει των νέων εκλογών οι Κούρδοι και το εργατικό κίνημα έγιναν στόχος δολοφονικών επιθέσεων στην πόλη Σουρούτς και τελικά στη συγκέντρωση των συνδικάτων και του ΗDP στην ίδια την Άγκυρα, όπου εκατοντάδες έχασαν τη ζωή τους. Η κλιμάκωση της καταστολής από τον Ερντογάν, που έχει εξελιχθεί σε ανοιχτό πόλεμο στο τουρκικό Κουρδιστάν, δεν έχει καταφέρει να κάμψει την αντίσταση αυτού του κινήματος.
Οι νίκες των δεξιών κομμάτων στις εκλογές της Αργεντινής το Νοέμβρη και της Βενεζουέλας το Δεκέμβρη δεν αντανακλούν τόσο μια “αναγέννηση της Δεξιάς στην Λατινική Αμερική” αλλά περισσότερο τις αντιφάσεις μιας βαθιάς οικονομικής κρίσης που χαντακώνει οποιονδήποτε πάει να τη διαχειριστεί – είτε πρόκειται για το κόμμα του Τσάβες είτε για τους επιγόνους της Κίρχνερ. Από την άλλη, το 4% που πήραν τα ψηφοδέλτια της επαναστατικής αριστεράς στην Αργεντινή είναι ένα μικρό δείγμα ότι η ριζοσπαστικοποίηση δεν έχει σταματήσει στη Λατινική Αμερική.
Στις ΗΠΑ το κίνημα ενάντια στις καθημερινές δολοφονίες μαύρων και μεταναστών δεν έχει σταματήσει να κατεβαίνει στους δρόμους και να διαδηλώνει μαζικά ενάντια στη ρατσιστική αστυνομία του προέδρου Ομπάμα.
Απεργιές
Το 2015 ήταν και χρονιά μεγάλων απεργιών και διαδηλώσεων - και για να σημειώσουμε μερικές: Απεργίες διαρκείας στη Λουφτχάνσα και τους σιδηροδρόμους στη Γερμανία, ξεβρακώματα των διευθυτών στην Air France, απεργία στο Μετρό του Λονδίνου, μαζικό κίνημα ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού στην Ιρλανδία, μαζικές διαδηλώσεις τον Οκτώβριο στις Βρυξέλλες, γενικές απεργίες στην Νότιο Κορέα, ενώ στη Νότιο Αφρική το απεργιακό κίνημα δίνει χώρο για την άνοδο μιας νέας ριζοσπαστικής αριστεράς στα αριστερά του Αφρικανικού Κογκρέσου.
Την παράδοση που άνοιξε πριν από 15 χρόνια το Σιάτλ και η Γένοβα συνέχισαν φέτος, διαδηλώσεις όπως στις αρχές του χρόνου που δεκάδες χιλιάδες διαδήλωσαν στην περικύκλωση της ΕΚΤ στην Φρανκφούρτη, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες διαδήλωσαν στο Βερολίνο τον Οκτώβρη ενάντια στο TTIP, τη Διατλαντική Συμφωνία για το Εμπόριο και τις Επενδύσεις. Το Δεκέμβρη στο Παρίσι οι απαγορεύσεις του Ολάντ δεν εμπόδισαν τους διαδηλωτές να κατέβουν στο δρόμο ενάντια στην καταστροφή του κλίματος του πλανήτη που και το 2015 συνεχίστηκε με αμείωτους ρυθμούς – άλλο ένα δώρο του καπιταλισμού για τη χρονιά που μας έρχεται, δίπλα στη φτώχεια, τον πόλεμο και το ρατσισμό.