Διεθνή

Πραγματικά, δεν αποτελεί έκπληξη ότι στην αντιπαράθεση πάνω στο Brexit η Ευρωπαϊκή Ένωση παρουσιάζεται περίπου σαν η ενσάρκωση του διεθνισμού. Άλλωστε, η καμπάνια για μη παραμονή της Βρετανίας στην ΕΕ κυριαρχείται από ξενοφοβικούς «μικρούς εγγλέζους» (σ.τ.μ. όπως λέμε «ελληνάρες») του τύπου του αρχηγού του UKIP, Nάιτζελ Φάρατζ.

 

Ταλαντευόμενος ποια θέση να πάρει, ο δημοσιογράφος Τζορτζ Μονμπιό εξηγεί στον Γκάρντιαν ότι κλίνει προς την παραμονή στην ΕΕ γιατί «η μόνη νομιμοποιημένη δύναμη να πειθαρχήσει μια διεθνική εξουσία είναι μια διεθνική δημοκρατία».

 

Όμως η ΕΕ δεν έχει τίποτε να κάνει με μια «διεθνική δημοκρατία». Μπορεί να περιλαμβάνει διασυνοριακές συνεργασίες και θεσμούς που λειτουργούν υπερεθνικά, όπως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Αλλά η λογική – εκτός από τις φαντασιώσεις μιας φθίνουσας ομάδας οπαδών της ομοσπονδιοποίησης- είναι ότι τα εθνικά συμφέροντα των ευρωπαϊκών καπιταλιστικών κρατών μπορούν να εξυπηρετηθούν καλύτερα μέσα από μια κυρίαρχη κοινοπραξία παρά αν λειτουργεί το καθένα από μόνο του. Αυτή είναι η θέση που παίρνει ο πρωθυπουργός Κάμερον υποστηρίζοντας την παραμονή στην ΕΕ.

 

Τα εθνικά συμφέροντα βασιλεύουν μέσα στην ΕΕ. Όλοι οι θεσμοί της είναι σχεδιασμένοι ώστε να είναι απρόσβλητοι από κάθε είδους δημοκρατικό έλεγχο και λογοδοσία. Σαν αποτέλεσμα, είναι άγρια εξαρτημένοι από τα συμφέροντα των μεγάλων εταιριών. 

 

Όπως ομολογεί ο Μονμπιό σε ένα άρθρο στο οποίο παραδόξως καταλήγει να λέει ότι θα ψηφίσει υπέρ της παραμονής: «Όσο περισσότερα βλέπω, τόσο περισσότερο μοιάζει ότι τα προβλήματα της ΕΕ είναι εγγενή και συστημικά. Ένας οργανισμός που ξεκίνησε σαν βιομηχανικό καρτέλ εξακολουθεί να λειτουργεί υπό τις εντολές εκείνων των δυνάμεων που είναι καλύτερα σχεδιασμένες για να λειτουργούν πέρα από σύνορα: Των πολυεθνικών επιχειρήσεων. Η Κομισιόν παραμένει ένας παράδεισος για λομπίστες. Αδιαφανής, μερικές φορές διεφθαρμένος, σχεδόν αδύνατον να καθοδηγηθεί από όσους δεν κατέχουν απέραντους οικονομικούς πόρους».

 

Αλλά η ΕΕ δεν είναι απλά ένα κλαμπ των αφεντικών. Λειτουργεί χάρη στον αποκλεισμό που είναι δομικό χαρακτηριστικό του πρότζεκτ της «Ευρωπαϊκής» Ένωσης. Η ίδια η ιδέα της «Ευρώπης» είναι μια κοσμική έκδοση της ιδέας του «Χριστιανικού κόσμου» - που σφυρηλατήθηκε το Μεσαίωνα σε ανταγωνισμό με τον Μουσουλμανικό κόσμο. Ο δεξιός Ούγγρος πρωθυπουργός επικαλείται αυτήν την ιδέα για να δικαιολογήσει την καμπάνια που έχει ξεκινήσει ενάντια στους πρόσφυγες, δηλώνοντας από τον Οκτώβριο: «Το Ισλάμ ποτέ δεν υπήρξε μέρος της Ευρώπης».  

 

Τον 19ο και τον 20ο αιώνα, η ιδέα της «Ευρώπης» αναπλάστηκε με ρατσιστικούς όρους προκειμένου να νομιμοποιεί την κυριαρχία των ευρωπαϊκών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων – της Βρετανίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας, του Βελγίου- πάνω στον υπόλοιπο κόσμο.

 

Σήμερα η ΕΕ αποκηρύσσει το ρατσισμό, αλλά η εξωτερική της πολιτική είναι ιμπεριαλιστική, σχεδιασμένη να εξάγει νεοφιλελευθερισμό στην περιφέρειά της στην Ανατολική Ευρώπη, τα Βαλκάνια, την υποσαχάρια Αφρική. Στο μεταξύ η Φρόντεξ, η υπηρεσία συνοριακού ελέγχου της ΕΕ, περιπολεί στα σύνορά της για να κρατάει απ’ έξω τα θύματα του νεοφιλελευθερισμού και του πολέμου.

 

Η προσφυγική κρίση δεν είναι παρά ένα σημάδι ότι η ΕΕ χρεοκοπεί σε διεθνές επίπεδο. Η πτώση στις τιμές των μετοχών των ευρωπαϊκών τραπεζών που έχει ξεκινήσει από την αρχή της χρονιάς δείχνει ότι η κρίση της ευρωζώνης δεν έχει τελειώσει. Το ίδιο και η διογκούμενη σύγκρουση ανάμεσα στην ελληνική κυβέρνηση και την Κομισιόν πάνω στις απαιτήσεις της δεύτερης για περαιτέρω περικοπές στις συντάξεις.

 

Όσο η ΕΕ αποτυγχάνει, οι εθνικοί ανταγωνισμοί μεγαλώνουν. Ο αρθρογράφος των Φαϊνάνσιαλ Τάιμς Βολφγκανγκ Μύνχαου έγραψε την περασμένη Κυριακή: «Μετά από 60 χρόνια ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, μπαίνουμε στην περίοδο του κατακερματισμού και της διάλυσης». Την προηγούμενη βδομάδα, η Αυστρία οργάνωσε μια συνδιάσκεψη των κεντρικών-ανατολικών ευρωπαϊκών κρατών, χωρίς την Ελλάδα και τη Γερμανία για να συντονίσει το αποκλεισμό των προσφύγων. 

 

Ο Ματέο Ρέντσι, ο Ιταλός πρωθυπουργός, έχει αρχίσει να υψώνει τη φωνή του στην κριτική του πάνω στη Γερμανία για την επιβολή πολιτικών λιτότητας στην ευρωζώνη. 

 

Αυτές οι επιθέσεις γίνονται δεκτές με ανοιχτή συμπάθεια από τη γαλλική κυβέρνηση. Η Γαλλία έχει τελματώσει οικονομικά και βλέπει την συνεταιρική της σχέση με τη Γερμανία στην ηγεσία της ΕΕ να υποκαθίσταται από την αρχηγία του Βερολίνου. 

Αλλά παρά τις αγριότητες και τις δυσλειτουργίες της, η ΕΕ έχει ακόμα ένα καλό χαρτί στο χέρια – την ψευδαίσθηση ότι εκπροσωπεί την υπέρβαση του εθνικισμού. Η καμπάνια υπέρ της παραμονής στην ΕΕ χρησιμοποιεί το χαρτί αυτής της ψευδαίσθησης την ίδια στιγμή που υπερθεματίζει τον Φάρατζ και τους ομοίους του σε εχθρότητα ενάντια στους μετανάστες και τους πρόσφυγες. Η Τερέζα Μέι, η πιο αντιδραστική υπουργός εσωτερικών εδώ και καιρό υποστήριξε τη συμφωνία του Κάμερον στις Βρυξέλλες γιατί περιλαμβάνει «σημαντικές μεταρρυθμίσεις που εμποδίζουν την κατάχρηση της ελεύθερης μετακίνησης». 

 

Χρειάζεται να κρίνουμε την ΕΕ όχι με βάση αυτό που θα θέλαμε να είναι, αλλά με βάση το τι πραγματικά είναι. Είναι ένα ιμπεριαλιστικό καρτέλ διαιρεμένο ανάμεσα σε αυξανόμενα άσπονδους αντιπάλους. Δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να το απορρίψουμε.