Οικονομία και Πολιτική
Σύνταγμα-Εκλογικός Νόμος: Ο Τσίπρας σε αναζήτηση “πολιτικής σταθερότητας”

Τσίπρας και Παυλόπουλος στη δεξίωση για την επέτειο της κατάρρευσης της χούντας, 24 Ιουλίου

Με περισσότερες εξουσίες στον Πρόεδρο

Μπροστά από ένα πανό με το σύνθημα “Νέο Σύνταγμα” - “Νέα Μεταπολίτευση” - “Νέα Ελλάδα”, ο Αλέξης Τσίπρας ανακοίνωσε τις προτάσεις της κυβέρνησης για τη συνταγματική αναθεώρηση, την περασμένη Δευτέρα στο περιστύλιο της Βουλής. Δυο ήταν τα μοτίβα που κυριάρχησαν σε όλη την ομιλία του προκειμένου να αιτιολογήσει τις αναγκαίες αλλαγές του Συντάγματος: η απαλλαγή από τις “παθογένειες της Μεταπολίτευσης” και η “αναβάθμιση των δημοκρατικών διαδικασιών”. 
 
Έτσι μάθαμε ότι, αρχικά, η Μεταπολίτευση ήταν καλή γιατί “ανέδειξε το λαϊκό παράγοντα”. Όμως, μετά χάλασε γιατί “οι κοινωνικοί αγώνες μετατράπηκαν σε αντιπαραθέσεις συντεχνιών για κεκτημένα”. Γι' αυτό, ο πρωθυπουργός υποσχέθηκε κι αυτός να μας απαλλάξει από τέτοιες “παθογένειες” (όπως ο ΓΑΠ και ο Σαμαράς και αρκετοί άλλοι πριν από αυτόν).
 
Στην πραγματικότητα, πίσω από τους τόνους “δημοκρατίας” με αναφορές στη “λαϊκή παρέμβαση”, στις “αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες” και στα συνθήματα των “πλατειών”, αυτό που παρουσίασε ο Τσίπρας ήταν συντηρητικές αλλαγές που στόχο έχουν να εξασφαλίσουν την επίτευξη της πολιτικής σταθερότητας μέσα από την ενίσχυση κι όχι την αποδυνάμωση κρατικών θεσμών και μηχανισμών, όπως αυτή του Προέδρου της Δημοκρατίας (ΠτΔ).
 
Η πρώτη και σημαντικότερη αλλαγή αφορά το ρόλο και την εκλογή του ΠτΔ, του οποίου θα υπάρξει “λελογισμένη αύξηση των αρμοδιοτήτων” έτσι ώστε “να έχει ρυθμιστικό και σταθεροποιητικό ρόλο… χωρίς να διακόπτεται η θητεία της κυβέρνησης”. Ο ΠτΔ θα έχει δικαίωμα “να συγκαλεί το συμβούλιο των πολιτικών αρχηγών, να παραπέμπει ζητήματα σε ειδικό όργανο δικαστών, να απευθύνεται ανεξάρτητα στο κοινοβούλιο”. 
 
Διαταραχές
Για να μην προκαλούνται διαταραχές στη συνέχεια μιας κυβερνητικής θητείας (όπως πχ με την αδυναμία της ΝΔ να εκλέξει “δικό της” ΠτΔ το Δεκέμβρη του 2014 με αποτέλεσμα να οδηγηθεί η χώρα στις εκλογές που κέρδισε ο ΣΥΡΙΖΑ), ο πρόεδρος θα εκλέγεται με δημοψήφισμα αν μετά από δυο ψηφοφορίες στη Βουλή δεν εξασφαλίσει τα 2/3 των ψήφων. Ας θυμηθούμε μόνο, ότι ανάλογες αρμοδιότητες του ΠτΔ που περιείχε το σύνταγμα του 1975 του Κ. Καραμανλή, καταργήθηκαν το 1986 από τη συνταγματική αναθεώρηση του ΠΑΣΟΚ ως αντιδημοκρατικές.
 
Τέτοιες, κάθε άλλο παρά ενισχυτικές για τη δημοκρατία, αλλαγές του συντάγματος δεν περιορίζονται μόνο στον πρόεδρο. Μια από τις προτάσεις του Τσίπρα είναι η θεσμοθέτηση Εποικοδομητικής Πρότασης Δυσπιστίας προς μια κυβέρνηση. Σε τι διαφέρει από τη “σκέτη” πρόταση δυσπιστίας που υπάρχει σήμερα, θα αναρωτηθεί κανείς. Στο ότι αυτοί που την κάνουν είναι υποχρεωμένοι να προτείνουν και κοινοβουλευτικά βιώσιμη εναλλακτική κυβέρνηση και πρωθυπουργό. 
 
Αν δεν έχουν, πχ γιατί η αντιπολίτευση είναι χωρισμένη σε πολλά κόμματα, απλά δεν μπορούν να καταθέσουν πρόταση δυσπιστίας. Έτσι, μια κυβέρνηση έχοντας μια πρώτη ψήφο εμπιστοσύνης στην αρχή της θητείας της, θα μπορεί να βγάζει μια τετραετία. Αξίζει να σημειώσουμε πως η συγκεκριμένη πρόταση είναι αντιγραφή από το Σύνταγμα της Δυτικής Γερμανίας του 1949, το οποίο αντικατέστησε το σύνταγμα της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης που θεωρήθηκε πολύ δημοκρατικό και “δεν ευνοούσε την πολιτική σταθερότητα”.
 
Περιτύλιγμα
Σε τέτοιες συντηρητικές αλλαγές ο Τσίπρας προσπάθησε να βάλει περιτύλιγμα “προοδευτικότητας” και “άμεσης δημοκρατίας”. Όπως τα δημοψηφίσματα για κατάργηση ψηφισμένου από τη βουλή νόμου, που όμως θα χρειάζονται 1.000.000 υπογραφές για να γίνουν και μόνο υπό την προϋπόθεση ότι “δεν θα αφορούν δημοσιονομικά ζητήματα”, δηλαδή ζητήματα λιτότητας. (Έτσι κι αλλιώς, τι αξιοπιστία μπορεί να έχει κάποιος που τσαλάκωσε το ΟΧΙ του 62% ενός λαού μέσα σε ένα βράδυ). 
 
Το ίδιο ισχύει με την πρόταση για συνταγματική κατοχύρωση... του δημόσιου έλεγχου στο νερό και την ηλεκτρική ενέργεια, την ώρα που η ΕΥΑΘ και ο ΑΔΜΗΕ πάνε για πούλημα. Ή με το διαχωρισμό κράτους-εκκλησίας που βέβαια “είναι ένα δύσκολο θέμα και χρειάζεται να αποφευχθούν οι συγκρούσεις…αναγνωρίζοντας την ορθοδοξία ως κρατούσα θρησκεία”.
 
Το χρονοδιάγραμμα που έβαλε ο πρωθυπουργός περιέχει διαβουλεύσεις με φορείς, περιφερειακές συνελεύσεις και θεματικές συζητήσεις, μέχρι να ολοκληρωθεί προς το τέλος του 2017 “σε κλίμα όσο το δυνατόν μεγαλύτερης συναίνεσης”. Δεδομένων των ακόμα σκληρότερων συνταγματικών αλλαγών που ζητά η ΝΔ, το Ποτάμι κλπ σε σχέση με τις αρμοδιότητες του Προέδρου (και όχι μόνο) δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα ψαξίματα του Τσίπρα για την εξασφάλιση “συναίνεσης” θα σημάνουν πρόσθετες δεξιές κωλοτούμπες. 
 

Θυσιάζοντας την απλή αναλογική

“Από εδώ και μπρος η Ελλάδα θα προχωρήσει στον προοδευτικό δρόμο”, διαμήνυαν κυβερνητικά στελέχη λίγες ώρες μετά την υπερψήφιση του νέου εκλογικού νόμου την Πέμπτη 23/7. Η Κυριακάτικη Αυγή, τρεις μέρες αργότερα, τόνιζε πως “η Ελλάδα αναδεικνύεται σε πυλώνα σταθερότητας στην περιοχή” και πως η υιοθέτηση του εκλογικού νόμου “αναμένεται να αποτελέσει καταλύτη παρασκηνιακών διεργασιών, που μπορεί να καταλήξουν σε τεκτονικές αλλαγές στο πολιτικό σκηνικό”.
 
Τελικά, ποιος ήταν ο στόχος της κυβέρνησης με το νέο εκλογικό νόμο που ψηφίστηκε (στο σύνολό του) από ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΕΛ και Ένωση Κεντρώων; Να φέρει ένα προοδευτικό σύστημα γνήσιας απλής αναλογικής ή ένα “καταλύτη παρασκηνιακών διεργασιών”; Είναι φανερό ότι ο Τσίπρας επέλεξε το δεύτερο.
 
Απλή αναλογική σίγουρα ΔΕΝ είναι ο νέος νόμος. Το όριο 3% που παραμένει και που πρέπει να εξασφαλίσει ένα κόμμα σε όλη την επικράτεια για να μπει στη βουλή (με νόμο της δεξιάς κυβέρνησης Μητσοτάκη το 1990 για “τους γνωστούς λόγους”, δηλαδή τον αποκλεισμό της μειονότητας στη Θράκη), συνεχίζει την απροκάλυπτη ληστεία σε βάρος των πολιτικών σχηματισμών που δεν το ξεπερνούν. Ο εκλογικός νόμος που μόλις ψηφίστηκε είναι ακριβώς ίδιος με το σύστημα  που άφησε έξω από τη βουλή τον Συνασπισμό το 1993 με ποσοστό 2,94%! Η κατάργηση του μπόνους των 50 εδρών για το πρώτο κόμμα, απλά μοιράζει το πλιάτσικο αυτής της ληστείας σε περισσότερα κόμματα. 
 
Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει καμιά δικαιολογία αυτή τη φορά για το αν είχε τη δυνατότητα να ψηφίσει μια γνήσια και άδολη απλή αναλογική –που πάντα υποστήριζε και απαιτούσε η Αριστερά. Μαζί με τους βουλευτές του ΚΚΕ (που δεν ψήφισε τη διατήρηση του όριου 3% και κατέθεσε τροπολογία για κατάργησή του) συγκέντρωνε μια άνετη πλειοψηφία 159 ψήφων στη βουλή. Αντί γι’ αυτό, όμως, ξεκίνησε τα πολιτικά παιχνίδια για επίτευξη της πλειοψηφίας των 200.
 
Έχοντας χάσει σε μεγάλο βαθμό τη “συναίνεση” του κόσμου που αντιστέκεται στη μνημονιακή λιτότητα και τις ρατσιστικές συμφωνίες ΕΕ-Τουρκίας για τους πρόσφυγες, ξεκίνησε την αναζήτηση συναίνεσης και συμμαχιών στα δεξιά του. Βάζοντας κεντρικό στόχο την πλειοψηφία των 200 ψήφων στη Βουλή, προχώρησε σε ανοίγματα προς το “κέντρο” της Φώφης, του Θεοδωράκη, του Λεβέντη, ίσως και κάποιων μέσα από τη ΝΔ. Από την 1η Ιούλη που δόθηκε για διαβούλευση το ν/σ και ολόκληρο το 20ήμερο μέχρι την ψήφισή του παίχτηκαν όλων των ειδών τα παζάρια (που μέσα σε αυτά προφανώς δεν χωρούσε καν η κατάργηση του αντιδημοκρατικού όριου 3%, αφού όλοι αυτοί ήταν κάθετα αντίθετοι και βέβαια ο συγκυβερνήτης Καμμένος ανατρίχιαζε μόνο στο άκουσμά της). 
 
Χαμηλά
Όταν βάζεις στόχο τους 200 και για να τον πετύχεις χρειάζεσαι απαραίτητα και τις ψήφους των νεοναζί δολοφόνων της Χρυσής Αυγής, τότε πέφτεις τόσο χαμηλά όσο και ο Βούτσης με τις δηλώσεις του ότι “δεν υπάρχουν ευπρόσδεκτες και μη ευπρόσδεκτες ψήφοι” (δηλώσεις που ξεδιάντροπα επανέλαβε στη διάρκεια της συζήτησης στη Βουλή). Με αυτή της τη στάση, όμως, η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ το μόνο που κατάφερε ήταν να ανοίξει την όρεξη για περισσότερες διεκδικήσεις από ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, Ποτάμι κλπ και τελικά να μείνει μόνο με τους ΑΝΕΛ και το Λεβέντη, ενώ ο Μητσοτάκης ξεσπούσε σε έναν οχετό ύβρεων κατά της απλής αναλογικής δείχνοντας το πόσο σε εκτίμηση έχει τη δημοκρατική έκφραση του απλού κόσμου.
 
Αυτό δεν σημαίνει ότι έχει λόγους να πανηγυρίζει ο Μητσοτάκης για τη “δεινή κυβερνητική ήττα”. Ο εκλογικός νόμος ψηφίστηκε (για τις μεθεπόμενες εκλογές) και η κρίση που εξακολουθεί να περνά η ΝΔ δεν του αφήνει πολλά περιθώρια να εξαγγέλλει πως “θα μείνει στην ιστορία ως ο μοναδικός εκλογικός νόμος που δεν θα εφαρμοστεί ποτέ” (το μόνο που κατάφερε ήταν να γελοιοποιηθεί στο πανελλήνιο διεκδικώντας μέσα στη βουλή τις δάφνες “πολιτικού κρατούμενου” στη χούντα σε ηλικία 6 μηνών!). Τα ίδια ισχύουν και για την υπό εκκόλαψη “κεντροαριστερή” συνεύρεση ΠΑΣΟΚ, Ποταμιού και υπολειμμάτων ΔΗΜΑΡ.
 
Τελικά, όμως, οι 200 ψήφοι αποδείχτηκαν μια φούσκα και ο Τσίπρας δεν μπόρεσε καν να πετύχει την πολυπόθητη δεξιά συναίνεση που αναζητούσε. Τι έμεινε από όλο αυτό το "μεγάλο πολιτικό παιγνίδι" εκτός από μια αποτυχία και τα δημοσιεύματα ότι η Χρυσή Αυγή έκρινε την ψηφοφορία; 
 
Για τον κόσμο που παλεύει εδώ και τώρα ενάντια στα μνημόνια, τα λουκέτα και τις απολύσεις, τις ιδιωτικοποιήσεις, τις περικοπές, αυτό που έμεινε είναι ακόμα μια μεγάλη κωλοτούμπα της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ. Είχε την ευκαιρία να ψηφίσει ένα πάγιο αίτημα όλης της Αριστεράς: την απλή και άδολη αναλογική. Την πούλησε για χάρη των δεξιών κοινοβουλευτικών συνεργασιών με (άπιαστο) στόχο την τωρινή και μελλοντική “σταθερότητα του πολιτικού σκηνικού”  που απαιτεί η άρχουσα τάξη, η ΕΕ και το ΔΝΤ.