Οικονομία και Πολιτική

Οι περικοπές στις συντάξεις δεν έχουν τέλος. Στις 2 Αυγούστου οι επικουρικές συντάξεις πενήντα περίπου χιλιάδων συνταξιούχων του δημοσίου υπολογίστηκαν με βάση τους νέους “συντελεστές αναπλήρωσης” του Κατρούγκαλου. Το αποτέλεσμα ήταν μια περικοπή κατά μέσο όρο 10-12% -που σε κάποιες περιπτώσεις “υψηλοσυνταξιούχων” οι περικοπές (στην επικουρική) έφτασαν ακόμα και στο 30%.

 

Στις 2 Σεπτέμβρη έρχεται η σειρά των συνταξιούχων του ιδιωτικού τομέα. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της εφημερίδας “Ναυτεμπορική” οι περικοπές θα αφορούν περίπου 160 χιλιάδες συνταξιούχους. Και αμέσως μετά ακολουθεί ένα “τρίτο κύμα”: το νέο ασφαλιστικό τέθηκε σε ισχύ τον Ιούνη αλλά οι νέοι υπολογισμοί των επικουρικών και οι περικοπές άρχισαν να εφαρμόζονται δυο και τρεις μήνες αργότερα. Ο Κατρούγκαλος θέλει τα λεφτά “του” πίσω. Οι επιστροφές αυτές θα εισπραχθούν σε τρεις μηνιαίες δόσεις -τον Οκτώβρη, το Νοέμβρη και τον Δεκέμβρη. Για πολλούς συνταξιούχους και τις οικογένειές τους (μια παλιά έρευνα είχε δείξει ότι ένα πολύ μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού λόγω της ανεργίας, επιβιώνει από τη σύνταξη του παππού και της γιαγιάς) αυτό θα σημάνει κυριολεκτικά καταδίκη σε πείνα.

 

Ο Κατρούγκαλος υποστήριζε ότι οι αλλαγές αυτές θα έκαναν το ασφαλιστικό σύστημα “βιώσιμο”. Στην πραγματικότητα το μόνο που έχουν καταφέρει είναι να στερήσουν τη βιωσιμότητα από τους ίδιους τους συνταξιούχους. Τα ταμεία δεν έχουν χρεοκοπήσει ούτε επειδή “γερνάει” ο πληθυσμός, ούτε επειδή είναι υπερβολικές οι συντάξεις. Τα ταμεία τα χρεοκόπησε η κρίση. Χρεοκόπησαν από την εξωφρενική ανεργία που μειώνει δραστικά τα έσοδά τους από τις εισφορές. Χρεοκόπησαν από τον εξευτελισμό της αξίας των αποθεματικών τους -η αναγκαστική και ληστρική τους ένταξη στον διαβόητο PSI ήταν το τελευταίο μόνο επεισόδιο σε μια ατέλειωτη σειρά “απαλλοτριώσεων” των εισφορών των ασφαλισμένων. Αντί να έχουν αποθέματα σήμερα τα ταμεία έχουν  χρέη. Το έλλειμμά τους αυτή τη στιγμή αντιστοιχεί (σύμφωνα με τις δηλώσεις του ίδιου του Κατρούγκαλου) στο 9% του ΑΕΠ.

 

Ούτε είναι το φαινόμενο απλά και μόνο ελληνικό. Η κρίση έχει υποχρεώσει την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να ρίξει τα επιτόκια της σε μηδενικά επίπεδα. Οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων (με εξαίρεση τη χρεοκοπημένη Ελλάδα και τις άλλες χώρες του Ευρωπαϊκού “νότου”) έχουν ακολουθήσει “κατά πόδας”: το “κουπόνι” που προσφέρουν τα πενταετή ομόλογα του Γερμανικού δημοσίου είναι αρνητικό (δηλαδή ένας επενδυτής που θα το αγοράσει θα εισπράξει λιγότερα από αυτά που πλήρωσε στην αρχή στη λήξη του). Του δεκαετούς σχεδόν μηδενικό.

 

Τα ασφαλιστικά ταμεία, όμως, “ζούνε” από τον τόκο: το μεγαλύτερο μέρος των αποθεματικών τους επενδύεται (συχνά με νόμο) σε ομόλογα του δημοσίου. Μηδενικά επιτόκια σημαίνει ότι τα ταμεία είναι υποχρεωμένα να “σπάνε” ομόλογα (να τα πουλάνε σε τιμή ευκαιρίας πριν από τη λήξη τους) στη δευτερογενή αγορά για να πληρώσουν τις συντάξεις. 

 

Πρόσφατα μια έκθεση της Deutsche Bank υποστήριζε ότι για να γίνει βιώσιμο το γερμανικό ασφαλιστικό σύστημα θα πρέπει να ανέβει το όριο συνταξιοδότησης στα 69. Να επιστρέψει, με άλλα λόγια στον δέκατο ένατο αιώνα, στην εποχή του Μπίσμαρκ και του Κάιζερ.

 

Ο Μπίσμαρκ ήταν ο πρώτος που επέβαλλε εθνική σύνταξη στη Γερμανία. Το όριο ήταν τότε στα 70 χρόνια -όσο ήταν και το προσδόκιμο ζωής δηλαδή. Σύνταξη έπαιρναν με άλλα λόγια μόνο οι “Μαθουσάλες”. Η λογική ήταν απλή: ο κάθε άνθρωπος θα πρέπει να αποταμιεύει για τα γεράματά του. Αλλά πόσα θα έπρεπε να αποταμιεύσει; Το λογικό ήταν τόσα όσα θα χρειαζόταν για να καλύψει τα έξοδά του όσο ζούσε. Αν είχε την “ατυχία” να ζήσει περισσότερο, ε τότε το δημόσιο θα τον αποζημίωνε.

 

Ο Κατρούγκαλος υποστηρίζει ότι το ασφαλιστικό του εκτός από βιώσιμο είναι και κοινωνικά δίκαιο. Πράγματι, αν ο οδηγός σου είναι ο Μπίσμαρκ, είναι απόλυτα δίκαιο.