Διεθνή

Ένα και μοναδικό θέμα έχει η σύνοδος κορυφής των αρχηγών των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που γίνεται αυτή την εβδομάδα στην Μπρατισλάβα, την πρωτεύουσα της Σλοβακίας: την αντιμετώπιση των συνεπειών του Brexit.

 

Η ίδια η Βρετανία ούτε έχει προσκληθεί ούτε πρόκειται να είναι παρούσα στην "άτυπη" (υποτίθεται) σύνοδο -παρόλο που η διαδικασίες της αποχώρησης δεν έχουν ούτε καν ξεκινήσει. Θα είναι η πρώτη φορά από το 1973, τη χρονιά που το Ηνωμένο Βασίλειο εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, που η κυβέρνηση του Λονδίνου δεν θα συμμετέχει στις διαδικασίες κορυφής της Ενωμένης Ευρώπης. Στη θέση της, όμως, θα "κάθεται" το φάντασμα του δημοψηφίσματος -η μεγαλύτερη απειλή που έχει αντιμετωπίσει το "ευρωπαϊκό όραμα" εδώ και μισό αιώνα.

 

Η Ευρώπη βρίσκεται σε βαθιά κρίση. Το πρόβλημα είναι η οικονομία -η στασιμότητα, η ύφεση, τα χαμηλά μεροκάματα, οι περικοπές στις συντάξεις, η υψηλή ανεργία. Aλλά όχι μόνο. Το πρόβλημα είναι η απαξίωση της δημοκρατίας - η περιφρόνηση του 62% του ελληνικού "όχι" στο περσινό δημοψήφισμα δεν ήταν παρά η κορυφή του παγόβουνου μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης τυφλής και κουφής απέναντι στις ανάγκες και τις αποφάσεις των φτωχών. Το πρόβλημα είναι ο ρατσισμός -η Ευρώπη Φρούριο που έχει μετατρέψει τη Μεσόγειο σε νεκροταφείο προσφύγων. Το πρόβλημα είναι οι στρατιωτικές επεμβάσεις και οι πόλεμοι -και τα παραπροϊόντα τους, η απελπισία, το Ισλαμικό Κράτος και οι επιθέσεις αυτοκτονίας μέσα στην ίδια την Ευρώπη.

 

Το Brexit ήταν μια σφαλιάρα για τις άρχουσες τάξεις. Αλλά αντί να υποχωρήσουν αναζητούν τη λύση προς τα μπρος -στην ένταση της εκμετάλλευσης, σε περισσότερο αυταρχισμό, περισσότερη πολεμοκαπηλία, περισσότερο ρατσισμό. "Δεν έχω καμιά αμφιβολία", έλεγε πριν από λίγες μέρες ο Ντόναλντ Τουσκ σε μια από τις συναντήσεις προετοιμασίας της Συνόδου της Μπρατισλάβα, "ότι οι τρεις κυριότερες  προκλήσεις είναι η ανεξέλεγκτη παράτυπη μετανάστευση, η τρομοκρατία και οι φόβοι απέναντι στην παγκοσμιοποίηση".

Το αποτέλεσμα είναι, όμως, να τρέφουν με αυτό τον τρόπο τις δυνάμεις που υποτίθεται ότι θέλουν να καταπολεμήσουν.

 

Στη Γαλλία η Μαρίν Λεπέν, η "φύρερ" του νεοναζιστικού "Εθνικού Μετώπου" υπόσχεται, αν κερδίσει τις επερχόμενες προεδρικές εκλογές, να οργανώσει δημοψήφισμα για το "Frexit", την έξοδο της Γαλλίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι ακροδεξιές κυβερνήσεις της Ουγγαρίας και την Πολωνίας προσπαθούν να αξιοποιήσουν το Brexit για να πιέσουν για μια Ευρωπαϊκή Ένωση πιο χαλαρή, που δεν θα ανακατεύεται στα εσωτερικά των κρατών-μελών εγκαλώντας τα πχ. για την παραβίαση των δημοκρατικών ελευθεριών ή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. 

 

Όπως έγραφε η ιστοσελίδα της Καθημερινής: "Αποφασισμένοι να συνεργαστούν ώστε να αρχίσουν μία «πολιτισμική αντεπανάσταση» που θα οδηγήσει σε ριζική αναμόρφωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη μετά-Brexit εποχή δήλωσαν ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν και ο Πολωνός πολιτικός αρχηγός Γιάροσλαβ Καντζίνσκι, σφραγίζοντας την κοινή ευρω-σκεπτικιστική γραμμή Βαρσοβίας και Βουδαπέστης. 

 

Στην πρώτη κοινή δημόσια εμφάνισή τους, σε συνέδριο στη νότια Πολωνία την Τρίτη, οι δύο κυριότεροι θιασώτες της «ανελεύθερης δημοκρατίας» και του συντηρητικού κρατισμού στην Ευρώπη επιδόθηκαν σε μπαράζ φιλοφρονήσεων, ουσιαστικά επιβεβαιώνοντας τις ανησυχίες των Βρυξελλών για πολιτική σύγκλιση ανάμεσα σε δύο από τις μεγαλύτερες δυνάμεις της Ανατολικής Ευρώπης. Λίγες ημέρες πριν την έκτακτη Σύνοδο Κορυφής στη Μπρατισλάβα, στις 16 Σεπτεμβρίου, Όρμπαν και Καντζίνσκι ξεσπάθωσαν εναντίον σειράς πολιτικών που ακολουθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, καταγγέλλοντας τους μετανάστες που 'καταστρέφουν ιστορικές ταυτότητες' και καταδικάζοντας την 'οσμή' του διεθνούς κεφαλαίου."

 

Η κυβέρνηση της Ουγγαρίας έχει ήδη προσφύγει (μαζί με τη Σλοβακία, τη χώρα που θα φιλοξενήσει τη σύνοδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης) στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ενάντια στις περσινές αποφάσεις για το προσφυγικό, με το οποίο οι χώρες-μέλη δεσμεύτηκαν να απορροφήσουν περίπου 160 χιλιάδες πρόσφυγες. Ο Ορμπάν έχει προκηρύξει δημοψήφισμα για τις 2 Οκτώβρη "όπου ο λαός θα κληθεί να αποφασίσει εάν η Κομισιόν μπορεί να επιβάλει στη χώρα τη μετεγκατάσταση προσφύγων χωρίς τη συναίνεση της Βουλής". Και η κυβέρνηση της Αυστρίας -που πηγαίνει ξανά στις κάλπες τον Δεκέμβρη με ορατό τον κίνδυνο της εκλογής του "ακροδεξιού" (νεοναζί στην πραγματικότητα) Νόρμπερτ Χόφερ στην προεδρία- ετοιμάζεται να ζητήσει στην Μπρατισλάβα τη διακοπή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία. Η επανέναρξη των διαπραγματεύσεων ήταν ένα από τα ανταλλάγματα που προσέφερε πέρσι η Ευρωπαϊκή Ένωση στον Ερντογάν για την "αναχαίτιση των προσφυγικών ροών" μέσα στο τουρκικό έδαφος, πριν ξεκινήσουν το ταξίδι τους προς κάποιο από τα ελληνικά νησιά.

 

Η άλλη πλευρά -η Άνγκελα Μέρκελ, ο Φρανσουά Ολάντ, ο Ματέο Ρέντζι, ο Ντόναλντ Τουσκ- έχουν επιδοθεί τις τελευταίες εβδομάδες σε ένα όργιο διαβουλεύσεων, συσκέψεων και συνομιλιών για να ανακόψουν αυτόν τον "κατήφορο" προς τον "λαϊκισμό".

Η δική τους λύση, γράφει το αμερικανικό ειδησεογραφικό πρακτορείο Bloomberg είναι μια "πιο συνεκτική" -δηλαδή πιο νεοφιλελεύθερη και αυταρχική- Ευρώπη  αλλά με "μεγαλύτερη συνάφεια προς τις ανησυχίες των 500 εκατομμυρίων των πολιτών της": 

 

"Η αντεπίθεση εντυπώσεων έχει ήδη αρχίσει με την επιτροπή της οποίας ηγείται ο Γιούνκερ… χτύπησε την Apple με ένα ιστορικών διαστάσεων πρόστιμο 13 δισεκατομμυρίων Ευρώ... (Την ίδια στιγμή) οι αρχές δεοντολογίας ζητάνε διευκρινήσεις από τον προκάτοχό του, τον Ζοζέ Μπαρόζο, για τη νέα του θέση 'συμβούλου για το Brexit'  στη (διαβόητη) τράπεζα Goldman Sachs..."

Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης εδώ στην Ελλάδα προσπάθησαν να ντύσουν με έναν αέρα "προοδευτικότητας" τη Σύνοδο των Μεσογειακών Χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που οργάνωσε η κυβέρνηση του Τσίπρα στην Αθήνα. Η πραγματικότητα ήταν, όμως, πολύ διαφορετική. Όπως έγραφε στις 9 Σεπτέμβρη το ίδιο δημοσίευμα του Bloomberg:

 

"Η Άνγκελα Μέρκελ θα έχει μόλις τελειώσει ένα επίσημο γεύμα στην καγκελαρία με τρεις άλλους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης όταν, πάνω από 1100 μίλια νοτιότερα, ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας θα εγκαινιάζει μια συνάντηση με πέντε ομολόγους του νότου στην ελληνική πρωτεύουσα. Η δίδυμη διπλωματία της Παρασκευής μπορεί να έχει διαφορετικούς τόνους αλλά οι ηγέτες του Βορρά και του Νότου συμφωνούν πάνω στο κεντρικό πρόβλημα που έχουν να αντιμετωπίσουν: την αναζωογόνηση της Ευρώπης μετά την απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου να εγκαταλείψει το μπλοκ".

 

Η κυβέρνηση που υποσχόταν ότι θα "άλλαζε την Ευρώπη" έχει μετατραπεί τώρα σε έναν από τους πιο πιστούς στυλοβάτες της "υπαρκτής" Ευρωπαϊκής Ένωσης -της Ευρωπαϊκής Ένωσης της Μέρκελ, του Γιούνκερ και του Τουσκ. Και όλων όσων αυτοί αντιπροσωπεύουν: του νεοφιλελευθερισμού, της λιτότητας, του ρατσισμού, της επιθετικής πολιτικής στη Μέση Ανατολή και της πολεμοκαπηλίας.