Η Αριστερά

Καπνεργάτες απεργοί από τη Βόρεια Ελλάδα (Μάης 1936), υφαντουργοί, ράφτες, φοιτητές, συνδικαλιστές δημόσιοι υπάλληλοι, τυπογράφοι. Στελέχη του ΚΚΕ, βουλευτές, δημοτικοί σύμβουλοι. Μικρασιάτες, εβραίοι. Χιλιάδες άνθρωποι έκαναν εξορία στην Ανάφη.

 

Η μια φουρνιά εκτοπισμένων υποδεχόταν την άλλη. Το ΚΚΕ ήταν μειοψηφία αλλά μπορούσε να οργανώνει όλη την ομάδα. Με το επίδομα εξορίστου που λάμβαναν από το κράτος, οι εξόριστοι νοίκιαζαν τη γη, τα ζώα και τα σπίτια που οι απόδημοι είχαν αφήσει πίσω. Καλλιεργούσαν, βοσκούσαν, άλεθαν, ζύμωναν, ύφαιναν για να επιβιώσουν. 

 

Η βασική ομάδα ήταν ο θάλαμος (7 με 10 εξόριστοι σε κάθε έναν). Σε κάθε θάλαμο υπήρχε μία τριμελής επιτροπή (ένας εκ των οποίων, ο ταμίας) με υπεύθυνο τον θαλαμάρχη. Τα σπίτια δεν αποτελούνταν μόνο από θαλάμους. 

 

Υπήρξε περίοδος επί Μεταξά που οι εξόριστοι έφτασαν τους 700. Υπήρχε μαγειρείο, τραπεζαρία, λέσχη, βιβλιοθήκη, αίθουσα συνεδριάσεων, πολιτικά γραφεία, σχολείο, ιατρείο, φαρμακείο κ.ά. Υπήρχε χορωδία με 25 μέλη, θεατρική ομάδα, δάσκαλος χορού (Αρμένικης καταγωγής). Υπήρχε πολύγραφος όπου γραφόταν το μηνιαίο όργανο της ομάδας, «ο Αντιφασίστας». Άκουγαν παράνομα ειδήσεις από ρώσικους σταθμούς. Κάθε πρωί παραδίδονταν μαθήματα με ύλη από το αλφάβητο μέχρι τον ιστορικό υλισμό ανάλογα τις ανάγκες. Τα μέλη της ομάδας συμβίωσης αναλάμβαναν εργασίες με βάρδιες, με ελάχιστες διακρίσεις. Για παράδειγμα ο Σβώλος έδινε διαλέξεις και μετά εκτελούσε χρέη νερουλά με τα γαϊδούρια. Δεν υπήρξε όμως καταμερισμός μετά το 1941. Αργότερα ο Σβώλος έγινε υπουργός, ενώ 70 από τους 220 «Αναφιώτες» της Κατοχής εκτελέστηκαν στο Σκοπευτήριο, 40 εκτελέστηκαν ως Μακεδόνες. Πολλοί το έσκασαν με βάρκα τη νύχτα, για να πολεμήσουν στην Αντίσταση. Μόνο 30 επέζησαν. Το 1946 έφτασαν στο νησί νέοι εξόριστοι.

 

Σήμερα οι επαναστάτες πάμε πολλές φορές διακοπές σε τέτοιους παλιούς τόπους εξορίας. Είναι σημαντικό όμως να ψάχνουμε και να μαθαίνουμε την ιστορία τους. Όχι μόνο γιατί έτσι διασώζουμε την ιστορική μνήμη αλλά και γιατί παίρνουμε δύναμη για τις μάχες που έχουμε να οργανώσουμε μπροστά μας. Μόνο με τέτοιες στέρεες πολιτικές και ιστορικές βάσεις κατανοούμε γιατί έχουν σημασία διαδηλώσεις όπως στις 17 στο Κερατσίνι και στις 19 στο Εφετείο!

 

*Βιβλιογραφία:

«Η Κοινωνική Οργάνωση της Εξορίας. Πολιτικοί κρατούμενοι στο Μεσοπόλεμο» Margaret E. Kenna, 2004